Tác giả 'Chúa tể của những chiếc nhẫn' vẫn làm sôi nổi văn đàn

Tác giả 'Chúa tể của những chiếc nhẫn' vẫn làm sôi nổi văn đàn
TP - Với bộ phim ba phần Chúa tể của những chiếc nhẫn, uy danh của JRR Tolkien thật lẫy lừng. Ông vươn lên hàng những cây bút đáng đọc nhất. Chí ít cũng tại Tổ quốc quê hương ông.
Tác giả 'Chúa tể của những chiếc nhẫn' vẫn làm sôi nổi văn đàn ảnh 1
JRR Tolkien

Số phận trớ trêu vốn gắn liền với nhiều thiên tài, nhân loại cũng không buông tha cha đẻ của Chúa tể của những chiếc nhẫn.

Một mặt, công chúng hâm mộ ông vừa được khám phá một bí mật mới của ông. Mặt khác, như nói ở cuối bài, ông cũng bị dính đòn thương mại bạo tàn.

Chào đời ở Nam Phi, mồ côi cha năm 1896, JRR Tolkien (1892-1973) trở về ngay Xứ sở sương mù Quê cha đất tổ.

Năm 1902, ông mất mẹ, được một giáo sỹ nhận làm con nuôi và vào sống ở Birmingham. Đang học tại Đại học Oxford danh tiếng, ông bị điều ra mặt trận và sau đó, hoàn thiện học vấn với tư cách một quân nhân.

Năm 1920, ông rời quân ngũ và được mời đến Đại học Leeds giảng dạy Anh ngữ. Từ năm 1925, ông dồn nhiều tâm huyết và sức lực vào công trình tập thể Từ điển tiếng Anh Oxford. Cho đến khi về hưu năm 1959, ông dành cho công trình này những nghiên cứu giá trị về ngôn ngữ và văn học Anh ngữ toàn cầu.

Bước ngoặt của đời ông là cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất. Những thống khổ muôn hình vạn trạng đày đọa binh lính và dân thường, những thú tính đủ kiểu được mặc sức tung hoành. Biết bao nghịch lý dường như không lý giải nổi. Tất cả xao xuyến mãi tâm hồn vị giáo sư trẻ...

Năm 1937, tác phẩm đầu tay Chàng Bilbo giống hobbit ra đời, in 1.500 bản , con số không nhỏ lúc ấy. Cuốn sách “dẫn dụ” người đọc vào một thế giới kỳ lạ, nơi chàng quý tộc nông thôn chỉ nhỉnh hơn một con thỏ bự, phải đương đầu với những chú lùn, rồi một con rồng. Trong thế giới đó, chung sống cả thần sông núi, ma quỷ lùn tịt, thảm bay độc hại, nhện ăn thịt, chó sói cực kỳ hung bạo…

Sách của JRR Tolkien được không chỉ thanh thiếu niên mà cả người lớn tìm đọc. Đáng ngạc nhiên, Nhà xuất bản của ông, Harper Collins, không bao giờ tiết lộ lượng phát hành của chúng. Cho đến nay, người ta dự đoán Chàng Bilbo giống hobbit tiêu thụ được không dưới 100 triệu bản.

Bộ ba Chúa tể của những chiếc nhẫn, ra mắt trong hai năm 1954-1955 sau 14 năm lao động căng thẳng và dụng công, thì không dưới 500 triệu. Nếu khi đặt bút viết Chàng Bilbo giống hobbit, nhà văn nhằm tới độc giả nhỏ tuổi, thì với tác phẩm này, ông dành cho bạn đọc trưởng thành.

Cuộc phiêu lưu kỳ thú của JRR Tolkien chưa dừng. Tháng tư năm ngoái, một tác phẩm mới toanh của ông, Những đứa con của Hurin, lần đầu tiên được xuất bản ở Hoa Kỳ, và tức khắc lọt vào nhóm đứng đầu tiêu thụ suốt từ đó đến nay.

Tháng hai năm nay, bản tiếng Pháp xuất hiện, càng thu hút quan tâm của không chỉ người tôn thờ  JRR Tolkien ở Pháp và Mỹ mà cả của giới phê bình nghiên cứu.

Chuyện được kể diễn ra ở một vùng Bắc Âu, khoảng 6.500 năm trước chuyện của Chúa tể của những chiếc nhẫn. Vẫn cuộc đụng độ giữa các thế lực hắc ám và khát vọng nhân ái của con người. Vẫn sự đan xen con người và ma quỷ, thánh thần và súc vật. Có điều, tập truyện mới cho thấy JRR Tolkien vận dụng điêu luyện những mặt mạnh của thần thoại Bắc Âu, nhất là của Phần Lan.

