Ít nhất, cho đến lúc này, có thể tạm vui với những thay đổi trong cung cách tổ chức khai giảng năm học mới. Không rõ có phải vì chịu sức ép dư luận hay bản thân các thầy cô giáo, sở chủ quản đã cảm thấy cần phải thực sự thay đổi hay không, nhưng mùa khai giảng năm nay ở nhiều trường trên cả nước, đã có sự điều chỉnh để khai giảng chỉ là một buổi lễ ngắn gọn, nhẹ nhàng. Nói như văn bản chỉ đạo của ông Lê Hồng Sơn, Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM là phần “lễ” cần trang trọng, súc tích, ngắn gọn, còn phần “hội” cần được lấp đầy bằng các hoạt động văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian tươi vui, sinh động nhằm “tạo không khí phấn khởi cho học sinh bước vào năm mới” và đặc biệt là “phải tổ chức để toàn thể học sinh hát Quốc ca tại lễ khai giảng”.
Nhưng vì sao khai giảng bấy lâu nay vẫn cứ rườm rà, hình thức, không trang trọng mà cũng chẳng “súc tích”? Theo lý giải của một hiệu trưởng, nhiều năm trước vì “nể nhà tài trợ”, nể “mạnh thường quân” nên thường lễ khai giảng hay bị rườm rà, nặng phần thưa gửi, phát biểu.
Nói cho đúng bản chất, tức là những năm trước, người ta tổ chức khai giảng nhưng không lấy học sinh làm trung tâm. Khai giảng còn gắn với lãnh đạo địa phương, gắn với doanh nghiệp, “chú Sáu”, “chị Ba”, gắn với nhiều thứ không liên quan đến các “học sinh thân yêu”. Ngay trong năm nay, báo chí vẫn đề cập chuyện đồng phục học sinh vừa xấu, vừa đắt, chất liệu rẻ tiền… Mà áo quần, khăn, ba lô…, cái gì cũng đồng phục. Vì sao có chuyện này và những ai được lợi, câu trả lời tưởng không có gì khó đoán. Chính vì thế mới nói nếu cải cách, đổi mới thực sự thì không chỉ là câu chuyện lễ lạt, mà những hiện tượng “đồng phục”, nhà tài trợ… cũng phải dẹp đi triệt để.
Và chung quy, khai giảng cũng chỉ là một cái lễ như muôn vàn cái lễ khác. Lấy học sinh làm trung tâm thì nhiều thứ cần phải thay đổi chứ không chỉ một lễ khai giảng.
