 |
| Phố Hàng Mã trong tiết Rằm tháng Bảy. Ảnh: Phạm Yên |
Tháng Bảy, có người chỉ biết tết rằm là ngày rằm cúng cháo thí cho các cô hồn lang thang không nơi nương tựa, đốt đồ mã cho người thân đã khuất. Tết này dành cho cõi âm.
Văn tế thập loại chúng sinh dùng trong tiết này. Đọc nó để thấy tại sao tháng Giêng ngày Một, tháng Bảy ngày Rằm là hai cái tết to nhất trong năm: Mùng Một đầu năm là tết cho người sống, Rằm tháng Bảy là tết cho người chết, âm dương vì thế mà được cân bằng.
Tết rằm tháng Bảy vào giữa năm, ngày cuối hạ sang thu, còn gọi là tết Vu lan đền ơn báo hiếu. Tết này theo tích Phật, câu chuyện về Mục Kiền Liên bồ tát đệ tử của Đức Như Lai. Ngài dùng tuệ nhãn nhìn thấu vạn dặm, phát hiện ra mẹ ruột là Thanh Đề vì mắc tội buôn thần bán Phật bị đày vào ngục A Tỳ trầm luân, bị quỷ sứ hành hạ suốt đời.
Ngài đem cơm cho mẹ. Nhưng bà mẹ vì nghiệp lực quá nặng cho nên đem đến thì bỗng chốc hóa thành than lửa đỏ hồng không thể ăn được. Mục Kiền Liên buồn bã, trở về khẩn cầu Đức Thế Tôn, cứu vớt mẹ mình khỏi vòng nghiệp chướng.
Phật Tổ ưng chịu nhưng bắt Mục Kiền Liên khi xuống âm phủ cứu mẹ đồng thời cũng phải giải thoát luôn các vong linh khác, đang bị giam giữ hành tội nơi địa ngục, nhân ngày cuối cùng kết thúc, kỳ an cư mùa hạ, nhằm ngày Rằm tháng Bảy âm lịch. Do ý nghĩa trên, hằng năm đúng ngày này, các tín đồ Phật Giáo lập hội Vu Lan Bồn. (Theo vn.net).
Như vậy, tết này là dành cho người đã khuất và tất cả cô hồn thập loại chúng sinh.
Gạt bỏ những gì gọi là mê tín sang bên, thì ý nghĩa nhân văn của Tết Rằm tháng Bảy thật lớn lao, thật đặc biệt, dành cho mọi sinh linh từng đi qua dương thế. Nên Tết Rằm tháng Bảy có văn tế thập loại chúng sinh nghe xót xa sâu thẳm đến cõi lòng mỗi chúng ta. Còn tên gọi là Tết Vu Lan thì bắt nguồn từ câu chuyện Mục Kiền Liên bồ tát cứu mẹ mà ra vậy.
Tết Rằm tháng Bảy không có chuyện ăn chuyện chơi như Tết Nguyên đán. Tết này người ta chỉ quan tâm đến người âm. Trong mâm cúng cháo thí có từ bỏng ngô, khoai lang, củ dong, hoa quả... Những gì hàng ngày con người vẫn ăn đều có thể đặt lên thành lễ vật.
Cuối cùng không thể quên hai thứ quan trọng nhất đó là bát gạo và bát muối. Hai thứ không thể thiếu trong đời sống con người. Nó là sự nhắc nhở đến những thứ tối thiểu cần cho con người để tồn tại.
Ngoài ra còn đồ mã là tiền vàng quần áo, tư trang sắm sanh đốt theo sau lễ cúng. Đáng để ý là trong lễ còn có y phục cho chúng sinh, tiền xu để chia nhau cho dễ.
Triết luận về đời sống con người có bốn chữ sống tết chết giỗ thể hiện vào hai cái tết trong một năm. Tết là cho người đương thời, còn giỗ là dành cho quá khứ, để người ta nhìn lại như một bài học giáo huấn về nhân phẩm và nhân văn trong cuộc sống, để điều chỉnh cuộc sống.
Còn nhân tết này mà vàng mã và đủ thứ hàng mã cao cấp thời thị trường gây lãng phí lớn thì lại là một câu chuyện khác.
