Hướng về kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, cùng giá trị di sản văn hóa của Triều đại nhà Trần, từ 27-2-2009 đến 3-3-2010 sẽ khai hội đền Trần ở đây. Theo Ban tổ chức Lễ hội, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước sẽ về dự lễ dâng hương và trồng cây lưu niệm.
 |
| Đền Trần trước ngày khai hội |
Di tích văn hóa tâm linh đặc sắc
Đền thờ các vua Trần - người xưa gọi là Thái Đường Lăng, được coi là nơi phát tích, nơi sinh tồn phát triển và dựng nghiệp của triều đại nhàTrần.
Cách đây hơn 700 năm, tại đây, các vị vua khai nghiệp nhà Trần sinh ra và khởi nghiệp. Trong khoảng thời gian 175 năm tồn tại, triều Trần đã lãnh đạo quân dân Đại Việt lập nên những chiến công hiển hách, ba lần đánh thắng quân xâm lược Nguyên-Mông hung hãn bậc nhất thời đó .
Trong cả ba cuộc kháng chiến đo, sau thành Thăng Long, mảnh đất Long Hưng - Ngự Thiền đều là nơi nhà Trần chọn làm hậu cứ để xuất nhập thần kỳ.
Lịch sử Việt Nam ghi nhận vương triều nhà Trần đã sinh ra các vị vua anh minh tuấn kiệt như Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông và rất nhiều tướng soái tài ba, nhân vật lịch sử kiệt xuất như Trần Thủ Độ, Linh từ Quốc mẫu Trần Thị Dung, Trần Hưng Đạo...
 |  |
| Thánh tượng vua Trần Thái Tông | Thánh tượng vua Trần Thánh Tông |
Cũng tại đây chứng kiến nhiều sự kiện trọng đại gắn liền với vương triều Trần như đại lễ bái yết tổ tiên và ăn mừng chiến thắng quân Nguyên - Mông lần thứ ba (1288).
Chính trong cuộc lễ lớn này, Vua Trần Nhân Tông đọc 2 câu thơ bất hủ: “Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã / Sơn Hà thiên cổ điện kim âu” (Đất nước hai phen chồn ngựa đá / Non sông ngàn thuở vững âu vàng).
Mùa hạ 1312 vua Trần Minh Tông đi tuần thú biên giới phía Nam về, cũng làm lễ báo tiệp tại lăng các tiên đế tại Thái Đường Phủ Long Hưng.
 |
| Thánh tượng vua Trần Nhân Tông |
Tháng 11 - 1390 với chiến thắng của Trần Khát Chân tại cửa Hải Thị - Ngự Thiên giết được vua Chiêm là Chế Bồng Nga, Vua Trần Thuận Tông cũng về Long Hưng bái yết để dâng công chiến thắng lên tổ tiên.
Đặc biệt mảnh đất Tam Đường linh thiêng hiện lưu giữ hài cốt của các bậc tổ tiên triều Trần như Thủy tổ Trần Kinh, Thái tổ Trần Hấp, Nguyên tổ Trần Lý, Thái Thượng hoàng Trần Thừa... Khi các vị vua và hoàng hậu băng hà, trên một nửa được an táng tại quê nhà và đều được xây lăng miếu phụng thờ.
Thái Đường Lăng là nơi an nghỉ vĩnh hằng của các vị vua đầu triều Trần: Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông. Các hoàng hậu sau khi qua đời đều được quy về hợp táng tại các lăng mộ Thọ Lăng, Chiêu Lăng, Dự Lăng, Quy Đức Lăng.
Đây là đặc điểm độc nhất vô nhị trong các di tích về thời đại nhà Trần trong cả nước.
Tấm lòng hậu thế
Từ năm 1999 dự án đầu tư quy hoạch tu bổ, tôn tạo di tích đền thờ và lăng mộ các vua Trần đã được phê duyệt. Trên diện tích 5.175 m2, đền thờ các vua Trần đã được xây dựng công phu, uy nghi bề thế toạ lạc trên nền phế tích giữa trung tâm xã Tiến Đức với các hạng mục đã hoàn thành là toà hậu cung, bái đường, tả vu, hữu vu, nghi môn, đài hoá vàng, ba ngôi mộ các vua Trần và một số công trình kiến trúc liên quan.
 |
| Khu lăng mộ các Vua Trần - Tiến Đức - Hưng Hà |
Các công trình kiến trúc được bố trí theo trục chính, chia thành các không gian hành lễ, không gian nội tự đền, không gian vườn cây xanh… kế thừa và phát huy kiến trúc đình làng.
Riêng toà hậu cung Đền Trần có kết cấu chữ đinh, gồm hai toà tám gian, trên diện tích 359 m2, tôn vinh vẻ uy linh của hậu cung với hệ thống rồng đá được chạm trổ tinh vi, sống động.
