>> Đến Hội Lim, tha hồ... rút ví
Những ngả đường về với quan họ trở nên nghẹt thở, quan họ vì thế cũng đời hơn.
Canh hát ở nhà anh Hai Chiến. Ảnh: Tùng Dương |
Lộn xộn đồi Lim
Gần như năm nào cũng vậy, du khách về hội Lim luôn được thưởng thức món tắc đường trước khi thưởng thức quan họ. Ngay từ đêm 12 âm, những đoạn đường dưới chân đồi Lim tắc nghẽn dù các phương tiện giao thông không được hoạt động trong khu vực này.
300 cảnh sát giao thông và dân quân tự vệ được huy động để điều khiển giao thông có vẻ không mấy thấm tháp so với lượng người trẩy hội năm nay.
Cách Lim vài cây số, các loại xe đạp, xe máy, ôtô chen nhau nhích lên từng tí một. Nhiều người chọn giải pháp gửi xe để đi bộ từ xa. Giá trung bình 10.000 đồng -15.000 đồng/ xe máy, vài nơi 20.000 đồng nhưng chẳng mấy ai kêu ca, phàn nàn.
Có vẻ du khách đã quen với việc không đắt không phải là đi hội. Miễn là kịp giờ xem rước lễ. Ban tổ chức tiến hành rước lễ muộn hơn thường lệ để những ai có lòng với quan họ đủ thời gian vượt qua những chặng đường nghẹt thở, kịp về.
Danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại mà UNESCO vừa phong tặng dân ca quan họ Bắc Ninh khiến nhiều người chờ đợi một kỳ hội Lim thật đặc biệt. Có vẻ sự kỳ vọng đó là quá sức đối với Ban tổ chức.
Ngoài chiêu mới nhưng không lạ là truyền hình trực tiếp lễ khai hội Lim tối 12 trên sóng VTV1 và VTV4-bị hủy bỏ thì lễ hội năm nay hầu như không gì khác. Sân khấu chính dành cho quan họ đoàn.
Bên phải cổng chào là khu vực trò chơi dân gian với tổ tôm điếm, vật, đánh đu, đập niêu. Bên trái dành cho các lán trại quan họ. Sau một vài năm đổi mới dựng lán bằng tre và mái gianh, nay lán quan họ trở về với ống thép và bạt. Hẳn là để dựng cho tiện.
Chỉ có 4 lán quan họ trên khu vực đồi khá rộng nhưng các lán vẫn không thể nhường nhau mà vặn nhỏ bớt công suất loa máy. Ở lán nọ, liền anh liền chị biểu diễn một số làn điệu dân ca đồng bằng Bắc Bộ. Không biết có phải vì quan họ không đủ phong phú cho nhu cầu của du khách?
Du khách cứ thế thưởng thức Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại trong sự pha trộn khó tả, giữa nhiều loại âm thanh, giai điệu cùng với mùi mực khô, cá chỉ vàng thơm nức tỏa ra từ rất nhiều hàng quà vặt khu vực đồi Lim. Mong muốn giản dị về một đồi Lim với không gian thuần khiết, có vẻ là việc ngoài tầm tay của nhà tổ chức.
Quan họ cổ đệm... nhạc chuông
Tuy nhiên, BTC nỗ lực bù đắp cho khách say quan họ bằng việc khuyến khích các gia đình trong vùng tổ chức khôi phục các canh quan họ cổ trong đêm 12 trước hội, khiến phong vị Tết quan họ trở nên đậm đà.
Đi dọc phố chính thị trấn Lim đêm 12, nhiều ngôi nhà khang trang, mở rộng cửa đón khách bằng tiệc ngọt và tiếng hát trẻ trung của ca sĩ quan họ. Thêm cành đào to đẹp, nở rộ, càng cho một cảm giác chộn rộn như đêm giao thừa thứ hai của người quan họ.
Một đồng nghiệp chưa từng lỗi hẹn với hội Lim 17 năm liền, đưa chúng tôi tới nhà anh Hai Chiến ở Lũng Giang nghe hát canh. Anh Hai Chiến có hơn 40 năm chơi quan họ, hầu như năm nào cũng cố gắng tổ chức một canh hát tại nhà.
Anh bảo: "Năm nay quan họ được UNESCO công nhận nên phải tổ chức canh thật chu đáo, đúng lề lối, phép tắc cổ. Từ việc chào hỏi, đón bạn, đến têm cánh trầu hay mời nhau chén trà. Cỗ bàn đón khách chu đáo hơn mọi năm". Để tổ chức canh hát này, anh phải huy động đại gia đình xúm vào mỗi người một việc.
Canh hát nhà anh Hai Chiến càng về khuya càng xôm. Nhiều liền anh liền chị hết sô ở nơi khác tới góp mặt muộn khiến canh hát đã đi tới chặng giã bạn lại quay lại chặng giọng vặt, vì khách thèm thưởng thức giọng của tất cả các anh Hai chị Hai.
Bịn rịn đến gần 3 giờ sáng các chị Hai mới dứt áo ra về. Chỉ tiếc là nhiều khách dù tha thiết bày tỏ tình yêu đối với quan họ nhưng lại nhất định không chịu tắt chuông điện thoại trong khi nghe hát.
Lại có vị muốn chứng tỏ sự am hiểu về quan họ với bạn bè, lớn tiếng giảng giải về lối chơi quan họ đến át cả tiếng hát của các anh Hai chị Hai. Mới thấy, để có được một canh quan họ cổ trọn vẹn, chỉ anh Hai chị Hai cố gắng thôi thì không đủ.