Mấy ngày nay, dư luận lại rộ lên chuyện tuyến huyết mạch thiên lí Bắc- Nam đoạn từ Ninh Bình đến Hà Tĩnh, cũng mới đưa vào khai thác ít lâu xuất hiện hiện trượng lươn, chạch, sống trâu mặt đường kéo dài hàng chục cây số…
Vì sao vậy?
Dư luận có quyền đặt câu hỏi về năng lực chủ đầu tư, nhà thầu, giám sát, kiểm định. Họ có quyền nghi ngờ về những tiêu cực xưa nay về hiện tượng thông thầu, bán thầu, quân xanh, quân đỏ trực tiếp hoặc gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Đó là quyền của người dân, cũng là quyền và lợi ích chính đáng của người tham gia giao thông khi họ phải bỏ tiền đóng phí, lệ phí để được lưu thông trên những cung đường này.
Những người quản lí và có trách nhiệm liên quan đã có những luận điểm kiến giải cho sự xuống cấp nhanh đến không ngờ của công trình. Lý lẽ thường nghe và có vẻ thuyết phục hơn cả đó là do xe quá tải kết hợp với thời tiết cực đoan. Quá đúng! Bởi từ khóa xe quá tải không phải bây giờ khi các công trình xuống cấp mới xuất hiện mà nó có hơn chục năm nay. Thủ phạm xe quá tải đang cày nát, phá tan không chỉ quốc lộ mà cả tỉnh lộ, liên huyện, liên xã. Biết và bó tay? Còn chuyện thời tiết cực đoan? Nghe quen. Bởi mấy chục năm nay khi thế giới lên tiếng cảnh báo về biến đổi khí hậu thì từ khóa này len lỏi hầu khắp các lĩnh vực kinh tế xã hội không riêng quốc gia nào. Thế nên có chuyện, vị quan ấy nằm trong cơ cấu nhưng khi bỏ phiếu lại không đắc cử. Rút kinh nghiệm sau bầu cử người ta đưa ra lí do do biến đổi khí hậu khiến mưa to, ngập lụt, những người ủng hộ tắc đường không tham gia họp được khiến quan mất phiếu…Một chút mỉa mai, hài hước, nhưng xem ra luôn đúng bởi đã có cơ quan chuyên trách nào lượng hóa được sự lợi hại cũng như mức tác động của biến đổi khí hậu vào các lĩnh vực đâu? Đơn cử chuyện về độ bền của bê tông nhựa. Theo chuyên gia về lĩnh vực này thì tất cả các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm với điều kiện nhiệt độ dưới 60 độ C. Đây được xem là điều kiện làm việc bất lợi nhất của vật liệu. Nhưng thực tế ở nước ta, những ngày nắng nóng nhiệt độ mặt đường có thể lên tới trên 70 độ C. Nói ra điều nhỏ đó để thấy rằng chúng ta lạc hậu ngay từ phòng thí nghiệm. Đó là chưa kể mỗi vùng, mỗi miền có điều kiện thời tiết khác nhau, tiểu vùng khí hậu khác nhau nhưng vật liệu thi công chỉ một chuẩn…Những nhà chuyên môn chuyên ngành biết không? Thừa biết, nhưng người ta vẫn làm theo thói quen, nếp cũ.
Khi người tham gia giao thông phải trả tiền ta thán về chất lượng, lãnh đạo ngành lên tiếng kêu gọi người dân hiến kế giúp ngành tìm ra biện pháp hữu hiệu khắc phục. Có nhiều luồng ý kiến khác nhau trước lời kêu gọi này. Nhiều người đặt câu hỏi, ngành giao thông với những công cụ, nguồn lực, vật lực hùng hậu trong tay còn bất lực thì người dân có gì để giúp ngành? Chỉ riêng chuyện xe quá tải thôi, với giăng mắc lực lượng thanh kiểm tra, sao điệp khúc: biết rồi khổ lắm nói mãi cứ bắt dân quá tải chịu đựng làm vậy?