Tại Tòa Hậu Cung, chính cung thờ linh vị cụ Trần Kinh (Truy tôn Mục tổ Hoàng đế), linh vị cụ Trần Hấp (Truy tôn Linh tổ Hoàng đế), linh vị Nguyên Tổ Trần Lý (Truy tôn Nguyên tổ Hoàng đế) cùng Thánh Tượng Thái Tổ Trần Thừa (Truy tôn Thái tổ Hoàng đế).
Tại Tòa Đệ Nhị, chính giữa là ban thờ Thánh tượng vua Trần Thái Tông (Miếu hiệu của Trần Cảnh 1218 - 1277). Ông là đời vua đầu tiên của triều Trần, là con trưởng của Trần Thừa, được Lý Chiêu Hoàng truyền ngôi năm Ất Dậu (1225), năm Mậu Tý (1258) nhường ngôi làm Thái Thượng Hoàng. Đến năm 1277 ngày 1 tháng 4 (AL), ông băng hà thọ 60 tuổi mộ táng ở Chiêu Lăng - Thái Đường.
Bên trái thờ Thánh tượng vua Trần Thánh Tông (Miếu hiệu của Trần Hoảng 1240 - 1296). Ông là đời vua thứ hai Triều Trần, là con trưởng Vua Thái Tông. Năm 1258 được vua cha nhường ngôi làm vua 21 năm. Năm Giáp Thân (1284) nhường ngôi cho Nhân Tông làm Thượng Hoàng, băng hà vào ngày 25 tháng 5 năm Canh Dần (1290) thọ 51 tuổi. Mộ táng ở Dụ Lăng - Thái Đường.
Bên phải thờ Thánh tượng vua Trần Nhân Tông (Miếu hiệu của Trần Khâm 1258 - 1308). Ông là đời vua thứ ba của triều Trần, là con trưởng vua Thánh Tông. Năm 1293 (Kỷ Tỵ) nhường ngôi cho con là Anh Tông làm Thượng Hoàng và xuất gia.
Năm Mậu Thân (1308) ngày 3 tháng 11 (ÂL), ông băng hà ở Am Ngọa Vân Yên Tử (Đông Triều Quảng Ninh) thọ 51 tuổi. Thi hài được hỏa táng theo phép nhà Phật.
Xá lỵ của ông được gửi gắm ở 3 nơi, 3 đỉnh tam giác địa chính trị quân sự dưới triều đại nhà Trần. Đó là Thái Đường (Long Hưng) Tức Mặc (Nam Định) và Yên Tử (Quảng Ninh).
Lễ hội hướng về cội nguồn
Bà Cao Thị Hải - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình - Trưởng ban tổ chức Tuần lễ Văn hoá Du lịch Thái Bình tại Đền Trần- Hưng Hà, cho biết, từ cuối năm 2008, lễ yên vị thánh tượng các vua đầu triều Trần và Thái sư Trần Thủ Độ, Linh từ Quốc mẫu Trần Thị Dung đã được tỉnh Thái Bình long trọng tổ chức, đưa vào nội điện và tổ chức lễ nghi thờ phụng.
Từ ngày 27-2 đến ngày 3-3-2010 (tức ngày 13 đến 18 tháng giêng) UBND tỉnh Thái Bình tổ chức khai mạc Tuần lễ Văn hoá Du lịch Thái Bình tại Đền Trần - Hưng Hà, sự kiện văn hóa quy mô lớn lần đầu tiên được tổ chức tại vùng đất lịch sử này.
Tuần lễ văn hóa bao gồm các hoạt động, dâng hương tưởng niệm các vua Trần với sự hiện diện của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết; biểu diễn màn sử thi về nhà Trần với gần 800 nghệ sỹ, diễn viên, sinh viên, học sinh, tăng ni phật tử tham gia; liên hoan hát văn, giao lưu các câu lạc bộ thơ; triển lãm tranh ảnh, nghệ thuật chọn lọc; trưng bày sách, hiện vật nhà Trần tổ chức các trò chơi dân gian; hội chợ triển lãm nghề và làng nghề.
219 làng nghề trong tỉnh sẽ mang những sản phẩm tinh túy nhất của mình về tham gia hội chợ, tham gia lễ hội như lụa là vải vóc Phương La, chạm bạc Đồng Sâm, nghề thêu Minh Lãng…
Chỉ riêng vùng đất Hưng Hà, có 552 di tích được bảo tồn, trong đó 22 di tích được xếp hạng quốc gia. Tuần lễ văn hoá du lịch tổ chức tại Đền Trần - Hưng Hà không chỉ đáp ứng tâm nguyện về sinh hoạt tâm linh của đông đảo nhân dân trong tỉnh, trong nước mà còn là việc làm đạo nghĩa nhằm góp phần khôi phục và bảo tồn những giá trị văn hoá truyền thống, tiếp tục khơi gợi và hun đúc hào khí Đông A Triều Trần oanh liệt, tạo dấu nối giữa đền Trần Thái Bình với đền Trần Nam Định - hai vùng đất cùng với kinh thành Thăng Long tạo lên một thế chân kiềng vững chắc cho chiến công hiển hách ba lần chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông.
