Bức ảnh, do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) của Mỹ chụp ngày 9/8, cho thấy một công trình trên đá Vành Khăn, một trong số những hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã bồi đắp phi pháp ở Trường Sa. Ảnh cho thấy một khu vực hình chữ nhật với bức tường chắn, dài 3.000 m, tương tự những công trình của Trung Quốc trên bãi đá mà nước này bồi đắp thành đảo nhân tạo: Subi và Chữ Thập. Ông Greg Poling, Giám đốc Sáng kiến minh bạch Hàng hải châu Á thuộc CSIS, nói: “Rõ ràng những gì chúng ta thấy được là một đường băng 3.000 m và công trình cầu cảng”.
Các chuyên gia an ninh cho rằng, những đường băng này đủ dài để hầu hết các loại máy bay quân sự Trung Quốc có thể cất, hạ cánh, cho phép Bắc Kinh có tầm hoạt động rộng lớn hơn vào trái tim hàng hải Đông Nam Á. Những động thái này đã được Bắc Kinh thực hiện trước thềm chuyến thăm Washington vào tuần tới của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Người Mỹ lo lắng về những hành động ngày càng quyết đoán hơn của Trung Quốc; dự kiến, vấn đề biển Đông sẽ ở mức cao trong chương trình nghị sự.
Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ Bill Urban từ chối bình luận cụ thể về những nhận định của ông Poling, nhưng nhắc lại việc Mỹ yêu cầu Trung Quốc dừng bồi đắp đảo, xây dựng các công trình quân sự như các tiền đồn ở biển Đông để giảm bớt căng thẳng và tạo điều kiện cho những giải pháp ngoại giao. “Những tuyên bố của Trung Quốc về chương trình của mình, hành động tiếp tục bồi đắp và xây dựng không làm giảm bớt căng thẳng hoặc đưa đến một giải pháp ngoại giao có ý nghĩa xây dựng”, ông Urban nói.
Một đường băng mới ở đá Vành Khăn trở thành một mối quan ngại đặc biệt với Philippines, nước đã đưa Trung Quốc ra tòa án quốc tế về những tranh chấp ở biển Đông. Đường băng trên đảo sẽ cho phép Trung Quốc liên tục tuần tra trên Bãi Cỏ Rong, nơi Philippines đã phát hiện những mỏ dầu và khí đốt, ông Poling nói. Theo các chuyên gia, khi hoàn thành, ba đường băng sẽ cho phép Trung Quốc đe dọa tất cả các tuyến không lưu trên những đảo mà họ đã bồi đắp phi pháp trên biển Đông. Điều đó sẽ trở nên đặc biệt nguy hiểm nếu Trung Quốc quân sự hóa các đảo này bằng những hệ thống phòng không hiện đại.
Những ảnh vệ tinh từ cuối tháng 6 cho thấy Trung Quốc đã gần hoàn thành một đường băng 3.000m trên đá Chữ Thập. Những ảnh vệ tinh từ đầu năm nay cho thấy những hoạt động cải tạo trên đá Subi đang hình thành một đường băng khác. Ông Poling nói rằng, những hình ảnh mới nhất cho thấy rõ ràng một đường băng gần như hoàn chỉnh đã được xây dựng tại Subi. Từ năm ngoái, Trung Quốc đẩy mạnh bồi đắp các đảo nhân tạo ở biển Đông, bất chấp sự chỉ trích mạnh mẽ từ Washington.
Trang tin DefenseOne (Mỹ) ngày 14/9 đưa tin, tại cuộc gặp mới đây giữa quan chức quốc phòng Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc ở Anh, phó đô đốc Yuan Yubai, Tư lệnh hạm đội Bắc Hải thuộc Hải quân Trung Quốc, ngang ngược tuyên bố rằng, biển Đông thuộc về Trung Quốc. Tướng Yubai nói Trung Quốc đang làm việc với Mỹ về một bộ quy tắc ứng xử có thể giúp tránh xung đột với các bên đòi hỏi chủ quyền ở biển Đông. Tướng Yubai dành phần lớn thời gian nói về sáng kiến Con đường Tơ lụa trên biển của ông Tập Cận Bình với ý tưởng xây dựng các cảng biển dọc các tuyến hàng hải toàn cầu. Tuy nhiên, cả Mỹ và Nhật Bản đều phản đối việc Trung Quốc xây dựng trái phép các đảo nhân tạo ở biển Đông.
Đô đốc Harry Harris, Chỉ huy Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ, nói rằng, các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng phi pháp trên biển Đông rõ ràng được dùng cho mục đích quân sự với vai trò căn cứ tác chiến.
