Lễ hội và những tên gọi phản cảm

TP - Tiếng Việt đủ phong phú để gọi một lễ hội mà không gây phản cảm hay khêu gợi tội ác. Tại sao không bắt đầu bằng chính cái tên lễ hội thay vì cướp, đâm, chém, giết, như hiện nay.

Nghỉ Tết dài ngày, lãng phí, ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế quốc gia, cũng để lại nỗi buồn cho không ít gia đình. Lẽ ra đón xuân vui vẻ thì có hàng ngàn gia đình vào bệnh viện chăm sóc người thân bị tai nạn giao thông, hơn 300 gia đình đội khăn tang đưa người ra nghĩa địa trong 6 ngày Tết.

Cả nước có tới hơn 6.000 người phải nhập viện, 15 người thiệt mạng, do…đánh nhau. Có người nói dân mình thích đánh nhau, đạo đức xã hội xuống cấp, cả trăm lý do cho việc này. Thêm vào đó, báo chí lá cải cũng đóng góp không nhỏ trong việc đưa tin cướp, giết, hiếp, cổ xúy cho bạo lực. 

Đã qua Rằm tháng Giêng, Tết đã xong và bây giờ là lễ hội. Chẳng hiểu sao xứ ta có những lễ hội hay tục lệ mà tên gọi nhuốm màu bạo lực: cướp, đâm và chém. Tây Nguyên có đâm trâu, ngoài Bắc có chém lợn ở Bắc Ninh. Cướp đa dạng hơn, từ cướp lộc, cướp phết, thậm chí cướp vợ ở Tây Bắc.  

Tranh cãi về một phong tục nào đó không có hồi kết, người ủng hộ, người lên án, hay kẻ khác dửng dưng.  

Dân phương Tây lên án dân châu Á chọi trâu, kết thúc là xẻ thịt cả kẻ thắng kẻ thua, cũng không cản nổi dân Tây Ban Nha đâm bò tót, sau đó cũng cho vào nồi trong nhà hàng, bởi đó là một ngành giải trí tỷ đô la.  

Người yêu quí động vật và môi trường không thể mở mắt nhìn người khác lấy búa đập đầu trâu cho tới chết. Người yêu thích truyền thống cho rằng đó là phong tục, ngay cả cướp cũng là cướp có văn hóa như một vị mới phát biểu gần đây. 

Một khi chưa cấm được các hủ tục, lễ hội phi văn hóa, tàn nhẫn đối với vật nuôi, các nhà văn hóa và quản lý văn hóa nên tìm những cách gọi hợp lý, bớt đi tính bạo lực ngay từ cái tên lễ hội. Lễ hội đâm trâu có thể đổi thành lễ hội tế trâu, hội cướp phết thay bằng hội giành phết.  

Từ đó nên hướng dẫn lễ tế trâu mang tính hình thức như đâm bằng kiếm gỗ rồi tha trâu hơn là dùng kiếm thật đâm vào cổ trâu, máu me đầm đìa như hiện nay. Giành lộc ấn, phết cũng tổ chức một cách chuyên nghiệp như sắp xếp theo nhóm lần lượt tranh tài thay vì chen lấn xô đẩy, mạnh ai nấy làm như văn minh lúa nước cách đây mấy thế kỷ.

Tiếng Việt đủ phong phú để gọi một lễ hội mà không gây phản cảm hay khêu gợi tội ác. Tại sao không bắt đầu bằng chính cái tên lễ hội thay vì cướp, đâm, chém, giết, như hiện nay.

MỚI - NÓNG
Tấm biển đá có lỗi kỹ thuật đã được cơ quan chức năng di dời.
Ngành chức năng thông tin về tấm biển ghi 'Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá'
TPO - Ngày 20/4, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Thanh Hoá cho biết, đã có báo cáo gửi UBND tỉnh Thanh Hóa kết quả kiểm tra, rà soát lại toàn bộ sự việc liên quan đến tấm biển đá ghi "Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa" ở di tích lịch sử Quốc gia nghè Vẹt, xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc.