Không có những hội thảo cần thiết để thổ lộ tâm trạng hay tìm hướng đi cho cải lương, cánh phóng viên cũng thưa thớt, và thiếu vắng những cuộc giao lưu sôi nổi giữa nghệ sỹ các miền sau 5 năm mới tụ lại. Giữa lúc cải lương đang khao khát kịch bản hay nhưng quy chế đề ra không chấm vở (chỉ chọn một vở được BGK cho điểm cao nhất), có đạo diễn vẫn dựng 4-5 vở vừa chính danh vừa ẩn danh…
Sau hội diễn này cải lương sẽ mất đi hay tiếp tục sống tốt, một số ý kiến của người quan tâm đến cải lương góp nhặt từ hội diễn, đó là GS Trần Văn Khê tuổi cao sức yếu vẫn gắng chống gậy đi xem thế hệ trẻ ca diễn; đạo diễn Trần Ngọc Giàu dàn dựng vở Rồng Phượng, Giám đốc NH Cải lương Trần Hữu Trang Phan Quốc Hùng.
GS Trần Văn Khê: Vốn cổ tự nó phải phát triển lên
Tôi coi Rồng Phượng thấy có tiến bộ lớn: Cách dàn cảnh mới mẻ, màu sắc đẹp và tiếng nhạc mới do nhạc cũ tạo nên chứ không phải kiểu dễ dãi cho organ, kèn, trống phương Tây vào đánh tùm lum, cải lương mà cho organ vào thì cũng giống như gỏi cuốn thêm bơ! Cái hay nữa của Rồng Phượng là chuyển thể cải lương tốt, đào kép người nào cũng diễn ca hay, xúc động.
Cải lương không phải mất đi mà nhìn vào thế hệ trẻ thấy có tiến bộ: câu ca đi vào - ra đúng, uyển chuyển, ca có nghĩa khí, cách xuống hơi nhuyễn, không cường điệu nhưng cũng không mất bản sắc của cải lương.
Theo tôi nghệ thuật cải lương nên đi theo hướng: vốn cổ phải tự nó phát triển lên, truyền thống không phải bất di bất dịch mà phải tự mày mò đi lên dựa theo khuôn khổ, tinh thần của giá trị cũ. Nghĩa là thu thập kiến thức bên ngoài để phục vụ những giá trị bên trong chứ không phải thay thế, mất đi vốn cổ. ủng hộ để cải lương phát triển không chỉ ở khán giả mà còn ở phía nhà quản lý và nghệ sỹ cũng phải dấn thân.
Đạo diễn Trần Ngọc Giàu: Phải xuất phát từ kịch bản
Sân khấu cải lương có cái “chết” là “chết” trong hình thức, tính toàn vẹn của vở diễn kém. Bên cạnh đó là điều kiện cơ sở vật chất, tôi đi dựng ở phía Nam thấy anh em nghệ sỹ có cái cực là không có sân khấu để tập, sàn tập thường là be bé nằm trong trụ sở đoàn cùng năm ba ngọn đèn leo lét. Nhiều đoàn cả năm chỉ dựng những vở cây nhà lá vườn, không dám đầu tư.
Theo tôi tìm cái mới cho cải lương phải xuất phát từ kịch bản, từ vở diễn chứ cứ làm không giống cải lương cũ rồi bảo là đổi mới thì không đúng. Và cũng nên đầu tư làm những vở diễn mẫu mực, diễn viên cũng phải hàng đầu, đặc biệt là ở các đoàn trung ương để cho khán giả cả nước thấy cải lương là thế nào chứ không phải chỉ những vở gọn nhẹ đi lưu diễn.
Giám đốc Phan Quốc Hùng: Làm live-show để sân khấu cải lương hoành tráng hơn
Hội diễn lần này ngoài niềm vui học tập lẫn nhau cũng có nỗi buồn: sự đầu tư cho cải lương chưa thoả đáng. Cải lương không “chết” mà do đầu tư còn hạn chế thôi, ví dụ từ khi NH Cải lương Trần Hữu Trang được nhận rạp Hưng Đạo đã phải nâng cấp tới 3 lần trong đó có một lần chống dột!
Quả thực chúng tôi thấy tự ái nghề nghiệp khi tân nhạc cứ hết live- show này đến live-show khác, lại rất được các đài truyền hình ủng hộ. Tôi và Phước Sang gặp nhau ở một ý tưởng: đưa sân khấu cải lương tiến thêm một bước, hoành tráng hơn bằng cách tổ chức live-show. Qua hội diễn này có thể thấy khán giả không bỏ cải lương, chỉ có điều việc mình làm chưa đáp ứng lòng mong mỏi của người xem, cũng một phần vì điều kiện cơ sở vật chất.
Về live-show cải lương, sau hội diễn chúng tôi sẽ mời các tác giả, nghệ sỹ cải lương đến và vận động nhà tài trợ, giả dụ đến giờ chót mà không ai tài trợ (chúng tôi biết thân biết phận của mình chứ) thì nhờ Nhà nước: trước mắt là đặt hàng viết một vở kỷ niệm 30 năm giải phóng Sài Gòn sao cho hội ngộ đủ các thế hệ nghệ sỹ, đánh dấu từ thế hệ thành đạt trước 1975 như Bạch Tuyết, Ngọc Giàu, Minh Vương, Lệ Thuỷ… tới thế hệ thành đạt sau 30 năm như Linh Tâm, Cẩm Thu, Kim Tử Long, Vũ Linh, Thoại Mỹ… và thế hệ trẻ bây giờ Tấn Giao, Mỹ Hằng, Hữu Quốc…, dự định live- show diễn ra tại sân Phan Đình Phùng.