Thật bất ngờ, Những đứa con của Hurin được Tolkien khởi thảo từ năm 1918. Song bỏ đó rồi tiếp tục. Lại bỏ đó, để một thời gian sau viết tiếp hay viết lại từ đầu. Nhà văn đành “lỡ hẹn” với chính mình, ra đi vĩnh viễn năm 1973 mà tác phẩm tâm huyết vẫn dở dang bất lực.

Con trai ông, Christopher Tolkien, ái mộ ông hơn tất cả mọi người, bèn lần giở vô số ghi chép, phác thảo và bản thảo của ông, tìm hiểu thêm ý đồ thật sự của cha, nhất quyết hoàn thành cuốn tiểu thuyết. Anh bền bỉ chắp nối, bổ sung, sửa chữa, đọc đi đọc lại. Cứ thế suốt ba mươi bốn năm ròng.

Độc giả và khán giả Hoa Kỳ tỏ rõ sự cuồng nhiệt phi thường với Chúa tể của những chiếc nhẫn và các truyện khác của JRR Tolkien. Do vậy, Christopher Tolkien cho công bố tác phẩm cuối cùng của cha ở đây. Anh đã không nhầm. Bây giờ, anh vui gấp bội. Ra mắt tại Pháp từ ngày 21 tháng hai vừa rồi, Những đứa con của Hurin đang là một hiện tượng lớn trên văn đàn Pháp.

Một số nhà nghiên cứu, chẳng hạn giáo sư Vicent Ferré ở Đại học Paris - VIII, như chỉ chờ dịp để lên tiếng ca ngợi tài năng văn học hiện đại kiệt xuất của Xứ sở sương mù.

Theo họ, JRR Tolkien thuộc “trường phái” Alexandre Dumas. Ông không làm văn để giải sầu, để trốn tránh thực tại bi đát hay vô vọng. “Thông qua các chuyện thần thoại ly kỳ, ông nói về chính thế giới hiện tồn của chúng ta”.

Giá trị độc đáo của loại hình văn học huyền ảo Anh có thể coi đang được xác lập. Người có công lớn cho việc ấy bỗng vướng một chuyện buồn. Nguồn cơn là sự xấu chơi của New Line Cinema, Hoa Kỳ. Hãng phim thu về 6 tỷ lợi nhuận từ việc sản xuất và phát hành phim ba tập Chúa tể của những chiếc nhẫn, nhưng không thanh toán phần quyền lợi chính đáng cho tác giả văn học. Vì thế, ngày 12 tháng hai 2008, Quỹ Tolkien Trust và Nhà xuất bản Harper Collins cùng ký đơn kiện, đòi hãng hoàn trả 150 triệu USD.

Còn nhớ, năm 1969, JRR Tolkien đã ký hợp đồng chuyển thể tác phẩm của ông, với điều khoản rõ ràng, rằng những người thừa kế tác quyền phải được hưởng 7,5 % lợi nhuận của bất kỳ bộ phim nào dựng từ tiểu thuyết của ông.

Năm 1997, New Line Cinema được chấp thuận đưa lên màn ảnh Chúa tể của những chiếc nhẫn nhưng mới tạm ứng 62.000 USD cho Quỹ Tolkien Trust.

Vụ kiện đang được thụ lý khẩn trương. Bỏ qua việc hãng phim Mỹ lâu nay phong tỏa mọi ý đồ kiểm toán doanh thu và lời lãi của phim Chúa tể của những chiếc nhẫn mà Tolkien Trust tiến hành, bên nguyên chủ trương giải quyết vụ việc theo thỏa thuận. Nếu  New Line Cinema không tỉnh táo, hãng sẽ mất cả chì lẫn chài.

Hiện tại hãng đang đẩy nhanh việc thương thảo kịch bản, đạo diễn và sản xuất bộ phim dựa theo Chàng Bilbo giống hobbit. Chắc hẳn ông trùm này của điện ảnh cũng đã để mắt đến Những đứa con của Hurin đang được đón mừng hoan hỉ…

 Khuất Lệ Lan 
Theo nhiều tài liệu nước ngoài

MỚI - NÓNG
Chu Thanh Huyền đeo vàng trĩu cổ
Chu Thanh Huyền đeo vàng trĩu cổ
TPO - Trong ngày trọng đại, Chu Thanh Huyền và Quang Hải được gia đình nhà gái và nhà trai trao tặng nhiều quà cưới. Theo ghi nhận, cặp đôi nhận được những món quà giá trị từ gia đình 2 bên gồm nhiều kiềng vàng và nhẫn.