Mê xe hơn… mê gái
Sinh năm 1941, năm 21 tuổi, ông Nguyễn Quang Khuê (Thanh Trì, Hà Nội) tham gia chiến đấu chống Mỹ. Do được học qua trường cơ khí nên ông được phân về công binh. Từ 1971 đến 1976, ông là tiểu đoàn trưởng một tiểu đoàn xe. Nhiệm vụ này đã rèn cho ông kinh nghiệm làm việc tập thể, dẫn đầu đoàn xe hơn 100 chiếc sao cho hoàn thành nhiệm vụ nhanh nhất. Ông đã đi qua không biết bao nhiêu ngả đường trải dài từ Bắc chí Nam, đã chinh phục hầu hết các loại địa hình từ đồng bằng, duyên hải đến miền núi, trung du.
Chiến tranh kết thúc, ông công tác trong Sở xây dựng Hà Nội, rồi Bộ Lâm nghiệp và đến năm 42 tuổi thì xin nghỉ hưu sớm. Từ đó, ông làm việc tại nhà như sửa xe cổ, nấu rượu mơ, làm vườn... Đã quen với việc luôn luôn dịch chuyển từ nơi này sang nơi khác, luôn sẵn sàng cho việc bắt đầu một chuyến đi, phản ứng cực nhanh mỗi khi nghe đến chuyện lên đường nên thời gian nghỉ hưu quanh quẩn ở nhà đối với ông thật sự là… bi kịch. Thế rồi, ông quyết định đi.
Già Khuê nhớ lại chuyến đi dài ngày đầu tiên vào năm 1977, chuyến đi xuyên Việt với cuộc hành trình hơn 5.000 km từ Hà Nội vào đến mũi Cà Mau, trên chiếc xe ba bánh. Đi đến Quy Nhơn thì nhà nước đổi tiền, số tiền cũ mang theo chỉ đổi được một ít tiền mới. Ông và 2 người bạn của mình đành nhịn đói, tiết kiệm tiền mua xăng. Chuyến đi vất vả nhưng đáng nhớ. Sau này, dù sở hữu nhiều chiếc xe khác nữa nhưng chiếc sidercar đầu tiên ấy vẫn để lại nhiều ám ảnh cho già Khuê nhất. Với ông, xe không chỉ là phương tiện để đi mà còn là bạn.
Dân chơi xe cổ, không ai là không biết ông. Thành viên của Hội xe XHCN vẫn gọi ông bằng cái tên trìu mến “bố Khuê”. Gọi thế là để thể hiện sự tôn trọng còn thật ra mọi người đều xem ông như một người bạn, một “chàng trai”, một thành viên không thể thiếu trong mọi chuyến đi.
Còn nhớ, hồi ông mới gia nhập Hội, ai cũng dè. Thành viên hội chủ yếu là thanh niên, những người đang ở vào cái tuổi sung mãn nhất, hừng hực nhất nên khi biết đoàn phượt sẽ có thêm một ông già 70 tuổi, ai cũng lo cụ không theo kịp đoàn, chưa kể ốm đau, sức khỏe yếu… Nhưng cuối cùng, sau vài chuyến cùng anh em lên rừng xuống biển, hình ảnh ông già tóc bạc ngồi trên xe “ba càng” phóng như bay trên khắp các nẻo đường Tổ quốc đã trở thành biểu tượng, sức mạnh tinh thần của cả hội xe.
Với 15 năm kinh nghiệm chỉ huy tiểu đoàn 400 lính với hơn 100 xe hành quân trong bom đạn, quân đội đã rèn cho ông tính kỷ luật, quyết đoán và khả năng xử lý các tình huống… Chính những kinh nghiệm đó đã giúp ông hoàn thành tốt vai trò trưởng đoàn của các chuyến đi. Bao năm qua, ông gắn bó với cái hội ấy như một gia đình và những chuyến đi đã trở thành lẽ sống.
Ở hội, ai cũng biết bố Khuê mê xe ba càng hơn… mê gái. Ông thấy được cái duyên dáng từ những khối sắt cồng kềnh ấy. Hiện tại, ông có gần 20 chiếc xe hầm hố để phục vụ các chuyến đi. Nhiều người trầm trồ về độ chơi xa xỉ của ông nhưng già Khuê chia sẻ: “Tiêu chí sưu tầm xe của tôi là tính năng phải phù hợp với tôi và phải ít tiền. Nhìn hầm hố thế thôi nhưng có cái chỉ mấy triệu”.
 |
Phượt thủ Nguyễn Quang Khuê.
