Khu quảng trường tượng đài Hoàng Văn Thụ (phường Chi Lăng, thành phố Lạng Sơn) là điểm hẹn của các canh hát với hàng trăm người tham dự. Chị Hà Thị Pẻn (dân tộc Nùng, ở xã Minh Phát, huyện Lộc Bình, Lạng Sơn) cười duyên với chiếc răng bịt vàng, nói: “Nhóm chúng tôi có 6 người, đều là người trong làng. Hôm nay sẽ hát chọi với đám thanh niên huyện Chi Lăng”. Nói rồi, chị Pẻn cùng nhóm hát Sli chọn bài mở đầu, ý hỏi nhóm thanh niên bản bên có dám so tài đối đáp không?
Từ lùm cây dã hương già trước mặt, nhóm nam thanh niên cất tiếng hát. Tiếng Sli lúc trầm, lúc bổng đưa qua, đưa lại liên hồi. Rất đông du khách thập phương dừng bước, lắng nghe họ hát bởi sự chân thành, say mê, dập dìu giăng mắc khắp con đường, ngõ xóm.
Bên cạnh nam thanh, nữ tú, còn có không ít người cao tuổi, người đã thành ông, bà cũng hăng hái tham gia Sli, Lượn. Bà Hà Thị Cồ (62 tuổi, huyện Cao Lộc) cho biết, vào dịp Quốc khánh 2/9 lại rủ bạn đi thành phố chơi hội, hát giao duyên. Khi được hỏi, có bị ông nhà ghen không khi hát tình tứ với người khác, bà Cồ cười vang. “Ông nhà tôi cũng đi hát mà. Nhưng lại đi hát, uống rượu với phụ nữ huyện Lộc Bình. Chỉ một ngày này thôi, ai cũng giống ai nên rất phấn khởi, vui vẻ. Khi về còn kể cho nhau xem làm cách nào để đối phương cứng họng, không đối đáp lại được”, bà Cồ chia sẻ.
Hoạt động truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc này mới khôi phục được vài ba năm nay. Vào thập niên 70, 80 của thế kỷ trước, hát Sli, Lượn tổ chức thường xuyên ở các chợ phiên phố thị Lạng Sơn 5 ngày/lần, sau đó bị mai một dần.
Ông Vi Hồng Nhân, Chủ tịch Hội Bảo tồn Dân ca các dân tộc tỉnh Lạng Sơn cho biết: Hát Sli, Lượn là nét văn hóa trong đời sống đồng bào các dân tộc địa phương. Năm 2010, Hội Bảo tồn Dân ca các dân tộc tỉnh được thành lập và tập hợp những người hát Sli lâu năm. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có hơn 800 hội viên, tập trung ở Cao Lộc, Chi Lăng, Lộc Bình, Hữu Lũng và thành phố Lạng Sơn. “Trong 3 năm qua, công tác bảo tồn, duy trì hát Sli tại một số lễ hội, chợ phiên được duy trì. Vào dịp hội xuân, Quốc khánh 2/9 thu hút hàng ngàn người tham dự tại khu vực tượng đài Hoàng Văn Thụ. Trong đó, có khoảng 100 người từ huyện Lục Ngạn, Sơn Động tỉnh Bắc Giang về tham gia. Nét văn hóa đặc sắc này đang được khôi phục, phát triển mạnh mẽ”, ông Nhân cho biết.
