LHP Việt Nam lần 15: Hi vọng thành thất vọng!

Nhà biên kịch Nguyễn Quang Lập thậm chí dùng từ “đau khổ” (tả một số nghệ sĩ phía Nam). Nhiều người phản ứng bằng cách không tham gia tiệc chiêu đãi trong đêm bế mạc, trong khi số khác lại chọn bữa tiệc này đề bày tỏ kịp thời thái độ của mình.

Trong quán rượu đêm vỉa hè phố Trần Tế Xương, đạo diễn Nguyễn Thanh Vân đã chất vấn giám khảo NSND Nguyễn Hữu Tuấn ngay khi lễ bế mạc - trao giải vừa kết thúc: “Sao các ông xếp Vũ điệu tử thần cùng mâm với Sống trong sợ hãi”? (cùng nhận “Giải của Ban giám khảo” – một giải dạng khuyến khích)

“Phim của Chuyên hay gấp 5 của Dũng (Bùi Tuấn Dũng, đạo diễn phim Vũ điệu tử thần), nhưng tôi vẫn chấm thế đấy! Ai bảo bầu tôi vào Ban giám khảo!”.

“Ông thử giải thích Hà Nội Hà Nội hay ở chỗ nào? “Nó là tiểu thuyết, có tầm cỡ còn Mùa len trâu hay thật nhưng chỉ như áng thơ, bài thơ” “Thế sao không cho Giải phóng Sài Gòn Bông sen Vàng đi, nó là trường thiên tiểu thuyết đấy”!.

Còn đạo diễn “Sông Nhuệ” (Nhuệ Giang) thì căn vặn nghệ sĩ “Sông Trà” (Trà Giang): “Sao hôm trước cô vừa nói xem đi xem lại chỉ thấy Mùa len trâu nổi lên? “Mùa len trâu đứng riêng thì được nhưng khi đứng chung bên cạnh các phim khác thì không ổn, Hà Nội Hà Nội ổn hơn...”. “Hà Nội Hà Nội đứng riêng đã không được chứ đừng nói đứng chung” – Nói rồi Nhuệ Giang bỏ đi - điều mà theo lời các nhân chứng là rất hiếm – với tính cách vốn điềm đạm của chị.

Khán giả đêm bế mạc LHP thường vỗ tay ầm ĩ mỗi khi tên phim Dòng máu anh hùng được xướng lên, còn theo quan sát của các nhà báo, buổi chiều Hà Nội Hà Nội đa số là học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 đi xem, độ nhiệt tình bầu chọn khó có thể “lại” được với khán giả của Giải phóng Sài Gòn toàn cựu chiến binh đều bỏ phiếu cho phim này. Thế nên, giải Phim được khán giả yêu thích của LHP 15 dành cho Hà Nội Hà Nội cũng bị nghi ngờ nốt!

Hỏi đạo diễn Bùi Thạc Chuyên rằng, anh có buồn vì phim của mình chỉ được đánh giá đến thế không, anh đáp “Phải quen đi chứ sao. Tôi đạo diễn chương trình bế mạc nên đã biết từ trước là phim của mình không có trong đề cử. Giám khảo nào thì giải ấy, giải thưởng nào cũng chỉ có giá trị với Ban giám khảo ấy thôi, và giám khảo luôn phải đối diện với bản thân họ, với tên tuổi của họ, với dư luận và cả thị phi”.

“Anh thấy Dòng máu anh hùng thế nào?” “Được chứ, tốt là khác. Nghệ thuật có nghĩa là làm được những điều mà người khác không làm được. Dòng máu anh hùng là phim như thế, phim võ thuật mà làm như vậy là quá giỏi”.

Trước thềm LHP, dư luận nghiêng về giả thiết Mùa len trâu đăng quang, nhưng nếu Dòng máu anh hùng lại lên ngôi, cổ động nhân tố mới và cách làm phim mới, “phim thương mại mà tử tế” nói như một nhà biên kịch, thì cũng không đến nỗi “bất ngờ”, “không thể hiểu nổi” như với trường hợp Hà Nội Hà Nội.