“Khắc tinh” của những đỉnh đèo
Già Khuê thích nhất là chinh phục những đỉnh đèo. Ông thích cái cảm giác đứng trên cao để thấy lòng nhẹ đi, không vướng bận. Không gian bao la khởi động sự bao la trong lòng người. Hầu như những đỉnh đèo cao nhất trong nước, ông đều đã đặt chân đến. Từ Hải Vân đến Phan-xi-păng, từ Khau Lắc, Thung Khe đến Khau Vai, Khau Phạ...
Nửa cuộc đời gắn với những chuyến đi nhưng chưa có cung đường nào khiến già Khuê phải lo lắng, băn khoăn. Ngồi trên chiếc xe to kềnh càng, tiếng động cơ dữ dội nhưng trong lòng ông lại rất điềm tĩnh, bình thản. Ông bảo, đi phượt, nếu sợ hãi, hoài nghi về con đèo trước mặt thì sẽ nản chí ngay ở chân đèo và không bao giờ vượt qua được.
Một lần, khi bỗng dưng cảm thấy mình thiếu thiếu điều gì, ông đã bỏ nhà đi biệt tích trong vòng 6 tháng. Không ai tìm ra, không ai liên hệ được và không ai ngờ thời gian đó ông vào chùa ở ẩn. Hết 6 tháng lại về.
Phượt thủ Nguyễn Quang Khuê
Điển hình là chuyến đi hồi đầu tháng 9/2012, ông cùng anh em trong Hội xe XHCN vượt con đèo Khau Lắc (Tuyên Quang) có độ dốc 26,5 %. Đến chân đèo, cả đoàn chần chừ dừng lại thì bố Khuê vẫn hùng dũng phi lên. Anh em đứng dưới í ới “Bố ơi, không lên được đâu!” nhưng bố thì vẫn lừ lừ tiến tới. Có lúc, bánh xe chỉ cách mép vực 10 phân nhưng không làm ông nao núng.
Lên đến đỉnh đèo, ông rút điện thoại gọi xuống dưới: “Lên đi! Ta lên được thì các chú đương nhiên sẽ lên được”. Một, hai người nổ máy dẫn đầu. Có người ngã, có người đổ xe, cháy côn, đứt xích. Mất cả buổi sáng, cuối cùng gần 50 người cũng gặp nhau trên đỉnh dốc, ôm nhau cười sung sướng.
Chuyến đi Mù Cang Chải trong năm ấy cũng để lại cho ông nhiều kỷ niệm. Hôm đi, trời mưa tầm tã suốt từ Nghĩa Lộ đến Mù Cang Chải. Chiếc xe ba càng Uran tải ba lao đi giữa trắng trời trắng đất, vượt qua con đèo Khau Phạ- được mệnh danh là một trong “tứ đại đỉnh đèo” hiểm trở với độ dài trên 30km. Do mưa lớn nên lúc quay về, đường bị sạt lở. Lớp bùn đất ngập lên nửa bánh xe. Máy ủi, máy kéo đang hì hục xúc đất san đường. Mặc kệ, con Uran vẫn lừ lừ nhích từng tí một, đoạn nào không đi được, ông nhảy xuống đẩy xe. Thế mà vượt qua vũng bùn lầy gần 100m trong sự ngỡ ngàng của mọi người. Ông bảo “Đi thế mới thích!”.
Thế mới hiểu vì sao, thanh niên trong Hội xe XHCN rỉ tai nhau rằng có đi với bố Khuê thì phải căng tay căng mắt mà bám theo nếu không muốn bị bố bỏ lại cả quãng đường xa tít. Được cái, đi với bố chẳng bao giờ bị lạc, lắm khi còn được khám phá thêm cả những cung đường đẹp, lạ không thể tìm thấy trên bản đồ.
 |
Với ông, đi không chỉ để nhận mà còn để cho đi, sẻ chia và giúp đỡ. Ảnh: Hội xe XHCN.
“Gió thổi phương nào theo phương ấy”
Mái tóc gần như bạc trắng nhưng dáng người khỏe khoắn cộng với làn da rám nắng do đi nhiều khiến già Khuê trông phong trần và trẻ hơn so với cái tuổi thất thập cổ lai hy. Thật khó tin, người đàn ông ấy đã rong ruổi khắp mọi nẻo đường, in dấu chân lên hàng nghìn cây số.
