Giờ đây, nếu bị thu hồi đất, dân không những được tính với giá sát giá thị trường hơn mà còn được hỗ trợ tái định cư cả khi tiền bù chưa đủ một suất tái định cư, được hỗ trợ học nghề, chuyển đổi nghề, được hỗ trợ thêm, điều tiết lợi ích từ nguồn thu tiền sử dụng đất…
Những quyền lợi trên, một vài địa phương như TP HCM đã làm một phần hoặc kết hợp nhiều hỗ trợ tại một số dự án lớn. Để thành quốc sách như lần này thì đây là đầu tiên.
Trên thực tế, miếng đất, ngôi nhà gắn với số phận từng dòng tộc, gia đình, con người từ đời này sang đời khác. Tấc đất đôi khi quý hơn tấc vàng và, với đại đa số người Việt, đó là tài sản quý giá nhất. Nhưng nhiều năm qua, tại nhiều địa phương, tài sản ấy bị rẻ rúng dưới nhiều danh nghĩa khác nhau.
Từ lâu, dư luận cũng như ý kiến của đa số nhà quản lý tâm huyết với nhọc nhằn quanh miếng đất của bà con đã lên tiếng cần phải có một chính sách toàn diện, vì dân hơn thì mới giải quyết được tận gốc vấn đề. Và lần này, dù còn phải chờ thực tế kiểm nghiệm, Nghị định 69 vẫn được xem là bước tiến dài.
Thực tiễn cuộc sống trong các vấn đề quốc kế dân sinh hay sinh hoạt chính trị cũng cho thấy chính sách càng gần dân càng dễ hiện thực hóa và được ủng hộ cao.
Có thể khi quyền lợi của nhân dân nhiều hơn thì nguồn thu của Nhà nước và nhà đầu tư sẽ bị san sẻ. Nhưng suy cho cùng và tính cho kỹ, lợi không chỉ ở an dân mà còn đến từ nhiều khía cạnh khác. Đền bù thỏa đáng, tái định cư thích hợp, nghề nghiệp ổn định… chắc chắn dân sẽ giao đất sớm, dự án nhanh hoàn thành và đưa vào khai thác hơn.
Không chỉ hạn chế dần khiếu kiện, nhiều vướng mắc giữa cơ quan công quyền, chủ dự án với dân cũng dễ được giải tỏa. Những lợi ích ba nhà: (dân, nhà nước, nhà đầu tư) khó đong đếm bằng tiền trên sẽ ngày càng thu hẹp khoảng cách khó gần như trong nhiều dự án nóng vừa qua.
Thu hồi đất dù với danh nghĩa hay nhân danh điều gì mà cuối cùng dân thấy nhà đầu tư được bảy phần mình chỉ được hai mà ngân sách cũng chỉ thu về một thì rất khó thành công.
Có quá nhiều dự án được phân chia như vậy ở nhiều thời điểm, tại nhiều địa phương và hậu quả là rất nhiều vụ khiếu kiện kéo dài. Không chỉ chịu bất công trên, dân còn phải tạm cư hàng thập kỷ, rời đất ra không biết làm gì, tiền nhận về chẳng lo được mái nhà nhỏ.
Từ sau 1/10, khi Nghị định 69 có hiệu lực, những vấn nạn trên được kỳ vọng sẽ dần bị xóa bỏ. Dư luận đang mong đợi những chính sách tương tự trên nhiều lĩnh vực khác sẽ xuất hiện nhiều hơn trong thời gian tới.
