 |
| Hai nhạc sĩ, bố con: Hoàng Hà và Hoàng Lương |
“Đất nước trọn niềm vui” là ca khúc tưng bừng và đáng nhớ nhất trong hàng loạt ca khúc hay thời đó. Nhưng người nhạc sĩ đằng sau âm hưởng của bài hát ấy thì vẫn rất ít người biết. Ông là nhạc sĩ Hoàng Hà.
Cảm thức bay lên
Điều lạ, nhạc sĩ Hoàng Hà có tên thật là... Hoàng Phi Hồng. Một nhân vật huyền thoại... cuối đời nhà Thanh bên Trung Quốc.
Nhân vật này đã được khắc họa rất thành công bởi diễn viên võ thuật Trung Quốc nổi tiếng Lý Liên Kiệt. Tuy nhiên, nhạc sĩ Hoàng Hà không quan tâm đến phim ảnh võ thuật. Khi nghe chúng tôi hỏi, ông chỉ cười hiền hậu.
Ông sinh năm 1929, tại Hà Nội. Gia đình nhạc sĩ từng là cơ sở cách mạng từ những năm tiền khởi nghĩa. Trong câu chuyện khá dài với nhạc sĩ tôi nhận thấy chất sâu sắc của “sĩ phu Bắc Hà” hài hòa với chất nghệ sĩ ưa tìm tòi cái mới nơi ông.
Năm 1968, nhạc sĩ đang công tác ở Đài Tiếng nói Việt Nam tại Hà Nội thì nhận thêm nhiệm vụ “chi viện” cho Đài Giải phóng. Tất nhiên, chi viện không phải bằng mũi súng mà bằng âm nhạc.
Nhạc sĩ gọi công việc này là “phóng viên âm nhạc” thuộc Trung ương Cục miền Nam. Vào những ngày gần sự kiện trọng đại năm 1975, nhạc sĩ là người hàng ngày tiếp xúc với những thông tin nóng nhất về tình hình chiến sự.
Ông tâm sự: Vì vậy, trước rất nhiều người làm những công việc khác chưa có được thông tin, niềm vui, sự náo nức đã luôn thường trực trong tôi. Tôi cảm thấy rất rõ một chiến thắng kỳ diệu sắp đến.
Làm công tác biên tập nhạc, thấy các nhạc sĩ khác gửi rất nhiều bài hát về Đài phản ánh không khí chiến đấu và chiến thắng, ông thật sự sốt ruột. Ông muốn viết chuyển tải sự náo nức và niềm vui của mình trước cuộc tiến công thần kỳ của quân và dân ta thành ca khúc.
Khi có thông tin nhanh rằng quân ta sau khi giải phóng liên tục các tỉnh phía Nam Trung Bộ đang tiến đến gần Nha Trang thì nhạc sĩ Hoàng Hà đã viết ngay ca khúc “Chào Nha Trang giải phóng”.
Gần đây ông mới biết suốt hơn 30 năm qua, bài hát này được lấy làm nhạc hiệu của Đài phát thanh và truyền hình Khánh Hòa. Tất nhiên ông rất vui và cho biết thêm: Thời chúng tôi, tác phẩm được dùng là rất quý, rất vui, chuyện bản quyền hay tiền nong không ai quan tâm đến như bây giờ!
Đêm 26/4/1975, không khí chiến thắng lên đến cao trào, Đài Tiếng nói Việt Nam lại tuyên bố tên gọi chiến dịch giải phóng miền Nam mang tên Chiến dịch Hồ Chí Minh thì nhạc sĩ Hoàng Hà đã trào dâng hạnh phúc và xúc cảm.
Ngay trong đêm đó, ông đã viết “Đất nước trọn niềm vui”. Viết xong, ông cùng con trai lớn của mình (anh này sau cũng trở thành nhạc sĩ) hát say sưa suốt đêm: “Hội toàn thắng náo nức đất nước/Ta muốn bay lên say ngắm sông núi hiên ngang/...Ta muốn ôm hôn... Tổ quốc anh hùng”.
Năm 1977, sau chiến thắng 2 năm, nhạc sĩ Hoàng Hà mới thật sự vào miền Nam và ông nhận thấy vẻ đẹp tuyệt vời của nửa phía Nam đất nước. Năm 1985, ông đã đưa vợ và ba người con vào TP Vũng Tàu định cư.
Đến nay, nhạc sĩ Hoàng Hà đã 78 tuổi. Ông đang sống ở miền Nam và nhớ về Hà Nội với nhiều kỷ niệm. Nhớ những người con của ông đang ở lại Thủ đô. Chỉ thỉnh thoảng, khi Hội Nhạc sĩ có những hoạt động lớn, ông mới ra Bắc.
| Ông già “sành điệu” Một điều thú vị về nhạc sĩ Hoàng Hà: Tiếp cận với tin học rất muộn nhưng ông tiếp thu rất nhanh. Và chính ông đã hướng dẫn cho con sử dụng thạo máy vi tính. Ông còn mua máy vi tính “trang bị” cho con, để cha con liên lạc bằng thư điện tử với nhau. Ông rất thành thạo lên mạng cập nhật tin tức và nghe nhạc. |
Bài ca giúp ra đời thêm một nhạc sĩ
Chúng tôi gặp NSƯT Hoàng Lương- Trưởng đoàn Ca nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam, người con trưởng đồng thời là người đã thức cả đêm hát cùng bố bài ca đêm 26/4 ấy.
Nhạc sĩ Hoàng Hà gọi anh là “Trưởng ban đại diện phía Bắc của tôi”. Ông đã sinh ra anh, và rồi tác phẩm “Đất nước trọn niềm vui” của ông giúp anh trở thành nhạc sĩ.
Hoàng Lương tâm sự: Tôi đã chọn nghề từ bài hát ấy. Tôi từng mơ một là làm nhà văn, hai là làm họa sĩ và ba là... lái ô tô để được đi đây đó nhưng sau khi nghe “Đất nước trọn niềm vui” của cha tôi, tôi quyết trở thành nhạc sĩ. Tôi học lớp 1,2 tại nhà do bố dạy, lớp 3 tôi mới đến trường. Cha tôi dạy nhạc tôi từ nhỏ.
NSƯT Hoàng Lương cũng cho biết thêm những điều qua đó chúng tôi hiểu nhạc sĩ Hoàng Hà thêm với những điều ông không kể: Tuổi thơ của tôi có kỷ niệm bắt ếch, bắn chim và đi suốt các nẻo đường sơ tán. Rồi mệt mỏi đến mức không muốn đi sơ tán nữa, nhiều gia đình trong đó có gia đình tôi ở lại như quyết “tử thủ” cùng Thủ đô.
Mỹ ném bom ác liệt xuống An Dương, còn găm lại mảnh bom trên chăn gối của tôi. May sao đúng đêm ấy, cha tôi “lùa” cả nhà, xốc cả năm đứa con xuống hầm. Sự sống chết từ trong gang tấc ấy làm cho tôi thấu hiểu chữ “trọn” niềm vui của cha mình. Chỉ một chữ “trọn” ấy thôi, tôi tự hào về bố tôi biết mấy...
