Mùi tết cũ

 Minh họa: Lê Thiết Cương
Minh họa: Lê Thiết Cương
TP - Tết cũ là gì nhỉ. Là năm ngoái, là năm kia, là mười năm trước hay là ba mươi năm trước nữa. Ký ức luôn có kiểu đếm thời gian của riêng nó. Tùy tạng tính của từng người, tùy sâu sắc của từng hoài niệm.

Mơ hồ trong màn mưa xuân phùn mịn, thấp thoáng bóng hình của người tình cũ nào đó đã sang sông. Vì mùa xuân là mùa cưới, nó thường làm nỗi nhớ nhưng nhức nẩy lộc đâm chồi. Nhất là khi vài cơn gió se lạnh luẩn quẩn quanh một hàng rong cô đơn bán đào nở sớm đi ngang phố cũ, bỗng sâu xa góc lòng, chợt ngào ngạt tỏa về những mùi xa xưa của tết.

Cái mùi đậm nhất ấy có lẽ là mùi pháo. Việc cấm đốt pháo là đúng rồi, bởi không kể những chuyện thương tâm hao người tốn của thì ngay cả cái mùi của các băng pháo hoặc nhập lậu hoặc làm kiểu mới, cũng là thứ cực kỳ khó chịu.

Nó khét lẹt một mùi hung hăng bạo lực của thuốc nổ chuyên dụng. Nó làm góc bánh chưng xanh, khoanh giò lụa lỗ chỗ mầu hồng nhạt trở thành xấu xí xám xịt. Mùi khói pháo của ngày Nguyên đán thanh thản xa xưa lâng lâng thơm lắm.

Theo lời vài nghệ nhân già làng pháo cũ kỹ Bình Đà thì kể cả pháo "đùng" (một loại pháo to, thường không để theo bánh, đốt riêng từng quả) cũng chỉ cuốn tay bằng giấy hồng điều rồi nhồi một lượng than xoan cùng vài phụ gia vừa đủ. Khói pháo luôn nồng đượm thơm sạch, tiếng pháo thường nổ to vừa phải, đủ tỏa hương có mầu lam nhạt nương theo mưa phùn chầm chậm nhẹ loang.

Bọn trẻ con đốt những quả pháo "tép" thì chỉ cần bịt tai, nhỡ có nổ trên tay cũng chỉ rùng mình. Làm gì có thứ pháo nào đốt từ đầu phố thì giữa phố long cửa nứt tường, cuồng bạo tới mức làm người khác què chân mù mắt.

Ở cái thời mà mọi lời yêu chỉ là dịu dàng khe khẽ, thì những cặp rụt rè mới yêu nhau rất thích đi chơi tết xem đốt pháo. Đặc biệt là mấy thiếu nữ tính tình ngấm ngầm nồng nhiệt, nhưng trót vớ phải một chàng trai quá hiền.

Quen nhau đã gần năm, vậy mà đêm giao thừa ngọt ngào lạnh, lúc chỉ riêng hai đứa đi quanh Bờ Hồ thì chàng vẫn chỉ dám cầm tay. Bỗng tít vỉa hè bên kia có đám trẻ đốt quả pháo "tép".

Nàng lả ra tựa vào chàng, vừa ti hí mắt vừa choàng tay quanh cổ người yêu, môi run run "Em sợ..ợ...". Chàng trai bàng hoàng hạnh phúc, thăng hoa lơ mơ hít hương pháo, cứ thế nửa say nửa tỉnh trượt thẳng vào hôn nhân.

Mùi tết cũ ảnh 1

Minh họa: Trương Tiến Trà

Mùi tết cũ còn đậm đặc đọng ở mùi tóc, nó nồng nàn vượt thoát thường nhật, giăng giăng khắp mọi ngõ mọi phố. Không giống như dung tục bây giờ, mùi tóc ngày nào cũng ngầy ngậy xa xỉ giống như ngày nào, bởi nhan nhản thừa mứa đủ mọi loại dầu gội đầu hàng hiệu.

Những ngày thường hồi còn thiếu thốn bao cấp, hầu hết đầu ai cũng nhiều gầu. Đầu ai cũng nồng nồng gây gây rất dễ chịu của một mùi chăm chỉ lao động. Cái mùi của vất vả kém tắm trong trắng tần tảo, rất đặc trưng ở những khu nhà máy hay xí nghiệp có đông công nhân nữ.

