Không chỉ café, trà đá bàn chuyện triều đình, mà một chốc một lúc cả ngàn người ngồi kín vỉa hè cả con phố để hướng vọng vào chùa cầu an giải hạn. Không chỉ gánh thúng hàng ăn, ẩm thực, mà cả ly trà đá vỉa hè cũng vào nghị trường đất nước, bởi nó đang tạo ra “tỷ suất lợi nhuận cao nhất thế giới”! Kinh tế vỉa hè còn được coi là bộ phận cấu thành của nền “kinh tế ngầm” có giá trị lên tới 50-60 tỷ USD, ngang với 1/4 GDP của đất nước!
Vỉa hè đầu tiên (theo kiểu Tây như bây giờ) của Hà Nội được người Pháp khai sinh từ năm 1883. Là Tràng Tiền bây giờ. Sau đó lần lượt tới 36 phố phường. Các khách sạn căng mái hiên Tây mở quán cafe vỉa hè, chả khác Paris.
Một người Paris là Jean Noel Poirier, cựu Đại sứ Pháp tại Việt Nam sau khi hết nhiệm kỳ đã chọn Hà Nội để ở lại và làm ăn. “Thú vị nhất là văn hóa vỉa hè. Dường như người Hà Nội trên khu phố cổ chẳng có điều gì phải giấu giếm, chẳng có điều gì cần bí mật. Họ sống trên vỉa hè, nấu cơm trên vỉa hè, nuôi con trên vỉa hè, làm việc trên vỉa hè, ngủ trên vỉa hè. Không sợ ai “nhòm ngó” cả. Và tôi nói thật, ẩm thực vỉa hè của các bạn cũng rất tuyệt đấy”, Poirier hào hứng trả lời báo chí. Thậm chí còn lo “hình ảnh của Paris trong quá khứ” ấy đến một ngày cũng sẽ mất đi!
Giới ngoại giao nước ngoài cực thích vỉa hè Hà Nội, Sài Gòn. Nhiều nguyên thủ, tỷ phú thăm Việt Nam không bỏ lỡ dịp check-in vỉa hè với những tấm ảnh “tự sướng” không chê được.
Vỉa hè Hà Nội là câu chuyện không bao giờ cũ trên báo chí và dư luận. Như việc chính quyền vừa quyết định phủ đá tự nhiên vỉa hè trên trăm tuyến phố nội thành. Vẫn là lát vỉa hè, vẫn là đá tự nhiên. Đá tự nhiên lần này có khác “đá tự nhiên” mà nhiều nơi tại Thủ đô đã dùng để lát vỉa hè từ hồi mấy năm trước, với cam kết bền vững 50-70 năm, nhưng vừa mới “quay lưng” đã bong tróc, vỡ nát? Hay chỉ khác hơn bởi quyết tâm và một cách làm bài bản hơn?
Tự tin lát đá lên những vỉa hè mà hạ tầng xung quanh và bên dưới “đã được xây dựng ổn định” là đúng. Nhưng sự “ổn định” ấy có bất biến không, hay vẫn lại bị đào bới thay, sửa như vẫn từng? Điều mà ngay chính quyền Thủ đô cũng không thể tự quyết. Là nói về cơ chế quản lý chồng chéo, ngẫu hứng/tự phát hiện nay, không chỉ với vỉa hè.
Và nữa, đổ ngàn tỷ đồng ra lát đá vìa hè, cũng đừng quên chằng chịt những thứ “lợi ích ngầm” đang lặn sâu, chờ chực bên dưới.
