 |
| Nhà văn Vũ Bằng |
Tiền Phong xin trích đăng đoạn nói về sự kiện này.
Cách đây chừng tám năm, lúc tôi còn làm nhật báo “Dân Chúng”, có một hôm có người bạn đến bảo tôi:
- Bọn nhà văn các anh tệ quá, ăn ở với nhau cạn tình ráo máng không chỗ nói. Nhất là anh có tiếng là bạn Vũ Trọng Phụng từ hồi còn nhỏ, đến lúc ra đời lại cùng cộng tác trên nhiều tờ báo với nhau, thế mà nỡ để cho đứa con trai độc nhất của Vũ Trọng Phụng sống cầu bơ cầu bất trên mảnh đất Saigon, không có một cái phòng để ở nhiều ngày, không có một bát cơm ăn đỡ lòng.
Ông bạn nói rất hăng và sỉ vả tôi gia riết. (...)
Thì ra câu chuyện như sau:
Ông bạn tôi ghiền á phiện. Trong những ngày ra vào tiệm hút, ông có gặp một thanh niên chừng hai mươi lăm, hai mươi sáu cũng ghiền, mặt mũi phương phi, lúc hút tạm đủ rồi thường nằm bắt chân chữ ngũ ngâm thơ, chửi đời, chửi xã hội. Gạn hỏi thì thanh niên cho biết anh chửi đời, chửi xã hội như thế là do truyền thống của bố anh để lại cho, mà bố anh là ai? Anh ngồi nhỏm dậy, trợn mắt như muốn nhát người ta:
- Thế mà các cậu không biết sao? Các cậu quê một cục. Cả Saigon này, còn ai lại không biết tôi là con trai Vũ Trọng Phụng.
(...) Hỏi thêm tình tiết nữa, tôi được biết thêm rằng người thanh niên đáng thương đó đã “cốc” (xin xỏ, lợi dụng – TS) đồng bào ở miền Nam này như thế từ mấy năm nay rồi, cho nên anh ta vẫn sống đàng hoàng, tuy chẳng phong lưu nhưng cũng tạm đủ cơm đen, cơm trắng.
(...) Tôi tự nhủ phải bình tĩnh tới mức tối đa. Sau khi bắt tay chào hỏi và mời dùng rượu mạnh và tôi nói tất cả nỗi hối hận của tôi không được biết sớm vụ nầy với thanh niên và trước mặt ông bạn, tôi hỏi thanh niên nọ:
- Để chuộc tất cả lỗi của bác, cháu có thể cho bác biết bác phải làm gì cho cháu? Mà bây giờ má cháu đâu? Có còn ai thân thích ở trong này không?
Chàng thanh niên nói như đọc một cuốn tiểu thuyết hay. Bố anh - Vũ Trọng Phụng - mất đi rồi, nhà túng quá, sống bữa hôm lo bữa mai khổ cực không chỗ nói. Mẹ anh vào đây cũng mất rồi. Bây giờ anh chỉ có một thân một mình thôi. Anh sốt rét ngã nước, không có tiền uống thuốc, phải hút là… vì bịnh nó “vật” anh.
Bây giờ, anh không muốn gì to lớn quá đâu, chỉ cần một tí tiền, chừng mười vạn để sang một cái nhà, mở một tiệm sách để nối lại nghiệp nhà, vừa trước tác vừa trông vào cửa hàng sách để sinh nhai, sống một cuộc đời đẹp tự do, không cần phải bợ đỡ… thằng nào cả.
Tôi cảm phục câu nói của thanh niên hết sức. Sau một hồi suy nghĩ đắn đo, tôi nói:
- Đó là một ý kiến rất hay. Con trai Vũ Trọng Phụng nghĩ như thế là xứng đáng, nhưng, thưa “ông con trai Vũ Trọng Phụng”, tôi xin nói thẳng cho ông biết, trước sự chứng kiến của bạn tôi đây, ông là một thằng khốn nạn, một ngàn lần khốn nạn.
Ở vào một cái xã hội bịp bợm để có ăn, không ai thèm cấm ông đi bíp, đi cốc để có ăn có hút, nhưng ông khốn nạn là vì mặt mũi sáng sủa ông mà nghe giọng ông nói thì cũng ra vẻ người có học hành, ông lại phải dở cái hạ kế ra để đánh lừa người khác; không bịp cách gì được, ông lại tự nhận là con trai Vũ Trọng Phụng để cầu lấy lòng thương của người quen và xin một chút từ tâm của những bạn cũ của Vũ Trọng Phụng hay những người đã đọc và yêu văn Phụng.
Đến lúc ấy, tôi không thể tự kiềm chế nữa: tôi phải nói hết những điều tức giận tiềm tàng ở trong lòng từ buổi sáng ra. (...)
Tôi bảo chàng thanh niên đốn mạt:
- Phải rồi, tôi nghĩ rất kỹ rồi và tôi nhắc lại ông là một thằng khốn nạn. Ông có thể đi ăn mày, đi ăn cắp, tùy ý, nhưng tôi yêu cầu ông một điều là từ giờ trở đi, ông không bao giờ được “bôi họ trát trấu” vào anh hồn một người đã quá cố của tôi là Phụng. Ai, tôi không dám nói, nhưng Phụng với tôi là bạn học từ lúc lên năm lên sáu, gia đình anh thế nào, vợ con ra sao, tôi biết quá.
Anh phải biết…
Có một tiếng động ở đằng sau. Tôi nhìn lại xem sao thì lúc quay lại, định nói tiếp, chàng thanh niên tự nhận là “con trai Vũ Trọng Phụng” đã biến mất đi đằng nào! Chỉ còn ông bạn tôi ngồi trơ trơ ra đó.
Hiền Anh
(Theo tư liệu của gia đình Vũ Trọng Phụng)
