Nguyên nhân có nhiều, trong đó nguyên nhân chính, trực tiếp, đã được chỉ rõ là kinh tế. Vì nghèo khổ, nhiều cô gái mong lấy chồng nước ngoài để có cuộc sống đầy đủ hơn. Một số cô còn nêu “chí hướng cứu nhà” bằng tuyên bố “liều thân, nếu bất hạnh thì chịu, nếu may mắn sẽ có tiền giúp đỡ cha mẹ”.
Nhiều người muốn tìm nguyên nhân sâu xa hơn ở góc độ văn hóa. Thì đây, con số vẫn do Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ vừa đưa ra. Hiện ở ĐBSCL, số trẻ đi nhà trẻ đạt 5,7 phần trăm, đi mẫu giáo 59,8 phần trăm, học THPT đúng độ tuổi 43 phần trăm và lao động qua đào tạo nghề 7,3 phần trăm. Trường lớp và giáo viên đều thiếu, số đã có thì chất lượng thấp.
Thực trạng này, có thể phần nào lý giải, điểm môn văn ở kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa qua tại nhiều tỉnh ĐBSCL rất thấp. Trước đó nữa, dư luận từng xôn xao về điểm rất thấp của môn thi lịch sử.
Kiến thức văn hóa, kiến thức lịch sử, của thế hệ trẻ không chỉ thu nhận ở nhà trường mà còn ở cuộc sống. Trong đó, các di tích lịch sử - văn hóa có vị trí rất quan trọng.
Các địa phương ĐBSCL hiện nay rất nhiều di tích lịch sử - văn hóa được công nhận. Tuy nhiên, hầu hết thuộc thời gian gần đây, liên quan hai cuộc chiến tranh giải phóng.
Những di tích lớn nhất đều mới xây dựng, càng ở thời gian gần hơn nữa. Nhiều di tích khác đang tiếp tục được xây dựng, Bảo tàng Xứ ủy Nam kỳ ở Đồng Tháp dự kiến 114 tỷ đồng, khu lưu niệm Võ Văn Kiệt ở Vĩnh Long gần 100 tỷ đồng, một tượng đài ở Cà Mau mới khởi công trị giá 47 tỷ đồng...
Để giáo dục văn hóa cho thế hệ tương lai, tốn bao nhiêu tiền cũng không tiếc. Lịch sử dân tộc là lịch sử giống nòi. Lịch sử giống nòi Việt Nam, đầy đau thương và oanh liệt, rất dài lâu, không chỉ mấy chục năm. Do đó, còn phải cần thêm nhiều tượng đài. Nhìn lịch sử để có sự tự hào chân chính về giống nòi, đặng vững vàng trong quá trình hội nhập thế giới.
Để giáo dục văn hóa cho thế hệ tương lai, bên cạnh xây tượng đài, cần phải xây thêm trường học. Giáo dục không chỉ thông qua những tượng đài, lăng mộ hiện hữu để thêm hiểu, thêm yêu giống nòi, cội rễ, mà còn phải thông qua trường học một cách bài bản để vừa kịp vươn ra nắm lấy cơ hội của thời đại vừa chủ động đương đầu giải quyết những thách thức kiểu như cảnh nhiều phụ nữ vùng ĐBSCL xuất ngoại bất đắc dĩ như thống kê ở trên.
