Chuyện xưa, chuyện nay

TP - 1. Thời Đông Hán, Lục Tích làm thái thú Úc Lâm thuộc Đông Ngô. Người ta kể rằng Tích học rộng biết nhiều, nổi tiếng thanh liêm chính trực. Lúc cáo lão về quê,  hành lý chẳng có gì, ngoại trừ một ít sách vở và vài món quần áo cũ kỹ.

Lúc ấy, giao thông đường bộ không thuận tiện, Lục Tích thuê một chiếc thuyền, theo đường biển hồi hương.

Ngày lên đường, người chèo thuyền đến rất sớm nhưng không thấy ông ta có ý muốn khởi hành, như còn chờ đợi điều gì. Mãi sau ông chèo đò ý chừng không nhịn nổi: “Lão gia, ngài còn có đồ vật gì không? Mau gọi người chuyển lên đây đi! Chúng ta phải nhanh lái thuyền, bằng không sẽ chậm trễ hành trình”.

Lục Tích bảo: “Vậy hãy mau lái thuyền đi! Ta không còn đồ vật gì nữa đâu!”.

Người chèo thuyền kinh ngạc: “Ngài làm Thái thú Úc Lâm nhiều năm như vậy, chẳng lẽ không có tích góp chút ít vàng bạc châu báu hay sao?”

Lục Tích lắc đầu: “Bản thân ta phụng lệnh vua, có bổng lộc, làm sao có thể lấy bừa của dân? Cho nên, những năm này không có tích góp gì cả”.

Người chèo thuyền lấy làm kính trọng, nhưng sau đó liền nói: “Không được rồi! Trên biển gió to sóng lớn, chiếc thuyền này nhẹ như lá cây, phải chở một ít đồ vật vượt biển, vì nếu gặp phải sóng lớn, thuyền nhẹ quá, áp không được sóng, sẽ gặp họa”.

Lục Tích thấy có lý, suy nghĩ một lát rồi nói: “Các ngươi đem tảng đá kia, đặt lên thuyền đi! Có tảng đá nặng như vậy đè lên, sẽ không gặp nguy hiểm nữa” .

Về sau, tảng đá kia trở thành đồ gia truyền của họ Lục, lưu truyền suốt mấy trăm năm.

2. Gia đình cựu Thủ tướng David Cameron đã dọn nhà ra khỏi số 10 phố Downing (nhà công vụ dành cho các thủ tướng Anh ở London) vào ngày 12/7/2016 ngay sau khi ông từ chức vì không thuyết phục được cử tri nước này ở lại trong Liên minh châu Âu. Cho dù gia đình ông Cameron không thể quay về ngôi nhà cũ do đã cho thuê, họ vẫn phải dọn đi ngay để nhường chỗ cho người kế nhiệm, tân Thủ tướng Theresa May và chuyện ngài cựu thủ tướng phải đi thuê chỗ nào đó, kể cả khách sạn để vợ con tá túc cũng là bình thường. Cảnh tay xách nách mang đến với nhà Cameron cũng tương tự tình huống của người tiền nhiệm Gordon Brown trước đây, có khác chăng lần đó Cameron là người tiếp quản căn nhà mà thôi. Chuyện ở Anh là thế. Nhậm chức, dọn đồ đến. Không còn ghế, tự động dọn đi.

3. Hai câu chuyện trên, một từ thời cổ xưa, một mới diễn ra. Giống nhau là ở thái độ khi từ quan về quê. Khác nhau ở chỗ, những vị quan có tính cách thanh liêm như Lục Tích gần như do trời sinh, cộng thêm sự giáo dục trong gia đình. Còn về chuyện của ngài Cameron, là do thiết chế xã hội tạo ra. Ai trong vị trí của ông Cameron cũng phải làm thế vì không có lựa chọn khác.

4. Chúng ta đều mong xã hội có nhiều ông quan thanh liêm như Lục Tích. Nhưng chúng ta không thể chỉ biết ngồi đó mà hy vọng những ông quan đó xuất hiện, ngồi đó mà chờ đợi các quan chức về hưu tự động trả lại nhà công vụ. Người ta đã nói, không nên trông đợi sự lương thiện của quan chức, mà phải kiềm tỏa ông ta bằng luật pháp để tránh các tình huống lạm quyền, tư lợi.

MỚI - NÓNG