Và hôm nay 5/9, hơn 22 triệu học sinh trên cả nước dự lễ khai giảng, chính thức bước vào năm học mới 2018-2019, trong đó có khoảng 1,95 triệu học sinh lần đầu cắp sách tới trường. Năm nay 1 triệu HS lớp 12 ra trường, gần 2 triệu HS lớp 1 vào trường, một chu kỳ giáo dục phổ thông 12 năm trôi qua nhanh chóng. Như vậy, chỉ chưa đầy hai nhiệm kỳ rưỡi của những vị đứng đầu ngành giáo dục cùng chủ tịch các tỉnh thành, lại có một thế hệ công dân mới xuất hiện với một nền tảng văn hóa và kiến thức được trui rèn dưới mái trường phổ thông. Một thế hệ công dân 18 tuổi hừng hực sức trẻ sẽ lần lượt gia nhập đội ngũ nhân lực của đất nước – yếu tố quyết định tới năng suất lao động và sức cạnh tranh quốc gia trên trường quốc tế. Việt Nam có thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, có kịp lên chuyến tàu Cách mạng công nghiệp 4.0 của nhân loại hay không, phụ thuộc vào chính những thế hệ công dân mới này của đất nước.
Với ý nghĩa đó, ngày khai giảng hàng năm thực sự rất quan trọng với toàn xã hội không chỉ ở những nghi lễ hình thức, mà còn ở nội hàm bắt đầu một chu kỳ giáo dục cho những công dân tương lai. Vậy họ sẽ được dạy dỗ ra sao để trở thành những công dân văn minh và có ích nhất cho xã hội ? Với mỗi gia đình, 22 triệu học sinh hẳn là 22 triệu niềm hy vọng cùng nỗi lo toan “ăn học” sao cho nên người. Bên cạnh trách nhiệm của mỗi gia đình, chắc chắn chất lượng của hệ thống giáo dục phổ thông là một trong những yếu tố quyết định hình thành nên phẩm chất của mỗi công dân trong tương lai. Cải cách căn bản và toàn diện nền giáo dục nước nhà tới đây sẽ ra sao, chương trình – SGK sắp tới sẽ thế nào, làm gì chấn chỉnh thi cử để lấy lại niềm tin của xã hội… Đó hẳn phải là những suy tư, trăn trở không nhỏ của những người có trách nhiệm.
Xin nhắc lại lời Chủ tịch Hồ Chí Minh cách đây tròn 73 năm khi Người viết thư gửi học sinh nhân ngày khai giảng đầu tiên ở nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa, tháng 9/1945 : “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”.
