 |
CD do DIHAVINA thực hiện, là sản phẩm sau nhiều năm nghiên cứu, sưu tầm của nhóm nghệ sĩ mà người khởi xướng là nhạc sĩ Thao Giang.
Về dàn nhạc, không chỉ có mỗi cây đàn nhị mà có đủ nhị, hồ, bầu, nguyệt, đáy, tiêu, sáo và gõ. Nghệ sĩ tự đàn tự hát, mặc áo nâu sồng, biểu diễn trên chiếc chiếu nhỏ gợi nhớ hình ảnh của những năm đầu thế kỷ 20.
Cả CD có 7 bài. Xẩm “Anh khóa”, lời thơ á Nam Trần Tuấn Khải do NSƯT Văn Ty và NSƯT Xuân Hoạch hát. Giai điệu buồn thương, kể lể nỗi lòng của những anh khóa đi thi, ước ao công danh sự nghiệp.
Nghệ sĩ trẻ Tuyết Hoa tiến bộ nhiều so với lần đầu xuất hiện trong Liên hoan dân ca toàn quốc cũng với điệu Xẩm tầu điện “Giăng sáng vườn chè”, lời thơ Nguyễn Bính.
NSƯT Thanh Ngoan đã thể hiện Xẩm xoan (Chinh bong) bằng lối hát phóng túng, dí dỏm dù thỉnh thoảng còn dấu ấn của phong cách chèo.
Xẩm ba bậc (Xẩm nhà trò) được NSƯT Xuân Hoạch hóa thân trong nỗi niềm cô gái băn khoăn nhớ thương một chàng trai đã xa.
Nổi bật, cảm động và thành công nhất có lẽ là “Lỡ bước sang ngang” (gồm cả Tàu điện - Thập ân - Chợ) do Thanh Ngoan và Tuyết Hoa hát. Lời thơ đậm chất quê vùng đồng bằng Bắc Bộ của Nguyễn Bính mang tâm sự của hai chị em gái nhắn nhủ, dặn dò nhau trước khi chị đi lấy chồng. “Em ơi em ở lại nhà. Vườn dâu em đốn, mẹ già em thương”. Đây cũng là điệu hát xẩm lần đầu đưa hát bè vào một cách ấn tượng. Một phá cách hiện đại thuyết phục!
Tuyết Hoa đã vượt qua chính mình khi thể hiện điệu xẩm này. Nhưng đôi khi vẫn còn hơi non trong luyến láy và giá bớt đi sự ngoa ngoắt, sẽ thành công hơn. Cần lắm những nghệ sĩ trẻ như Tuyết Hoa để bảo tồn vốn cổ quý giá.
Khác chất nhất trong cả CD là Xẩm huê tình, một điệu hát pha giữa xẩm và ả đào do NSƯT Đoàn Thanh Bình thể hiện.
Tiết tấu rộn rã trong Xẩm chợ “Mục hạ vô nhân”, lời thơ Nguyễn Khuyến được NSƯT Văn Ty thể hiện chính cùng cả nhóm. Anh có lối phát âm hơi khó nghe (điều rất quan trọng trong hát truyền thống là phải rõ lời vì rất nhiều từ Hán Nôm) và vẫn mang phong cách hát chầu văn.
Hơi đáng tiếc: CD này thiếu giọng hát của nghệ nhân nổi tiếng Hà Thị Cầu.
Được biết trong kế hoạch sắp tới của nhóm nghệ sĩ Trung tâm Phát triển âm nhạc VN, sẽ có hướng đi mở rộng không chỉ nghệ thuật xẩm.
