 |
| Họa sĩ Lê Duy Ứng (bên trái) tặng bức Bác Hồ với thiếu nhi vẽ sau ca mổ cho Đại sứ quán VN tại Nhật Bản |
Trong cuộc giao lưu SV-HS đi bộ đội năm 1971 cuối tháng 12/2004, họa sĩ Lê Duy Ứng gặp lại Trung đoàn trưởng Bùi Đức Ngoan - người có con trai là bác sĩ Bùi Tiến Hùng, Trưởng khoa Mắt, Bệnh viện Bưu điện.
BS Hùng giới thiệu bệnh nhân với BS Nhật Tadashi. Khám cho Lê Duy Ứng, BS Tadashi thấy có thể chữa được, bởi giác mạc mà BS Nguyễn Trọng Nhân ghép cách đây 23 năm cho Lê Duy ứng chỉ bị đục.
Bệnh viện Baptise (Kyoto), 10 giờ sáng 24/6: Lê Duy Ứng lên bàn mổ. Một giờ đồng hồ sau tỉnh dậy, hé mắt đã thấy các bác sĩ, y tá vây quanh. Tuy nhiên, anh vẫn phải băng rèm che mắt về đi ngủ. Sáng 25 mới được nhìn hẳn. Những hình ảnh đầu tiên là đường phố Nhật nhìn qua cửa sổ phòng bệnh - họa sĩ thấy người ít, ô tô nhiều, nhiều chim, quạ, sáo đi cạnh người trên phố, cụ già dắt chó...
Vậy nhưng sáng hôm sau anh tỉnh dậy mọi vật lại mờ đặc, chỉ phân biệt được sáng tối. Nhưng bác sĩ đã kịp giải tỏa tâm trạng của hai vợ chồng, đó là phản ứng tự nhiên do máu chảy bọc lấy nhãn cầu. Sau khi nhỏ thuốc cộng rút máu, 4 - 5 hôm sau, Lê Duy Ứng lại thấy trời hửng dần.
Bức đầu tiên, Lê Duy Ứng ký họa khi vừa sáng mắt là Bác Hồ, bức thứ hai: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, bức thứ ba thứ tư: các bác sĩ và bà xã... Tổng cộng trong một tháng ở Kyoto và Tokyo, họa sĩ đã vẽ tặng hàng trăm bức ký họa và vẫn còn 500 bức mang về. Ông đang suy tính xem có mang ra triển lãm không.
Trong tập ký họa mà họa sĩ cho PV xem, ngoài cảnh đường phố, chân dung người xung quanh; hoạ sĩ còn vẽ chính mình đang ăn cơm với vợ, nói chuyện với người dân Nhật; vẽ ký ức: bác sĩ Nguyễn Trọng Nhân, Anh hùng Lê Mã Lương; và vẽ cả tưởng tượng như cảnh Lê Duy Ứng gặp Bác - trên bức này anh viết: Nhờ Đảng Bác ánh sáng lại về/ Trong tim con mãi tràn trề niềm tin.
Sau một tuần nằm viện, Hội Sinh viên VN ở Kyoto đón vợ chồng Lê Duy Ứng về Ký túc xá “ba cùng” với sinh viên một tuần nữa. Ngày 16/7, ông đã có thể đạp xe 12 km cùng sinh viên VN đi chơi Kyoto. Các bạn SV còn nghĩ tới chuyện lập trang web cho Lê Duy Ứng. Như nhiều ban ngành ở VN, Hội SVVN ở Kyoto và Tokyo cũng quyên góp chút ít giúp Lê Duy Ứng.
Ngoài tiền vé máy bay do VNAirlines tài trợ, chi phí cho chuyến đi Nhật của hai vợ chồng họa sĩ hết 230 triệu đồng, trong đó 10.000 USD là chi phí cho ca mổ. Tiền túi của vợ chồng họa sĩ chỉ có suýt soát 50 triệu đồng, tiền ủng hộ của các ban ngành trong nước hơn 40 triệu đồng, còn lại là tiền họ đi vay... “Tuy còn nợ nần, nhưng được sáng mắt là sướng rồi!” - Họa sĩ nói, thế nhưng quả thực ông vẫn rất cần sự trợ giúp. Trong vòng 1 năm nữa, ông sẽ sang Nhật để khám lại mắt.
Sau ca mổ lịch sử do BS Nguyễn Trọng Nhân thực hiện ngày 4/10/1982, lúc cao điểm, thị lực của Lê Duy Ứng lên tới 12/10 trong khoảng 1 năm (1987 - 1988). Sau đó, mắt họa sĩ lại mờ dần, như nhìn qua một lọ nước đục, do giác mạc được ghép thoái hoá. Giác mạc này là của một thanh niên 16 tuổi... Ca mổ đã tạo cảm hứng cho Lưu Quang Vũ viết Nguồn sáng trong đời, về trăn trở của người cho và nhận mắt.
Con mắt mà Lê Duy Ứng đang mang lần này là của một em bé người Mỹ lên 3 mà chủ nhân mới của nó nghe nói giá là 3.000 USD. Đây là giác mạc tốt nhất trong số 5 giác mạc từ Mỹ gửi sang. BS Tadashi vừa thăm khám cho Lê Duy Ứng chiều 26/7 đã vui mừng thông báo: mắt sáng hơn so với tưởng tượng của ông.
Ca mổ đầu tiên cho Lê Duy Ứng kéo dài 4 tiếng (15 - 19 giờ), chỉ gây tê vùng mặt. Sau đó, Lê Duy Ứng phải tiêm nhiều kháng sinh đặc trị và tiêm thẳng vào mắt (tiêm nhiều quá dẫn đến lại phải mổ để chữa thiên đầu thống), trong khi ở Nhật chỉ phải nhỏ thuốc. Nếu có tiêm nữa cũng không được vì kết mạc cũng như mi dưới của Lê Duy ứng đã thành sẹo.
Thành công của GS.BS Nguyễn Trọng Nhân trong điều kiện y học VN thời bấy giờ đã cho Lê Duy Ứng nhìn thấy ánh sáng trong hơn 20 năm. Hy vọng với những thành tựu mới của y học Nhật Bản, giác mạc từ Mỹ của Lê Duy Ứng sẽ có tuổi thọ cao hơn.