Thế rồi tết đến, cả thành phố sực nức đủ loại mùi hương, bay ra từ những lãng mạn mái tóc. Thôi thì không tính đến mùi hương nhu, mùi bồ kết, mùi lá mùi già, mùi vỏ bưởi khô mà không biết bao nhiêu thiếu phụ làm thơ của ngày hôm nay cứ đợi xuân về là đem ra kể lể là mẹ mình đã gội thế nào, còn các cô các dì mình đã hong tóc thế nào.

Bởi với vô số đàn ông bình thường của thời đó, hương tóc ám ảnh đáng nhớ nhất chỉ đơn giản là mùi của xà phòng "Hoa Nhài". Đấy là bánh xà phòng gội đầu của nội, nho nhỏ mầu hồng nhạt, ngoài bọc giấy bìa lem nhem in chữ "xà phòng thơm".

Đương nhiên là dùng cho cả đàn ông lẫn đàn bà. Tất nhiên, đầu đàn ông gội bằng gì chẳng được. Bởi có quá nhiều thằng (kể cả dân chơi) gội đầu bằng xà phòng giặt. Đại loại là bánh "72%" thô kệch vàng khè, hàng viện trợ từ "đại ca" Liên Xô.

Bánh "Hoa Nhài" có mùi thơm khó lẫn, rất sâu, rất lâu. Phố xá vốn thưa người, tuyệt hiếm mùi khói ô tô xe máy, nên chỉ cần hai nàng đèo nhau bằng xe đạp "Thống Nhất" chầm chậm đi ngang thì cả phố coi như điếc mũi.

Chính vì vậy mà ở những buổi bình bầu lao động tiên tiến cuối năm, tay đàn ông nào đang chới với yêu, may mắn trúng được suất mua bánh xà phòng thơm thượng thặng ấy thì ngày cưới xem như đã định.

Hầu như chẳng có một quý cô đoan trang hiền thục nào của thời bao cấp trong veo, lại không liêu xiêu trước một món quà cầu hôn tầm cỡ "khủng" như thế.

Sau hết, mùi dễ nhận thấy nhất trong những ngày xuân đã xa ấy chính là mùi của tử tế. Cái mùi này rạo rực bảng lảng tràn ngập, có điều chỉ cảm được thôi vì cực kỳ khó tả. Khác hẳn ngày thường, mọi người dường như yêu nhau hơn, thương nhau hơn.

Không cứ phải là ruột thịt người thân, không cứ phải là gần gũi hàng xóm, bất cứ ai trong ba ngày tết khi đi ra đường cũng luôn náo nức tươi vui hân hoan vị tha. Những lời đẹp nhất tốt nhất, chỉ chân thành mong được nói với người khác.

Xe cộ va nhau chẳng hạn, người bị ngã có khi do quá chén "phê phê" đi sai. Chưa kịp đứng dậy thì người vô tình gây ra đã lao đến ôm chầm, nâng niu vừa đỡ vừa rối rít xin lỗi. Người bị ngã lắp bắp cảm ơn "May quá, được ngã đầu năm.

Vậy là nhờ ông mà cả năm nay tôi được giải đen". Nó không giống tết nhất hôm nay, nhỡ có qua quít tai nạn, thì cả hai bên đều văng tục phừng phừng nhận đúng. Sau một hồi xỉ vả, cả hai tranh nhau rút iphone 5S, gọi vợ gọi con gọi bạn bè đến trợ giúp để đánh chửi hội đồng. Tết cũ là tết cũ ơi, biết tới bao giờ thì mùa xuân mới lại dịu dàng quay về tử tế.

Nói cho cùng, cũ hay mới cũng đều lãng đãng có một mùi riêng. Cũ chưa hẳn đã toàn mùi thơm, mới chưa hẳn sẽ bốc mùi khó ngửi. Có điều, những gì đã cũ kỹ thanh sạch mà vẫn phảng phất tỏa hương thì thường làm người ta nghẹn ngào nuối tiếc.

Thời gian, luôn có kiểu ủ mùi độc đáo của nó. Phải vậy chăng mà những mùi tết cũ luôn ám ảnh lung linh, lắng hơn, trầm hơn và thơm hơn.

Tạp văn của
Nguyễn Việt Hà
MỚI - NÓNG
Chu Thanh Huyền đeo vàng trĩu cổ
Chu Thanh Huyền đeo vàng trĩu cổ
TPO - Trong ngày trọng đại, Chu Thanh Huyền và Quang Hải được gia đình nhà gái và nhà trai trao tặng nhiều quà cưới. Theo ghi nhận, cặp đôi nhận được những món quà giá trị từ gia đình 2 bên gồm nhiều kiềng vàng và nhẫn.