 |
| Lê Vân. Ảnh: TT |
“Bà ơi, ông ơi, có các cháu ngủ đây không?”
Tôi vẫn nhớ như in ngày Khanh ra đời. Không biết vì vất vả hay vì những cuộc cãi nhau triền miên với bố mà mẹ sinh Khanh khi em mới được có bảy tháng.
Khanh ra đời chỉ nặng có một cân bảy, người vừa bằng cái chai nhỏ xíu. Tôi và bố vào thăm mẹ ở nhà hộ sinh phố Hàng Bún, vì không đúng giờ thăm nên hai bố con phải đứng ngoài gọi vọng vào.
Mẹ ngó qua cửa sổ, bằng chỉ một cánh tay mẹ nâng cao em bé lên cho tôi nhìn. Có em bé, mẹ không còn là mẹ của riêng tôi nữa. Rồi thì cái gì cũng phải nhường em.
Nếu chẳng may hai chị em lỡ tranh giành nhau thì tất cả đều do lỗi ở tôi vì tôi là chị lớn rồi, dù tôi chỉ mới lên năm tuổi.
Từ đó, như con mèo gầy gò tha con chuột, tôi phải thay mẹ trông em mỗi khi bố mẹ đi diễn đêm. Chúng tôi tha lôi nhau khắp các nhà trong xóm...
Là một đứa trẻ hiếu động ham chơi, tôi tham gia tất cả các trò chơi của bọn con trai thời ấy như đánh khăng, chơi bi, nhảy ngựa... Để em ngồi một chỗ, tôi say sưa chơi trò ú tim trốn tìm.
Trong ánh sáng lờ mờ của ngọn đèn đường, tôi úp mặt vào gốc cây sấu, miệng đếm năm, mười, mười lăm, hai mươi... nhưng mắt thì ti hí nhìn. Đếm đến một trăm, cuộc kiếm tìm bắt đầu.
Tôi thường tóm gọn lũ bạn vì con mắt không cưỡng được cứ hấp háy nhìn trộm qua kẽ ngón tay. Thú vị nhất là trò chơi nhảy ngựa. Cả lũ con trai con gái nhảy chồm lên lưng nhau cho đến khi “bọn ngựa” nặng quá ngã lăn ra đất.
Cứ thế say sưa cho đến lúc gà lên chuồng…
Các ông bố bà mẹ í ới gọi con về đi ngủ, chỉ còn trơ trọi lại hai chị em tôi. Chìa khóa cửa cầm tay nhưng tôi không dám lên căn gác nhỏ vì nó mới tối tăm làm sao!
Tôi sợ ma. Bố mẹ diễn đêm mãi chưa về. Ngoài đường đã vắng tanh. Lang thang mãi, tôi tha em vào bất cứ nhà nào trong xóm ngủ nhờ. Mãi đêm khuya, bỗng nghe giọng mẹ thì thào như trong mơ: “Bà ơi, ông ơi, có các cháu ngủ đây không?”.
Sáng ra tôi thấy mình tỉnh dậy trên chiếc giường nhà mình. Hai chị em ngủ như chết, mẹ tha về nhà lúc nào không biết.
Cái thời đợi... bão
Phố tôi ở có vỉa hè rất rộng, hai bên đường trồng cả thảy ba hàng cây sấu. Hai hàng bên này và một hàng bên kia. Những gốc sấu sù sì, rễ trồi lên quằn quèo như lưng cá sấu. Mùa hè, lá sấu mơn mởn xanh mướt.
Hoa sấu nhỏ li ti, gặp cơn gió hoa rụng trắng xóa vỉa hè. Mùa thu, lá sấu vàng rơi phủ kín đường đi khiến cho con phố Phan Đình Phùng biến thành một tấm thảm vàng trải dài...
Ngày ấy hình như mưa bão nhiều hơn bây giờ. Những hàng sấu nghiêng ngả vặn mình chống đỡ cơn gió quật. Gió hun hút thổi và mưa như trút nước khiến những cành khô gãy răng rắc.