Sống trong không gian hơn 3.000m2 đất giữa lòng thủ đô nhưng già Khuê vẫn thấy chật chội. Thế nên, mỗi tháng, ít nhất ông cũng phải “tậu” cho mình một chuyến đi. Có khi vừa kết thúc chuyến này, ngày hôm sau đã gia nhập chuyến khác. Đợt nào ở nhà, ông lại ủ rượu mơ. Rượu chưa ủ xong đã có người đặt mua. Bán rượu có tiền đổ xăng, lại tiếp tục đi. Có lần nổi hứng, một mình ông phóng xe theo đường mòn Hồ Chí Minh từ Hà Nội vào Thanh Hóa, đúng 9h đêm thì vào tới thành nhà Hồ. Hút thuốc, ngâm thơ, xong lại quay ra Hà Nội trong đêm.
Ông bảo, hồi xưa cũng bị vợ con can ngăn ghê lắm, nhưng sau hiểu ra ngăn cũng chẳng được nên mọi người buông xuôi. Giờ, tháng nào ông ở nhà đủ 30 ngày là mọi người lại… thắc mắc.
Một điều lạ là suốt mấy chục năm rong ruổi đường trường, chưa có chuyến đi nào ông bị ốm. Nhưng cứ thời gian nào nghỉ ở nhà nhiều là cơ thể lại phản ứng, lại trục trặc. Như chuyến đi Huế gần đây nhất, trời đổ mưa tầm tã suốt từ Hà Tĩnh vào đến Huế, trên người ông không còn gì để ướt nhưng xe vẫn vút đi bình thường. Và tuyệt nhiên, không cảm cúm, ốm đau gì.
Đi phượt với ông không chỉ để tiếp thêm năng lượng sống, để thỏa mãn chủ nghĩa xê dịch, mà đi còn để chia sẻ, cảm thông, giúp đỡ. Chia sẻ với bà con dân nghèo miền núi và chia sẻ với chính những thành viên trong đoàn. Cùng nhau sửa xe, cùng chia nhau từng lít xăng, cùng ăn sương nằm gió giữa đại ngàn... để thấm thía hơn tình người, tình anh em.
Mỗi chuyến đi đều mang về cho ông những trải nghiệm cuộc sống thú vị. Trên đường dừng chân, khi thì câu chuyện với anh hàng nước, với cô bán mít, khi thì chuyện với những người nông dân chất phác, hiền lành... Đôi khi chỉ ngồi được với nhau 5- 10 phút nhưng có những câu chuyện ám ảnh ông suốt cả chặng đường.
Ông kể, dịp nghỉ lễ 2/9 năm ngoái, khi đang chạy xe ở Mù Cang Chải thì ông gặp một cô bé người H’Mông đang đẻ rơi bên vệ đường. Cô bé nói không sõi tiếng Kinh, đứa con thì tím tái, nhau thai vẫn đang lùng nhùng. Ông vội bế hai mẹ con vào thùng xe đưa đến bệnh viện. Sau khi họ được bác sĩ chăm sóc an toàn, ông mới tiếp tục hành trình.
Điều tuyệt vời sau khúc ngoặt kia
Trong Hội xe XHCN, ai cũng thuộc lòng bài thơ do bố Khuê sáng tác đã được phổ nhạc cho cả hội cùng hát mỗi khi lên đường: Điều tuyệt vời là sau khúc ngoặt kia/ Chợt bừng sáng một chân trời chưa biết/ Bạn đi bằng gì không quan trọng/ Tôi cũng chẳng cần hỏi bạn vì sao/ Nếu sau khúc ngoặt kia lòng chẳng dâng trào/ Chẳng ngân lên khúc ca xanh giục giã/ Thì với tôi những con đường và mọi chuyến đi đều vô nghĩa…
Ở tuổi 75, già Khuê vẫn coi mình là một lãng khách. Trông ông nhanh nhẹn, khỏe khoắn là thế nhưng ít ai biết ông bị viễn nặng, dạ dày đau mãn tính và tim thì thi thoảng bỏ nhịp mà không cần báo trước. Nhưng tất cả điều đó không cản được những chuyến đi của phượt thủ đặc biệt này. Bởi với ông, đi là sống.
Trước mỗi chuyến đi, bố Khuê luôn dặn dò anh em trong hội phượt: “Bố ngã ở đâu thì chúng mày kiếm mảnh đất có vị thế đẹp đẹp một chút rồi vùi bố xuống mà đi tiếp, không phải băn khoăn gì”. Phượt thủ 75 tuổi quan niệm rằng người lữ hành chân chính là người không cần biết đích đến là đâu và không quan tâm bao giờ sẽ kết thúc cuộc hành trình.
