Lương y đa khoa Phó Hữu Đức kể, là con thứ ba trong một gia đình người dân tộc Sán Dìu có mười anh em. Quê anh (ở thôn Lưu Quang, xã Minh Quang, huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc) đa phần là người dân tộc Sán Dìu sinh sống. Bên họ nội của anh nổi tiếng trong vùng về chữa bệnh gan, thận. Còn bên ngoại được nhiều người biết đến mát tay chữa các bệnh hiếm muộn, thần kinh, thấp khớp. Hiện người bác và người dì của anh là những lương y nổi tiếng trong vùng. Từ nhỏ lương y đã được theo các bác, dì vào rừng lấy thuốc, giúp anh sớm nhận biết từng loại cây thuốc, biết phân biệt mùi vị, màu sắc và tác dụng chữa bệnh khác nhau.
Thích nghề y từ lúc còn nhỏ, mà sau khi học dự bị Đại học Dân tộc Trung ương (ở Việt Trì, Phú Thọ), Phó Hữu Đức (anh sinh năm 1966) liền thi vào Trung cấp Dược (ở Hải Dương), năm 1989 ra trường anh về làm tại cửa hàng dược Tam Dương. Nhưng khao khát của anh là được theo nghề của cha ông, nên anh quyết tâm về Hà Nội thi vào trường Y học cổ truyền Tuệ Tĩnh. Sau ba năm học, anh trở về quê hành nghề gia truyền, như lương y nói: “Có những bài thuốc, vị thuốc gia truyền đặc hiệu mà chỉ người Sán Dìu sở hữu”.
Những bài thuốc gia truyền và kinh nghiệm có được giúp lương y chữa khỏi bệnh cho nhiều người. Không chỉ chữa bệnh cho người dân địa phương, tiếng lành đồn xa, nhiều người dân ngoại tỉnh và cả người Hà Nội tìm về quê anh để chữa bệnh. “Thực ra, tôi đến lập nghiệp và sinh sống tại đất Hà Nội vì một lý do rất đơn giản: Đó là vì những bệnh nhân đã được tôi chữa trị. Lúc đầu, tôi cũng suy nghĩ như bao người khác là khi đã có nghề gia truyền và kết hợp được đào tạo, học hành chuyên ngành thì tôi sẽ đem vốn kiến thức chuyên môn đó phục vụ những người bệnh tại quê tôi… Năm 1992, tôi mở phòng khám tại quê hương Tam Đảo, lúc đầu bà con làng xóm được tôi chữa trị giúp, sau một thời gian số bệnh nhân đã tăng theo cấp số nhân. Tiếng lành đồn xa, một số bệnh nhân ở Hà Nội và các tỉnh lân cận cũng tìm đến phòng khám của tôi để thăm khám, bắt mạch bốc thuốc chữa trị. Sau thời gian, hầu hết những bệnh nhân đều thấy kết quả chữa trị tốt. Lúc đó, suy nghĩ về Hà Nội lập nghiệp chưa có trong tôi. Có một bệnh nhân ở Hà Nội chữa khỏi bệnh gan đã lặng lẽ tự ý thuê nhà và thuyết phục mời tôi về thủ đô khám bệnh. Vì nể ông bệnh nhân này nên mỗi tuần tôi đã lặn lội về Hà Nội ở lại một đến hai ngày để khám cho bệnh nhân. Chỉ mấy tháng sau, số bệnh nhân đến phòng mạch của tôi tăng đáng kể và trở nên đông đúc khiến tôi phải chuyển hẳn về Hà Nội lập nghiệp” - lương y Đức bộc bạch.
