 |
| Nhà thơ Phạm Phú Hải |
Phạm Phú Hải sống trong một cõi riêng ông: “Một năm có bốn mùa. Nhưng tôi biết có một mùa thứ năm/ Không gian có bốn phương/ Nhưng tôi biết có một phương thứ năm/ Tôi đang sống/ Trong mùa và phương không tên gọi đó”.
Cả cuộc đời Phạm Phú Hải chưa cho in tập thơ nào, dù đã sáng tác hơn 1.000 bài thơ ở mọi thể loại, tính ra khoảng 16.000 câu. Đời ông gặp nhiều chuyện không may, do đó các bản thảo không tự giữ được. Hồi thập niên 90, bạn bè ông gom góp lại tập thơ Gánh nước tưới sông sáng tác năm 1972, đặt lại tên Thâm lâm ngâm định xuất bản, nhưng cũng chưa in được.
Năm 2009, bạn bè tiếp tục góp thơ ông thành tập Một hôm núi khóc để gửi dự giải thưởng Thơ Bách Việt, tập thơ sau đó đã được chọn vào vòng chung khảo (sau khi ông mất) và đoạt giải thưởng Thơ Bách Việt lần thứ 2 với 3/5 số phiếu bầu (trị giá giải 30.000.000 đồng).
Trong cõi riêng của Phạm Phú Hải, bao trùm là nỗi bi thương, đau đáu những trăn trở thẳm sâu về cuộc sống. Ông tự bạch: Trên đầu ta chằng chịt/ Những cái gì bưng bít/ Loay hoay gỡ chẳng ra/ Cả vô cùng tiền kiếp/ Ta chỉ nói một lần/ Nếu trời đất lần khân/ Ta sẽ đè đầu xuống/ Đập cho vỡ tan tành (Lộn).
Thái độ của ông kỳ lạ: Ba năm cầm hoa đi phúng điếu/ Chẳng gặp người xứng ý để trao hoa/ Gặp lũ cóc bên đường giương mắt trợn/ Kính cẩn dâng và kính cẩn về nhà... (Phúng điếu).
Nhưng đó chính là thơ ca đích thực. Một lối thơ đi hẳn bên trên cuộc sống, khác hẳn với cuộc sống thực đầy giam hãm của nhà thơ. Thơ của ông Đặt tên cho bò/ Thả bò cho núi/ Đặt tên cho núi/ Thả núi cho bò... và Ta có một bầy bò/ Ta có một bầy núi/ Ta để ngàn năm qua/ Nửa khuya chụp bắt khói (Mộng mị).
Ngay trong buổi lễ công bố giải, có nhiều ý kiến trái chiều. PGS. TS Văn Giá nhận xét thơ Phạm Phú Hải bị ảnh hưởng nặng nề bởi Bùi Giáng. Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến vội đứng dậy phản bác.
Thật ra, có thể thấy hình ảnh vũ trụ, trời đất, vạn vật trong thơ... và cách diễn đạt ngông ngạo của các nhà thơ điên như Bùi Giáng, Hàn Mặc Tử có nhiều tương đồng. Nhưng tinh thần của họ vẫn rất khác nhau. Trong trường hợp Phạm Phú Hải, đó là tâm thức Thiền, có màu sắc Đạo giáo.
Tập thơ Hai bầu trời của Khánh Phương được 2/5 phiếu bầu. Các tập Mùi thơm của im lặng (Đồng Chuông Tử), Những giấc mơ đa chiều (Tuệ Nguyên) và Với tay ngắt bóng (Đỗ Trọng Khơi) vào chung khảo và được Bách Việt tài trợ in ấn.
Giải thơ Bách Việt lần thứ ba có sự thay đổi: Thời gian tham dự giải sẽ kéo dài trong 2 năm 2010-2011.
