 |
| Các nhà văn kế cận thuộc lớp bồi dưỡng viết văn khóa 1 của Hội Nhà văn Việt Nam giao lưu thân mật với báo Văn nghệ (2007) |
Với những công chức hành chính ấy, cơ quan Hội Nhà văn Việt Nam chỉ là chốn công đường như mọi cơ quan công quyền nhà nước!
Là một tổ chức trong hệ thống chính trị nhà nước, ngân sách Nhà nước phải bảo đảm cho sự tồn tại của Hội Nhà văn Việt Nam.
Đó là sự tồn tại của tổ chức hành chính nhà nước. Từ trước đến nay, hội Nhà văn Việt Nam tồn tại chủ yếu trong tư cách này, vì thế cơ quan Hội không tránh khỏi là cơ quan hành chính đơn thuần và mối quan hệ giữa hội Nhà văn với các nhà văn cũng là mối quan hệ hành chính, ban phát, xin cho, vừa lạnh lùng cơ học, vừa méo mó cảm tính, ai chịu chạy, chịu xin, ai thường xuyên qua lại gần gũi với cán bộ Hội thì được nhiều ơn mưa móc, từ những khoản tiền tài trợ, đến những suất đi nước ngoài!
Con có khóc mẹ mới cho bú là thế! Những suất đi nước ngoài, thường những nhà văn sống ở Hà Nội, sớm tối gần gũi Hội Nhà Văn mới biết để xin, để giữ suất! Những nhà văn ở xa, Hội chưa kịp nhớ đến tên đã hết suất nên khó đến lượt, hoặc chỉ đến lượt ở những chuyến đi mà người khác chê, không thèm đi nữa! Cả những giải thưởng văn chương nhiều khi cũng không thỏa đáng vì cảm tính của người cho và sự vận động đôn đáo của người nhận!
Nhưng Hội Nhà văn còn là tổ chức nghề nghiệp của các nhà văn. Hoạt động trung tâm và chủ yếu của Hội Nhà văn phải là hoạt động nghề nghiệp. Hoạt động nghề nghiệp đó có nhiều điều kiện chân chính và hợp pháp làm ra tiền, hỗ trợ cho lao động sáng tạo của nhà văn, làm cho Hội Nhà văn thực sự là hội nghề nghiệp, gần gũi, ấm áp và thực sự cần thiết đối với mọi nhà văn, từ đó cơ quan Hội cũng giảm bớt tính chất hành chính, công chức nhà nước.
Những đơn vị trực thuộc mà Hội Nhà văn Việt Nam vừa thông báo tuyển dụng cán bộ quản lý: Nhà xuất bản Hội Nhà văn, Trung tâm bồi dưỡng viết văn Nguyễn Du, Văn phòng Hội, Tạp chí Nhà văn, Tạp chí Văn học nước ngoài, đều là những đơn vị hoạt động nghề nghiệp của Hội, nếu người đứng đầu năng động, biết khai thác thế mạnh của đơn vị, vận động theo cơ chế thị trường thì những đơn vị đó đều là những doanh nghiệp, những đơn vị sản xuất kinh doanh sản phẩm văn hóa cao quý rất cần thiết cho xã hội, không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của đất nước.
Vì thế, người đứng đầu những đơn vị đó không thể chỉ là những công chức hành chính đơn thuần mà phải là những người có phẩm chất của một chủ doanh nghiệp, biết làm ăn gây dựng cơ đồ trong cơ chế thị trường, biết nhìn ra vụ việc, biết chủ động tạo ra cơ hội kinh doanh và biết tổ chức công việc.
Ngay cả một đơn vị tưởng như hoàn toàn sự vụ hành chính như Văn phòng Hội cũng có nhiều việc tạo hiệu quả kinh tế và gây thanh thế rất lớn cho Hội. Một thí dụ: Hằng năm Hội Nhà văn Việt Nam đều có một dịp công bố và trao giải thưởng văn chương quốc gia. Đây là một sự kiện lớn đối với một nền văn học và đối với đời sống văn hóa của một đất nước.
Đây cũng là dịp hiếm hoi, quý giá tôn vinh những giá trị văn chương đích thực, đưa sách văn chương vào đời sống văn hóa xã hội, một dịp thu hút, hướng dẫn người đọc đến với sách văn chương, một dịp cổ xúy, kích thích văn hóa đọc đang bị sao nhãng, đang bị các loại hình giải trí có hình ảnh lấn lướt. Văn phòng Hội Nhà văn Việt Nam hoàn toàn có thể kết hợp với truyền hình và các doanh nghiệp mạnh đang cần khuếch trương thương hiệu tổ chức buổi lễ công bố và trao giải thưởng văn chương quốc gia hằng năm thật tưng bừng, hoành tráng.