Chờ cho mưa ngớt, lũ trẻ con chúng tôi ùa ra phố hò reo nhặt sấu rụng. Lắm hôm chúng tôi nhặt được hàng rổ, hàng chậu sấu. Sấu xanh mang về để mẹ nấu canh chua hoặc dầm vào bát nước rau muống luộc...
Hà Nội tuổi thơ tôi không chỉ có mùi thơm của sấu chín mà còn phảng phất mùi xà phòng giặt hôi xì dùng thay kem đánh răng. Thời thiếu đói, sau nhiều ngày hết kem đánh răng, tôi tặc lưỡi quẹt cái bàn chải nhỏ vào bánh xà phòng giặt 702 do Liên Xô viện trợ - thứ xà phòng chuyên dùng cho công nhân giặt rửa dầu mỡ trong xưởng máy.
Đưa lên miệng, tôi cảm thấy rõ mùi xà phòng nhưng kệ, cứ chải răng, miễn là nó cũng tạo ra một thứ bọt giống như bọt kem đánh răng. Nó khiến tôi phiều phen nôn ọe muốn ói mửa.
Thiếu lương thực, thiếu chất đốt, thành phố toàn một màu xám xịt. Nhiều lần hết dầu, không thể sang hàng xóm xin vài que củi đun dở về giúp mẹ thổi trước nồi cơm, tôi lẳng lặng vác bao tải rách và cái chổi sể ra đường.
Không còn thú vui nhênh nhang nhặt sấu chín rụng nữa, tôi đi bộ đến đường Hoàng Diệu, con đường có hai hàng cây xà cừ cổ thụ. Lá xà cừ dày và đanh. Cơn gió mùa hè bứt lá vàng khô ném dạt sang hai bên lề đường.
Tôi nhỏ nhoi men theo gờ cống quét lá cho vào bao tải. Cứ lom khom, lụi cụi, mải mê quét, ngẩng lên mới biết đã đi hết con đường từ khi nào.
Thật là vui khi có thể đỡ đần mẹ đôi chút trong những trưa hè Hà Nội, còn mùa dông bão? Tôi chờ đợi mùa dông bão đến để kéo mẹ ra đường. Hai bóng người một lớn một bé đội nón khoác mảnh vải nhựa lao đi.
Mặc mưa to gió lớn quất vào mặt đau rát, mặc các cành cây ngả nghiêng vặn vẹo chực gãy, tôi rủ mẹ ra đường kiếm củi về đun. Chẳng hiểu sao, cả mẹ và tôi đều không nghĩ đến nguy hiểm. Cành cây to đổ xuống có thể đè chết cả hai mẹ con.
Chính cái nghèo đói thiếu thốn đã đẩy chúng tôi đi… Một vai mẹ gánh một đầu cành cây to, đầu kia ngả xuống vai tôi gầy gò, xương xẩu. Mẹ cao hơn nên hầu như sức nặng của cành cây trút cả vào tôi, một con bé mới bảy tuổi đầu.
Nhưng tôi cảm thấy tôi còn hăng hái hơn cả mẹ. Tôi đi băng băng kéo mẹ lướt theo. Lá xà cừ dễ bén đun mau hết, cành cây ướt chặt ra phơi khô cũng nấu được vài bữa cơm…
 |
| Lê Vân trong gia đình, năm 12 tuổi - Ảnh tư liệu |
Một cánh cửa đã khép
Với thói quen một mình chịu đựng từ nhỏ nên dù có ốm đau, bệnh tật thế nào tôi cũng gắng gượng dậy. Tôi chỉ chịu nằm xuống khi không thể nào nhúc nhích được nữa.
Vào những lúc ấy, nếu ai đó cho tôi một câu hỏi thăm, một chút ân tình cũng đủ làm tôi òa vỡ. Như chạm vào nỗi đau. Như chạm vào niềm khao khát mong mỏi...
