Cuối tuần qua, ca sĩ Khánh Ly từ Mỹ về Việt Nam dự buổi ra mắt cuốn tạp văn Đằng sau những nụ cười và bộ 5 đĩa nhạc mới của bà tại Hà Nội. Sách do Phương Nam và NXB Văn học ấn hành, còn 5 đĩa nhạc gồm Bên đời hiu quạnh, Hạ Trắng, Biển nhớ, Tình nhớ, Chủ nhật buồn do công ty Phương Nam phát hành, độc quyền trong 15 năm. Ngoài Hà Nội, nữ ca sĩ thực hiện chuyến giao lưu xuyên Việt tới Huế, TP HCM và Cần Thơ.
Từng nghĩ mình chẳng bao giờ thành ca sĩ
Một đời ca hát, với cái giọng ma mị đầy mê hoặc trong thế giới nhạc Trịnh, bà từng được công chúng phong là “Nữ hoàng chân đất”,là danh ca, diva… Nhưng buổi đầu đời đi hát, gặp Trịnh Công Sơn và được ông “xách cổ” lôi đi tập hát, Khánh Ly đã nghĩ rằng “hát thì cứ hát thôi chứ chẳng bao giờ nghĩ rằng mình có thể trở thành ca sĩ”. Lúc đó, dù đã đi hát ở Đà Lạt, nhưng Khánh Ly “không biết một nốt nhạc nào”. Gặp Trịnh Công Sơn và trở thành người được Trịnh Công Sơn chọn, ông ngày ngày “xách cổ” Khánh Ly đến quán café Tùng, có khách thì hai người lên lầu tập hát, không có khách thì ngồi ngay ở cầu thang học hát.
“Lúc đó tôi cũng chỉ cố gắng để không phụ lòng ân cần của anh Sơn thôi, chứ tôi chẳng bao giờ nghĩ mình có thể trở thành ca sĩ. May mắn là ông trời cho tôi lỗ tai nghe nhạc rất tốt và tôi cứ học theo anh Sơn rất nhanh” – ca sĩ Khánh Ly tâm sự. Bà cũng chia sẻ, lúc mới hát nhạc Trịnh Công Sơn, bà không hiểu nhiều về ca từ nhạc Trịnh. Nhưng quãng đời trải qua 40 năm không êm ái, từ khó khăn của đời sống, bà đã hiểu nhạc của Trịnh Công Sơn nhiều hơn.
Bởi hiểu và yêu nhạc Trịnh, bả bảo, bà không sợ một ngày nào đó có các ca sĩ trẻ hát nhạc Trịnh thật hay. “Thời gian của tôi không còn được nhiều, mà tôi mơ ước nhạc của Trịnh Công Sơn sống mãi, nên thấy nhiều ca sĩ hát nhạc Trịnh tôi rất vui. Một lúc nào đó tôi phải nhường chỗ. Một lúc nào đó tôi xin từ giã” – nữ danh ca ngậm ngùi tỏ bày nỗi niềm.
“Không ai hiền bằng ông”
“Tôi nghĩ không ai hiền bằng Trịnh Công Sơn. Mình nói với ông một câu chuyện rất sôi nổi, gay cấn mà ông bao giờ cũng chỉ thản nhiên, chậm rãi hỏi “Thật à?...” – Ca sĩ Khánh Ly chia sẻ về người tri kỉ trong âm nhạc của mình. Bà tiếp tục kể vể cố nhân: “Anh Sơn không biết tiền là cái gì. Mọi người trong nhà lo cho anh. Có tiền anh chỉ mua quà cho anh em bạn bè”.
Kể đến đó rồi bà chợt ngẫu hững cất tiếng hát ma mị của mình: “Em theo đời cơm áo/Mai ra cùng phố xôn xao/Bao nhiêu ngày yêu dấu tan theo…”. Bà xúc động kể lại những ngày còn “nghèo tả tơi” thuở mới gặp Trịnh Công Sơn: “Lúc đó tôi còn nghèo lắm. Hai anh em tôi ăn chung một đĩa cơm vì không có tiền”.
