 |
| Nhật hoàng và Hoàng hậu cúi đầu tưởng niệm trước các nạn nhân chiến tranh |
Trong bản tuyên bố phát ra từ Văn phòng Thủ tướng, ông Koizumi thừa nhận quân đội Nhật Bản đã gây ra những "tổn thất to lớn" thông qua các hành động xâm lược và chiếm đóng thuộc địa. "Chúng tôi phải chấp nhận thực tế lịch sử này, và tôi mong muốn bày tỏ sự hối tiếc cùng lời xin lỗi chân thành nhất, lời chia buồn sâu sắc nhất tới các nạn nhân trong và ngoài nước Nhật trong suốt Thế chiến II".
Vào thời điểm đó, phần lớn lãnh thổ Đông Nam Á, Trung Quốc và các đảo thuộc Thái Bình Dương đều nằm trong tay phát xít Nhật.
Lời xin lỗi mà Thủ tướng Koizumi đưa ra hôm nay, tuy vậy, không phải là lần cáo lỗi đầu tiên của một vị nguyên thủ đứng đầu đất nước Mặt trời mọc.
Tháng 8/1995, nhân dịp kỷ niệm 50 năm kết thúc chiến tranh, Thủ tướng Nhật khi đó là ông Tomiichi Murayama cũng đã bày tỏ sự ăn năn sâu sắc và xin lỗi chân thành tới các quốc gia láng giềng châu Á.
Ngay tháng Tư vừa qua, ông Koizumi cũng đưa ra lời xin lỗi tương tự trong phiên họp thượng đỉnh của châu Á tại Jakarta, Indonesia về vai trò của Nhật trong Thế chiến. Trước đó, cũng chính ông là người cất lời xin lỗi người dân Hàn Quốc và CHDCND Triều Tiên về sự đối xử của quân đội Nhật trong suốt thời kỳ chiếm đóng bán đảo Triều Tiên nửa đầu thế kỷ 20.
Khi đó, Thủ tướng Koizumi đang bị chỉ trích vì hành động đến viếng khu đền Yasukuni ở Tokyo, nơi tưởng niệm những binh lính Nhật đã chiến trong chiến tranh, bao gồm cả những người bị kết tội là tội phạm chiến tranh. Nhiều nước châu Á cũng lên tiếng phản đối một cuốn sách giáo khoa lịch sử của Nhật Bản trong đó xuyên tạc lịch sử, ca ngợi cuộc chiến tàn bạo.
Bên cạnh tuyên bố của Thủ tướng Koizumi, nhiều người Nhật khác cũng tham gia lễ mặc niệm sáng nay cùng Nhật hoàng và Hoàng hậu. Nhiều nước châu Á cũng kỷ niệm dịp lễ này bằng các hoạt động tưởng nhớ người đã khuất, đốt cờ phát xít và yêu cầu phía Nhật phải bồi thường cho những nạn nhân bị lạm dụng trong thời chiến.
Nhật Bản đã từ chối bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân chiến tranh, lấy lý do là vấn đề này đã được dàn xếp xong trong những hiệp ước hậu chiến giữa các chính phủ. Toà án Nhật cũng bác đơn của hàng chục phụ nữ từng bị quân đội Nhật biến thành nô lệ tình dục trên toàn châu Á.