Bất cứ ai, chỉ cần quan tâm đến tôi một chút thôi cũng đủ làm tôi trào nước mắt vì cảm động. Tôi không quen được chăm sóc như vậy. Không thể chịu đựng nổi sự dịu dàng đến thế.
Hóa ra tôi là kẻ yếu đuối vô cùng. Càng yếu đuối, tôi càng cố cất giấu sự yếu đuối của mình, cố tạo ra một cái vỏ bọc rằng mình được yêu thương chiều chuộng, mình đầy đủ mạnh mẽ...
Đến bây giờ, nhìn lại một số những sự kiện đã xảy ra trong cuộc đời mình từ lúc ấu thơ, tôi đã hiểu vì sao tôi lại có tính cách khép kín, bướng bỉnh như thế…
Năm tôi 12 tuổi, một chiều thứ bảy như bao chiều thứ bảy khác, tôi sung sướng được thoát khỏi cái trại tập trung được gọi là trường múa để về nhà. Vì phải tìm một thứ gì đó, tôi đã lục tung các ngăn kéo trong nhà.
Tình cờ, tôi thấy một tờ giấy được giấu kín dưới đáy ngăn kéo. Tôi choáng váng khi đọc hàng chữ: Giấy ly hôn. Bố mẹ đã ly hôn rồi ư? Từ bao giờ vậy? Tại sao họ không nói gì với tôi nhỉ?
Trong tờ giấy ly hôn, phần làm tôi đau đớn nhất là mục chia con. Bố nhận nuôi Vi, mẹ nhận nuôi Khanh. Không có tên tôi ở đó. Không ai nhận nuôi tôi cả. Vậy tôi là ai? Tôi không thuộc về ai cả.
Bàng hoàng, ớn lạnh. Tôi muốn gào lên nhưng không thể. Tôi còn có thể nói gì khi mà tôi bỗng dưng bị hất ra ngoài. Tôi không là ai cả. Bố mẹ ơi, con là ai? Chỉ là một người dưng?
Con muốn gào lên, thét lên đòi quyền làm con của mình, đòi quyền được thương yêu và chăm sóc, cũng sẽ vô nghĩa thôi! Mọi sự đã được định đoạt cả rồi.
Và cánh cửa lòng tôi khép lại. Vĩnh viễn. Sau một nỗi đau.
Cất tờ giấy về chỗ cũ, tôi không nói với ai một lời. Cho đến tận bây giờ, bố mẹ không hề biết tôi đã biết chuyện chia con của họ. Vâng. Bố mẹ không thể nào biết họ đã làm trái tim tôi tan nát ra sao, với vết thương luôn rớm máu, tôi trở nên người yếu đuối thế nào.
Bố mẹ không thể nào biết tôi đã cố tỏ ra mạnh mẽ để che giấu vết thương của mình, để bố mẹ yên tâm về tôi, một đứa con gái nghị lực, mạnh mẽ.
Tôi không thể nào bộc lộ cảm xúc của mình vì biết cái điều mình mong muốn sẽ không được đáp ứng. Vì sao? Vì cuộc sống quá ư là nghiệt ngã? Và còn vì, có lẽ, bố mẹ cũng đã hết lòng với tôi rồi nhưng chỉ được đến thế thôi.
***
Mỗi khi nhớ lại thời thơ ấu, tôi băn khoăn, phải chăng tôi đã quá nhạy cảm để rồi tự mình làm mình đau đớn một cách không cần thiết? Phải chăng tôi đã quá ngốc nghếch khi cứ tự kỷ ám thị rằng trong gia đình này tôi chẳng là ai cả?
Vậy tại sao tôi lại phải có mặt trên cõi đời này? Tại sao tôi phải hứng chịu những đau đớn này?
Đêm đêm, để dỗ giấc ngủ của mình, tôi thì thầm tự hỏi: Vân ơi, Vân là ai?
Tự truyện của Lê Vân
Theo Tuổi trẻ
