Thăng trầm trong quan hệ hai nước Iran-Ảrập Xêút

Tổng thống Iran Hassan Rouhani (trái) và Vua Salman của Ảrập Xêút.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani (trái) và Vua Salman của Ảrập Xêút.
TP - Ngày 3/1, Ảrập Xêút tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran, sau vụ người biểu tình xông vào Đại sứ quán Ảrập Xêút tại thủ đô Tehran để phản đối Riyadh xử tử 47 người, trong đó có giáo sĩ Hồi giáo dòng Shiite Nimr al-Nimr - nhân vật chủ chốt trong làn sóng biểu tình năm 2011 ở Ảrập Xêút. Vụ việc đã đẩy quan hệ hai nước đến mức căng thẳng nghiêm trọng nhất.

- Tháng 7/1987, quan hệ giữa Ảrập Xêút và Iran trở nên căng thẳng đỉnh điểm khi 402 người hành hương, trong đó có 275 công dân Iran, thiệt mạng trong vụ đụng độ tại thánh địa Mecca. Sau vụ việc trên, những người biểu tình đổ xuống đường phố Tehran, chiếm cứ Đại sứ quán Ảrập Xêút và đốt Đại sứ quán Kuwait. Trong cuộc biểu tình này, Mousa’ad al-Ghamdi, một nhân viên ngoại giao người Ảrập Xêút, thiệt mạng khi ngã từ cửa sổ Đại sứ quán. Riyadh cáo buộc Tehran đã làm ngơ và trì hoãn đưa ông al-Ghamdi tới bệnh viện để cấp cứu kịp thời.

- Tháng 4/1988, Quốc Vương Ảrập Xêút Fahd tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Iran.

- Năm 1997, sau khi giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử tổng thống Iran, ông Mohammad Khatami, một giáo sĩ Hồi giáo dòng Shiite, tái lập quan hệ với Ảrập Xêút, chấm dứt hai thập kỷ căng thẳng giữa hai nước kể từ sau cuộc Cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979.

- Năm 1999, ông Khatami là tổng thống Iran đầu tiên tới thăm Ảrập Xêút kể từ Cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979.

- Mối quan hệ Ảrập Xêút và Iran tiếp tục được cải thiện sau khi hai nước ký hiệp ước an ninh tháng 4/2001.

- Năm 2003, việc chính quyền của Tổng thống Iraq Saddam Hussein bị lật đổ đã tạo điều kiện để cộng đồng Hồi giáo dòng Shiite nắm giữ vai trò quan trọng hơn tại nước này và điều chỉnh lại mối quan hệ với Iran.

-Tháng 1/2007, Ảrập Xêút tuyên bố Tehran đang đặt khu vực Vùng Vịnh vào vòng nguy hiểm, khi ám chỉ đến việc Iran xung đột với Mỹ về Iraq và chương trình hạt nhân của mình.

- Trong làn sóng bạo lực Trung Đông-Bắc Phi năm 2011, Ảrập Xêút cử quân đội tới hỗ trợ Bahrain trấn áp người biểu tình do lo ngại cộng đồng Hồi giáo đối lập dòng Shiite tại đây sẽ liên minh với Iran. Hai nước này cáo buộc Tehran xúi giục tình trạng bạo lực chống lại cảnh sát Bahrain.

- Năm 2012, Ảrập Xêút hậu thuẫn phiến quân chiến đấu chống lại đồng minh của Iran là Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Riyadh cáo buộc chính quyền Assad “diệt chủng” và Iran là nước “chiếm đóng” Syria. Trong khi đó, Tehran cáo buộc Riyadh hỗ trợ “khủng bố”.

- Tháng 3/2015, Ảrập Xêút triển khai chiến dịch quân sự tại Yemen để ngăn chặn lực lượng nổi dậy Houthi, liên minh với Iran. Riyadh cáo buộc Iran sử dụng lực lượng du kích để đảo chính. Trong khi đó, Tehran tố cáo Ảrập Xêút không kích dân thường.

MỚI - NÓNG