Mới đây, bộ ảnh “Những đứa trẻ mang bầu” đã thu hút sự quan tâm của dư luận. Bộ ảnh là ý tưởng của MC Công Tố, MC Minh Trang và nữ nhiếp ảnh Dạ Miêu thực hiện. Mẫu ảnh là các bé gái trong độ tuổi từ 8-12 tuổi với bụng bầu lớn thể hiện nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau.
Thông điệp mà bộ ảnh gửi tới cộng đồng là: Nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề xâm hại tình dục trẻ em. Với hình ảnh chủ đạo là những bé gái, hoá thân thành những nạn nhân của xâm hại tình dục, mang trong mình hậu quả lớn nhất của tội ác này, chính là mang bầu.
“Lúc đầu chúng con sợ lắm, nhưng chúng con vui vì được làm bộ ảnh này, ít nhất thì thông qua những bức hình, mọi người cũng phần nào có ý thức để bảo vệ các bạn nhiều hơn” – Ngọc Linh, một trong bốn bạn nhỏ tham gia bộ ảnh chia sẻ.
Tuy nhiên, khi bộ ảnh được chia sẻ rộng rãi, nhiều sao Việt lên tiếng bày tỏ quan điểm không đồng tình.
Siêu mẫu Xuân Lan thẳng thắn chia sẻ: "Với chủ đề nhạy cảm thì phải cẩn trọng. Lằn ranh giữa nhạy cảm và phản cảm chỉ mỏng bằng 1/10 sợi tóc.
Những bàn tay đặt trên bụng bầu của các bà mẹ trên thế giới này là thể hiện tình yêu thương, muốn che chở ôm ấp con mình. Vậy những nạn nhân của bộ ảnh "Những Đứa Trẻ Mang Bầu" toàn đặt tay lên bụng theo kiểu đấy? Chúng có đủ tình thương và hiểu biết để làm vậy không? Tôi chắc chắn là không! Nếu có chúng nó sẽ hoảng sợ, kinh khủng, khóc lóc và shock như bị gặp quái vật. Chứ không như trong ảnh!
Đây là những người mẫu chụp chứ không phải nạn nhân nhỏ tuổi bị xâm hại có bầu thật. Nếu vậy tại sao không dùng câu chú thích "ảnh này chỉ mang tính chất minh hoạ, không phải nhân vật thật" vào trong ảnh? Mà thay vào đó chỉ là tên nhiếp ảnh thật to, logo trung tâm đào tạo các bé cũng thật to.
Tuyệt đối tránh ảnh hưởng xấu đến hình ảnh của các bé. Trước khi kêu gọi bảo vệ những đứa trẻ khác thì hãy bảo vệ chính những đứa trẻ trong ảnh. Làm truyền thông cho cộng đồng thì tốt. Rất tốt. Nhưng sai một bước sẽ ảnh hưởng nặng nề đến trẻ. Nên chống ấu dâm. Nên diệt ấu dâm. Cũng nên học cách dùng hình ảnh trẻ em chống ấu dâm cho phù hợp".
Cùng tên với người có ý tưởng thực hiện bộ ảnh, MC Minh Trang (Trang Moon) cũng đồng quan điểm với siêu mẫu Xuân Lan. Trang Moon bày tỏ: "Mình tôn trọng nỗ lực góp tiếng nói về hiện trạng của việc xâm hại trẻ em tại Việt Nam của dự án. Và mình hiểu các bạn ấy (Công Tố, Minh Trang, Dạ Miêu...) đều có những công việc chính khác đã rất bận rộn rồi, việc thực hiện một dự án truyền thông như thế nào là một ý tưởng và nỗ lực rất đáng quý!
Dự án truyền thông này được triển khai thông qua một bộ ảnh, ít nhiều là những sản phẩm nghệ thuật. Mà nghệ thuật thì sẽ có những góc nhìn và cảm nhận khác nhau. Tuy nhiên mục tiêu của dự án là truyền thông xã hội, vậy nên việc xã hội có các góc nhìn và quan điểm khen chê khác nhau là điều dễ hiểu.
Cảm nhận của cá nhân mình: bộ ảnh khiến mình chú ý, tạo ấn tượng với mình, khiến mình thấy ám ảnh, thấy lo sợ, thấy buồn...