Nhưng từ trước đến nay, cơ hội quý giá này đã bị bỏ qua! Sau buổi lễ công bố và trao giải thưởng văn chương quốc gia tiến hành khá lặng lẽ, khiêm nhường, trong phạm vi hẹp của Hội Nhà văn chỉ có bản tin ngắn trên trang văn hóa của vài tờ báo hàng ngày!
Nhà sách Hà Nội ở 146 đường Trần Huy Liệu, quận Phú Nhuận, TPHCM có một giá sách giảm giá tới 80% để ngay chính giữa cửa. Trên giá sách này có rất nhiều sách văn chương: Vàng xưa, tập truyện ngắn của Nguyễn Văn Thọ, Ném câu thơ vào gió, tập thơ của Bằng Việt, Chín tháng, tập thơ của Y Phương, Dòng sông không có đôi bờ, tập thơ của Trần Nhương, Âm bản, tiểu thuyết của Trần Kim Thành...
Đặc biệt trong số sách giảm giá 80% có hai tác phẩm đã được giải thưởng cao của Hội Nhà văn Việt Nam là Gọi nhau qua vách núi, trường ca của Thi Hoàng và Dòng sông Mía, tiểu thuyết của Đào Thắng! Tiểu thuyết Dòng sông Mía, Nhà xuất bản Hội Nhà văn in 2.100 cuốn từ 2004 mà đến nay ở giá sách giảm giá 80% của chỉ một nhà sách cũng còn đến hơn chục cuốn! Giá sách ghi ở bìa bốn là 52.000 đồng, nhà sách này chỉ bán 10.000 đồng! Sách đoạt giải thưởng văn chương quốc gia mà chịu số phận cám cảnh như vậy vì giải thưởng sang trọng mà âm thầm quá! Áo gấm đi đêm thì áo gấm cũng như áo the thâm mà thôi!
Để tuyển dụng được những người có phẩm chất chủ doanh nghiệp cho những đơn vị trực thuộc Hội Nhà văn Việt Nam đang hoạt động trên thương trường thì không cần đòi hỏi các tiêu chuẩn: phải là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, phải dưới 55 tuổi. Nếu có được những tiêu chuẩn đó thì càng tốt nhưng không phải là tiêu chuẩn bắt buộc.
Tiêu chuẩn nhất thiết phải có chỉ cần có năng lực tổ chức hoạt động trong cơ chế thị trường. Những người có năng lực tổ chức kinh doanh ứng tuyển cán bộ quản lý các đơn vị sản xuất kinh doanh của Hội Nhà văn Việt Nam cũng không phải với ý đồ được vào biên chế công chức Hội Nhà văn Việt Nam để xin nhà cửa ở Hà Nội.
Họ là những người vốn đã quen tự giải quyết mọi vấn đề trong cơ chế thị trường nên việc xin nhà ở cũng không có trong tư duy của họ. Hơn nữa, thời đại điện thoại trong túi và laptop xách tay, mở laptop là nối mạng toàn cầu, bấm số điện thoại là nối gần mọi khoảng cách thì họ không nhất thiết phải ở Hà Nội và đơn vị họ quản lý cũng không nhất thiết phải ở Hà Nội. Đòi hỏi “tự thu xếp về nhà ở tại Hà Nội” cũng không cần phải đặt ra.
Hạ chuẩn về nhân thân nhưng cần đòi hỏi cao, chặt chẽ và cụ thể về năng lực làm việc của người ứng tuyển. Người ứng tuyển phải có đề án trình bày cụ thể kế hoạch tổ chức hoạt động và giải bài toán hiệu quả kinh tế của những hoạt động đó trong một giới hạn thời gian, đó chính là thời gian thử việc. Để thu hút được những tài năng quản lý kinh doanh đến với Hội Nhà văn Việt Nam, cũng nên thông báo rộng rãi và kéo dài thời gian tuyển dụng.
Những cán bộ quản lý các đơn vị sản xuất kinh doanh của Hội Nhà văn Việt Nam có năng lực của một chủ doanh nghiệp sẽ đem lại cho cơ quan Hội Nhà văn Việt Nam một sức sống mới. Khi ấy, các đơn vị này sẽ như các Bộ trong nội các Hội Nhà văn Việt Nam và Ban Chấp hành Hội sẽ là nơi ban hành các luật lệ, các nghị quyết, các chỉ tiêu và giám sát các hoạt động của nội các đó. Hội Nhà văn Việt Nam sẽ có một bộ mặt tươi vui, một không khí cởi mở, ấm áp và một mối quan hệ thân thiết, gần gũi và vô cùng cần thiết đối với mọi nhà văn hội viên.