Khánh Ly cũng kể lại hoàn cảnh sáng tác ca khúc Để gió cuốn đi của Trịnh Công Sơn. “Thời đó tôi nghèo lắm. Không có tiền, sống trong một ngôi nhà ngổn ngang những sách với báo cùng một đám bạn trai nhưng tôi chẳng để ý đến ai cả. Lúc đó tôi chỉ cần tiền thôi vì một tấm áo dài hay một đôi giày mãi cũng không có được. Vậy mà hỏi anh Sơn “Cuộc sống cần nhất điều gì” thì anh bảo trong cuộc sống chỉ cần một tấm lòng, lúc đó tôi không hiểu. Tôi nghĩ “Tấm lòng để ăn à?”. Khánh Ly kể, phải lâu sau đó bà mới hiểu câu nói của Trịnh Công Sơn và câu nói ấy đã theo bà đi suốt cuộc đời.
Anh Sơn không yêu ai ngoài mẹ
Dù khẳng định "không ai viết về tình yêu hay như anh Sơn; không ai định nghĩa về tình yêu hay như anh", nhưng Khánh Ly cũng cho rằng: “Ai cũng nghĩ ông có nhiều nàng thơ lắm, ông dành tình yêu cho họ. Nhưng tôi nghĩ rằng anh Sơn không yêu ai đâu. Anh chỉ yêu mẹ mình. Mẹ là tình yêu lớn nhất trong cuộc đời ông. Tôi cũng không thấy ai viết về mẹ hay như anh Sơn: Lời mẹ ru, Ca dao mẹ, Huyền thoại mẹ…Bài nào cũng hay”.
Tiếp tục câu chuyện về tình yêu của Trịnh Công Sơn, Khánh Ly kể, mọi người hay hỏi bà, làm sao bà hát Diễm xưa hay những bài Trịnh viết về một cô gái khác mà vẫn hay như thể bài hát đó viết về chính mình? Và câu trả lời hẳn khiến những người yêu huyền thoại Khánh Ly – Trịnh Công Sơn phải ngỡ ngàng: “Dường như chẳng có bài nào anh Sơn viết cho tôi . Tôi cũng chẳng bao giờ hỏi anh chuyện đó. Tôi tưởng tưởng ông viết cho mình thôi. Ai nghe nhạc anh ấy cũng như bài hát đó viết cho mình. Tôi thích cái đẹp, tôi yêu nhạc anh Sơn vì nhạc anh quá đẹp, quá hay . Tôi không thần thánh hóa đâu vì tìm được một người viết hay như vậy khó lắm. Nên tôi có hát những tình khúc của anh hay như thể anh viết cho chính tôi thì có gì lạ”.
Nhân câu chuyện này, ca sĩ Khánh Ly cũng thêm một lần khẳng định, giữa bà và Trịnh Công Sơn không có chuyện tình yêu nam nữ. “Tôi và Trịnh Công Sơn là thứ tình cao hơn tình yêu, như tình cha con”. Bà hài hước nói thêm: “Chúng tôi không có tình yêu trong kiếp này, chờ kiếp sau vậy”.
Luôn ân hận vì yêu chồng chưa đủ
“Tôi chỉ là một người đàn bà bình thường thôi”. Mở đầu buổi giao lưu với khán giả tại Hà Nội, Khánh Ly đã khẳng định như vậy. Bà nói: “Tôi cũng giống như tất cả mọi người. Tôi cũng biết vui, buồn, lo sợ, ghen tuông, yêu chồng, yêu con, biết khóc, biết cười”. Bà kể việc nhà văn Nguyễn Hoàng Đoan, chồng của bà, qua đời tháng 1 năm nay, đã để lại cho bà nhiều hối hận: “Vợ chồng bao nhiêu năm gắn bó, đến khi biết không còn thấy nhau nữa, lòng ân hận tràn đầy, hình như mình chưa làm đủ bổn phận, yêu chưa đủ, đền bù cho chồng chưa đủ”.