Nếu bạn hỏi mình rằng mình có thấy bộ ảnh này đẹp không? Thì chắc chắn câu trả lời là không. Vì bộ ảnh ghi lại những hành động không đẹp với trẻ em (nếu không nói là ghê sợ, kinh tởm), tạo hình của trẻ em trong bộ ảnh này cũng không đẹp (và mình biết là các bạn cố tình dựng cảnh, tạo hình và hậu kỳ để thể hiện điều đó). Mình nghĩ bộ ảnh sẽ tạo được hiệu ứng truyền thông nhất định, mặc dù có thể nhiều bạn sẽ không thấy thoải mái và đồng ý với cách thể hiện.
Nếu mình là mẹ của các em bé này, mình sẽ không đồng ý cho con tham gia chụp bộ ảnh này. Bởi với mình, trẻ em nên được khắc hoạ, được lưu lại những hình ảnh tích cực và xinh đẹp nhất. Tuy nhiên, mình cũng tôn trọng các bố mẹ của những em bé này khi họ quyết định cho con tham gia, các bé diễn rất chuyên nghiệp. Hy vọng các bạn ấy đã được giới thiệu đầy đủ về công việc, về các hiệu ứng truyền thông có thể có, những ảnh hưởng có thể có với cuộc sống riêng của các em sau bộ ảnh này. Hy vọng các em được hỗ trợ đầy đủ và xác đáng về mặt thông tin, về mặt tinh thần trong và sau quá trình chụp ảnh".
Về phía MC Phí Linh, cô có những bình luận khen, chê rõ ràng về ý tưởng cũng như cách thực hiện ý tưởng này của đồng nghiệp. Cô viết: "Mình cũng từng bị quấy rối tình dục không chỉ một lần từ khi mới lên 4 tuổi nhưng thậm chí còn không biết như thế là quấy rối tính dục! Những tổn thương tâm lý còn ảnh hưởng tới tận bây giờ, mà chắc chắn không phải bậc cha mẹ nào cũng biết, có cơ hội nghe con nói, hay thậm chí còn không nhận thức được sự nghiêm trọng của vấn đề để bảo vệ con cái của mình.
Vậy nên có lẽ phải cảm ơn bộ ảnh “Những đứa trẻ mang bầu”. Cảm giác ghê rợn, sợ hãi là tâm trạng chung của mỗi người tiếp cận. Có ý kiến khen chê, đồng thuận, trái chiều. Riêng về thẩm mỹ thì mình không thích màu ảnh và typo một chút nào. Nhưng dù đang khen hay chê, những tiếng nói đang nhiều thêm để cùng dấy lên mạnh mẽ thông điệp bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái khỏi quấy rối, xâm hại tình dục và nạn ấu dâm. Chúng ta có thể phê bình nhưng không nên chỉ trích ekip thực hiện, cũng đừng phê phán các em bé và bố mẹ các em khi đã đồng ý cho con em mình tham gia dự án này. Mình tin những suy nghĩ đúng, những tiếp cận văn minh sẽ không làm ảnh hưởng gì đến tuổi thơ trong sáng của các em, thậm chí các em ý thức rõ ràng hơn trong việc bảo vệ bản thân và chia sẻ với bố mẹ một cách gần gũi hơn, rồi còn nói cho bạn bè ở lớp cùng nhận thức nữa, chứ sẽ không ngu si như mình ngày xưa. Ekip có lý của họ khi tung những hình ảnh chạm ngưỡng ranh giới của sự phản cảm chứ không chỉ là lên án và nâng cao nhận thức.
Có điều, giới hạn của việc gây shock và phản cảm như vậy mình nghĩ đã đủ chạm ngưỡng rồi. Các ekip khác không nên lấy đây là tiên phong để theo cách này mà đi xa thêm nữa, sẽ hứng nhiều gạch đá và phản tác dụng. Và xin góp ý với các nhóm, hội nếu tiếp tục có ý định nâng cao nhận thức thì tôi muốn xin đừng nhắm đến nạn nhân nữa mà hãy có một và nhiều dự án đánh vào đối tượng chủ thể hành động, tác nhân gây ra ấu dâm, xâm hại tình dục, các chương trình hành động cho nam giới để giảm thiểu những tên yêu râu xanh thiếu hụt về nhận thức, yếu kém về bản lĩnh, thừa thãi hành vi và hoocmon không kiểm soát, thậm chí bêu tên, công khai danh tính ở mỗi khu vực làng xã để chị em phụ nữ biết đường mà phòng vệ, để anh em nam khác biết đường mà tránh và tự giáo dục mình.
Xã hội nào tôn trọng vị trí của những người phụ nữ và trẻ em, xã hội đó có những người đàn ông văn minh! Cho nên hãy lên tiếng vì những phụ nữ và trẻ em xung quanh ta! Lên tiếng vì những người đàn ông văn minh, chân chính".
