Trước đó, trong quá trình xét giải, do vướng víu thủ tục, quy trình, nên những gương mặt thơ ca, nghệ thuật lừng danh này đã bị “đánh trượt” khiến dư luận bất bình.
Hôm qua, cũng liên quan đến nghệ thuật, dư luận cả nước xôn xao khi Cục Nghệ thuật biểu diễn công bố danh sách hơn 300 bài hát được phổ biến rộng rãi. Ngỡ ngàng, bởi trong danh sách trên có nhiều tác phẩm bất hủ từ suốt hơn nửa thế kỷ nay, như “Việt Nam quê hương tôi” (Đỗ Nhuận), “Như có Bác trong ngày đại thắng” (Phạm Tuyên), “Bình Trị Thiên khói lửa” (Nguyễn Văn Thương), “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó” (Nguyễn Tài Tuệ)… Dư âm ồn ào mới đây quanh trường hợp “cấp phép phổ biến” cho ca khúc “Nối vòng tay lớn” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn có vẻ đang trở lại.
Nhân “Như có Bác trong ngày đại thắng” vừa “được phổ biến”, lại nhớ đến nhạc sĩ Phạm Tuyên. Đợt Giải thưởng Hồ Chí Minh 5 năm về trước, chính ông cũng lận đận không kém. Cũng chỉ vì thủ tục hành chính. Bởi ông khăng khăng không chịu viết đơn “xin” giải thưởng, mà cho rằng công chúng và thời gian đã làm thay người nghệ sĩ điều đó.
Một lần trả lời phỏng vấn trên báo, nhạc sĩ Phạm Tuyên kể, ca khúc “Như có Bác trong ngày đại thắng” vừa viết xong đêm 28/4/1975, còn chưa kịp đưa đi in, thì ngay sáng hôm sau đã được Đài tiếng nói Việt Nam phát sóng khắp nơi. Đến ngày 30/4/1975, đã có hàng triệu người thuộc bài hát này. Đến năm 1985, ca khúc được nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động – một việc làm chưa có tiền lệ. Còn với Giải thưởng Hồ Chí Minh, ông tâm sự “Tôi không vui vì có thể khi trao giải cho tôi người ta đã nghĩ, thôi thì trao cho ông ấy cái giải để dư luận yên đi !”. Chưa biết sau chuyện hôm qua với “Như có Bác trong ngày đại thắng”, nhạc sĩ gạo cội ấy nghĩ gì?!
Trở lại việc xét tặng các Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật đợt này, chính Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mới đây đã yêu cầu “Không được để các quy trình máy móc cản trở việc tôn vinh các tác giả có tác phẩm về văn học nghệ thuật nổi tiếng và có những đóng góp to lớn cho dân tộc”. Đồng thời Thủ tướng cũng trực tiếp chỉ đạo nghiên cứu sửa đổi lại quy trình, thủ tục xét tặng các giải thưởng trên.
“Tôi tin, khi Văn Cao, Lưu Hữu Phước, Đỗ Nhuận nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh, các anh ấy cũng không làm đơn xin đâu. Tác phẩm của người ta lớn như thế, cả nhân dân thừa nhận, cả nhân dân cùng hát, tại sao lại phải làm đơn xin?” - lời nhạc sĩ Phạm Tuyên.
Vậy thì việc “công bố rộng rãi” những tác phẩm nghệ thuật từ lâu đã vượt qua thử thách thời gian, đi vào lòng quần chúng nhân dân bằng những văn bản hành chính, liệu có cần thiết?
