Với quy chế cộng điểm ưu tiên vùng miền như hiện nay, lãnh đạo ĐH Y Hà Nội thừa nhận, có rất ít học sinh các thành phố lớn trực thuộc trung ương như Hà Nội hay Hải Phòng (KV3) được vào học ngành Y đa khoa, đa số thí sinh trúng tuyển ngành học danh giá này đều ở khu vực được cộng điểm ưu tiên. Mặc dù thi được 29,15 điểm, nhưng một thí sinh Hà Nội vẫn “gục ngã trước cổng thiên đường” (lời của thí sinh này) bởi sự cạnh tranh rất nhiều thí sinh tầm 27,5 - 28,5 điểm ở KV1, KV2 trên cả nước. Thí sinh Nguyễn Thái Minh Hoàng ở Hà Nội thốt lên “đời không như là mơ!” khi trả lời bản tin Thời sự trên VTV1, em được 29,15 điểm mà vẫn trượt dù trước đó đã tự tin khoe khắp họ hàng rằng mình đỗ đại học.
Lại kể chuyện thời xưa. Cách đây 32 năm, lứa chúng tôi thi đại học khối A nếu đạt 21 điểm đã được coi là xuất sắc và được nhà nước cử đi học nước ngoài. Nghe kể, thầy giáo dạy toán chúng tôi thi ĐH năm 1978 đạt 27 điểm đã là một kỳ tích xưa nay hiếm, được mời lên gặp cả Thủ tướng Phạm Văn Đồng.
Giờ 27 điểm trượt đại học NV1 là chuyện thường, thậm chí 30 điểm vẫn trượt! Đó là hai câu chuyện khác nhau, giữa thời đào tạo đại học tinh hoa cách đây 30 năm và thời đại học đại chúng hôm nay. Hồi đó, đề thi ĐH rất khó, có lẽ tương đương đề thi học sinh giỏi cấp tỉnh thành hoặc hơn, một lớp trung bình đỗ được vài người đã là nhiều. Thời đó, trường Đại học Bách khoa Hà Nội tuyển cả khóa có 500 sinh viên, nay con số này đã gấp 10.
Thế nhưng, trong ĐH đại chúng cũng phải có tinh hoa chứ? Chiểu theo ngưỡng điểm chuẩn năm nay, chắc hẳn nhóm trường công an, quân đội, y dược là đại học tinh hoa? Tức học ở nơi đó phải là những người rất giỏi, đủ trí tuệ và tài năng để học tập và nghiên cứu? Nhưng tôi không nghĩ phải đạt tới mức “trên cả tuyệt vời” như 30,5 hoặc 30,25 điểm mới đủ trình độ học ĐH Phòng cháy chữa cháy hay ngôn ngữ Anh của ĐH An ninh nhân dân. Có phải do tính phân loại của đề thi chưa đủ độ, hay đơn giản là do chỉ tiêu quá ít so với số người có nhu cầu theo học.
Bên cạnh nhiều ưu điểm và thành công rất đáng ghi nhận trong kỳ thi THPT năm nay, song dẫu tinh hoa hay đại chúng việc điểm chuẩn bất ngờ tăng vọt, thậm chí vượt cả ngưỡng 30/30 điểm là hiện tượng rất cần được phân tích kỹ lưỡng để có sự lý giải thấu đáo.
