Một anh nông dân cãi nhau với hàng xóm, đứng giữa đường làng vỗ ngực: “Thằng này nghèo nhưng không ngán thằng nào”. Một chàng trí thức trẻ làm được vài việc cho cơ quan, huênh hoang: “Tớ cóc sợ sếp”... Một nhà báo, nhà văn, nhà thơ viết được dăm bài đăng đâu đó, được khen thì ngỡ mình đã là “trung tâm vũ trụ”.
Gặp những trường hợp như thế, người ngoài không khỏi đặt câu hỏi: Vậy những “thằng” khác trong làng phải ngán anh nông dân nghèo ư? Sếp cơ quan phải sợ chàng trí thức trẻ ư? Và nhà báo, nhà văn, nhà thơ “trung tâm vũ trụ” ấy nếu đi ra bến xe, bến tàu đông đúc thì có ai biết không nhỉ?
Hay vẻ ta đây là biểu hiện của tư duy tự đề cao mình quá đáng, quan trọng hóa công việc của mình một cách thái quá. Điều này rất dễ thấy trong một số cơ quan hành chính hay đoàn thể hiện nay, nhất là những cơ quan “ít chịu trách nhiệm cụ thể”.
Vào đó thường bắt gặp cảnh tụm năm tụm ba uống trà bàn luận chuyện vô bổ nhưng rất kỳ lạ, họ luôn sẵn sàng khẳng định một cách hùng hồn, mạnh mẽ cái chức năng nhiệm vụ “không thể thiếu” của cơ quan họ, vị trí của họ trong xã hội. Đôi lúc cứ như vị trí của họ còn ảnh hưởng đến “hòa bình thế giới”.
Một xã hội, khi có nhiều người tự cho mình là quan trọng thì thực tế không ai là quan trọng và được tôn trọng, nhiều cơ quan tự cho mình là quan trọng nhất sẽ dẫn tới sự thiếu phối hợp trong các hoạt động. Lo ngắm mình quá nhiều thì không còn biết ngắm nhìn người khác, kết quả là rơi vào tình trạng lạc hậu, bảo thủ, trì trệ.
Tư duy ấy đang phần nào cản trở quá trình cải cách hành chính hiện nay, bởi cơ quan nào cũng thấy mình không thể thiếu, không thể bỏ hoặc giảm bớt quyền hành.
Một báo cáo “môi trường kinh doanh toàn cầu” mới công bố trên bản tin “Môi trường kinh doanh – VCCI/MPDF” cho biết: Việt Nam đang đứng thứ 104/175 quốc gia, lãnh thổ.
Trong lúc ở Canada hay Australia chỉ mất 2 ngày để làm 2 thủ tục (đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế) là một doanh nghiệp ra đời, đi vào hoạt động thì ở Việt Nam cần 50 ngày với 11 thủ tục.
Riêng việc khắc dấu mất 14 ngày cho dù thương mại điện tử đã phát triển, chữ ký mới quan trọng, con dấu còn ít giá trị. Nhưng có cơ quan vẫn cho con dấu là “rất quan trọng” nên không phối hợp để đơn giản hóa thủ tục khắc dấu.
Gốc rễ của thói hay vẻ ta đây là cuộc sống quanh quẩn, khép kín, tầm nhìn chưa vượt quá lũy tre làng, cổng cơ quan, rất nhỏ bé nhưng “ở nhà nhất mẹ nhì con” cứ tưởng thế đã hơn người.
Đó thực là tâm lý của người thiếu tự tin, một biểu hiện của tự ti, gồng mình lên giương vây xù lông như muốn đe dọa bên ngoài cốt để lấn át nỗi hèn yếu bên trong. Mở rộng giao lưu, học hỏi, lớn thật sự bằng người thì không còn phải ra vẻ ta đây.