Dòng máu anh hùng không chỉ khiến khán giả phải móc hầu bao mua vé mà Nhà nước hẳn cũng hài lòng. Phim hoàn toàn có thể chiếu trong một dịp lễ kỷ niệm liên quan đến kháng chiến chống Pháp.

Mùa len trâu bước đầu đặt dấu mốc cho phim Việt Nam trên bản đồ điện ảnh thế giới. Phim đem đến một hình ảnh mới về con người Việt Nam vượt ra ngoài khuôn khổ chính trị, lịch sử… theo cái cách mà bên ngoài vẫn hình dung.

Chất lượng nghệ thuật của các phim truyện dự LHP Việt Nam 15 với những Mùa len trâu, Dòng máu anh Hùng, Sống trong sợ hãi, Chuyện của Pao... được xem là khả dĩ để có thể làm nên bảng sắp hạng đẹp. Thế nên với kết quả giải thưởng, khán giả và nghệ sĩ mới chuyển từ hi vọng sang thất vọng là vì thế.

Và những lúi xùi khác

Điện ảnh VN với khao khát chiếm lĩnh thị trường đang thu hút diễn viên từ nhiều giới, với chất lượng diễn xuất không thể nói là đồng đều. Nhưng LH chưa có hoạt động chuyên môn nào hội tụ diễn viên để chia sẻ, học hỏi lẫn nhau.

Một nhà biên kịch đánh giá “Độ tẻ nhạt của Liên hoan phim lần này chỉ có lần ở Huế là sánh được. Không có hoạt động gì hấp dẫn cả”.

Với liên tiếp các cuộc giao lưu, hành hương, lễ bế mạc tổ chức ngoài trời (diễn viên nhận giải xong về mất chỗ ngồi) – về mặt phục vụ quần chúng, “đắc nhân tâm” – thôi thì thế là đảm bảo, nhưng nếu LH tổ chức được các cuộc gặp gỡ chuyên môn cho từng giới chẳng hạn quay phim trao đổi với quay phim, diễn viên trao đổi với diễn viên, hoặc những cuộc giao lưu, “tiếp thị” giữa diễn viên với đạo diễn, nhà sản xuất thì sẽ không chỉ giữ chân họ được ở Nam Định (có đoàn làm phim ra dự lễ khai mạc rồi bỏ đi chơi) mà còn phần nào thúc đẩy sự tiến bộ, hiểu biết lẫn nhau của điện ảnh nước nhà.

Với tất cả các đặc thù, LHP Việt Nam trước hết vẫn là LHP hướng đến quần chúng. Mỗi dịp LH là một bữa tiệc điện ảnh khoán trắng cho địa phương đăng cai, kể cả nơi ít kinh nghiệm như Nam Định.

Với kiểu tổ chức đi xem phim tập thể như của LH, tình cảnh diễn ra là phim thì toàn bộ đội xem, phim thì toàn thiếu nhi xem... Người phụ trách rạp phải hét vào mic: “Các cháu ơi, các cháu có muốn xem phim không?” “Có ạ” “Thế thì trật tự đi”.

Có một cách để nhiều đối tượng đến xem phim LH hơn là bố trí nhiều buổi chiếu hơn. Rạp lớn ở thành phố có thể phục vụ 6 suất chiếu/ngày thì tại sao trong khuôn khổ LH chỉ có 3-4 suất và mỗi phim chỉ được chiếu 1 lần?!

LHP Việt Nam lần thứ 16 sẽ diễn ra ở TPHCM 2 năm nữa. Trong 2 năm tới, liệu có nổi không những Mùa len trâu, Sống trong sợ hãi, Dòng máu anh hùng, Chuyện của Pao... để mà khấp khởi. Rồi giả sử có được những phim tốt, thì liệu có được tưởng thưởng xứng đáng hay lại những cú “chơi khăm”? Khó lạc quan vì thế.