Lương y đa khoa Phó Hữu Đức cho rằng, hạnh phúc của mình là khách đến với anh từ có bệnh đến khỏe bệnh. Là lương y đa khoa, anh từng chữa khỏi cho nhiều trường hợp hiếm muộn, sỏi thận, viêm cầu thận, thoái hóa đốt sống, liệt nửa người do tai biến, tiểu đường, đường huyết cao, viêm gan mãn, viêm gan B, gan nhiễm mỡ… Đến hôm nay, lương y Đức vẫn khó quên trường hợp bệnh nhân Nguyễn V.L (ở xóm Dân Chủ, phường Ngô Sĩ Liên, quận Đống Đa, Hà Nội) với căn bệnh xơ gan cổ chướng tìm đến nhà anh (số 6/169A đường Xuân Thuỷ, phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội) khi bụng phình to. Anh V.L đã phải chống chọi với bệnh tật 15, 16 năm trời. Bụng phình to, mặt và chân tay sưng phù. Lương y Đức nhận chữa trị, sau một thời gian bệnh tình anh V.L thuyên giảm dần và khỏi hẳn. Trường hợp chị Nguyễn H.V (ở nhà 31, ngõ 113, tổ 37 Yên Hoà, quận Cầu Giấy, Hà Nội) bị viêm gan B sau chuyển thành viêm gan mãn. Trước khi đến với lương y Đức, chị chữa theo Tây y, nhưng bệnh không thuyên giảm, lúc nào chị cũng ở trong tình trạng mệt lả, đói song lại không muốn ăn, người gầy đi nhanh chóng. Nếu như chỉ số men gan trung bình của một người là GOT = 37, GPT = 40 thì ở chị hai con số này lên tới 1.170 và 200. Tưởng không thể lành bệnh, vậy mà từ khi tìm đến lương y Đức, mỗi năm cắt thuốc 2-3 lần, giờ đây chị gần như khỏi hẳn.
Mát tay chữa bệnh gan thận, lương y Đức còn có phương pháp đặc biệt chữa liệt thần kinh dây VII, với vị thuốc làm từ cây ngải cứu. Anh cho biết chỉ người dân tộc Sán Dìu mới có bài thuốc này, phương pháp chữa vừa đơn giản, châm cứu không đau, vừa nhanh lành bệnh và không tái phát. “Trong trị bệnh cứu người cần kết hợp các liệu pháp của Đông y và Tây y, nhưng ưu thế của Đông y là thường chữa được bệnh tận gốc và phản ứng phụ ít xảy ra hơn. Chính vì thế mà tôi đang dốc hết tâm sức để làm, đó là trồng để bảo tồn và phát triển gen các cây thuốc quý” - lương y Đức cho biết. Vợ chồng anh đã quyết định dự án trồng thuốc sạch này tại Tam Đảo (Vĩnh Phúc) và Ba Nhẽ (Quảng Ninh).
Biết nghề mình vất vả, nhưng anh rất yêu thích, vợ chồng anh hướng cho con cái theo nghề y. Con gái đầu của anh - Phó Hà Thu, sinh năm 1992, hiện là sinh viên năm thứ nhất Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam. Lương y cũng nhận rất nhiều học trò, giờ nhiều người đã mở cửa hiệu riêng, không giấu nghề, anh sẵn sàng truyền cho họ những bài thuốc quý.
Bài thuốc chữa xơ gan cổ chướng của lương y Phó Hữu Đức:
+ Thương truật: 12g + Phục linh: 12g
+ Mộc hương: 6g + Kim tiền thảo: 16g
+ Đùm đũm: 16g + Hậu phác: 12g
+ Trạch tả: 12g + Đương quy: 12g
+ Nhụ quế: 4g + Hoàng bá: 8g
Nếu người bệnh nhân thận hư thì dùng Bạch mao can, Hoàng liên, quả dứa dại (tuỳ theo từng trường hợp mà gia giảm).
Cỏch dùng: Sắc ngày uống 1 thang (uống thay nước hàng ngày).
Theo sổ sách mà lương y đa khoa Phó Hữu Đức ghi lại, số bệnh nhân được điều trị bằng bài thuốc này của anh đến nay: 499 bệnh nhân, khỏi hẳn: 478 bệnh nhân.
Hoàng Nghĩa Nam
Tri Thức Trẻ
