Phóng sự

TP - Đứng ở Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ trên Đồi D1, phóng tầm mắt về phía tây là một màu xanh trải dài bất tận của cánh đồng Mường Thanh. Từ trận địa đầy bom đạn, hầm hào, Mường Thanh trở thành vựa lúa lớn nhất Điện Biên, tạo ra những hạt gạo vang danh cả nước…

TP - Ông Chu Văn Mùi là Anh hùng Điện Biên cuối cùng ở tỉnh Bắc Giang còn sống. Dù tuổi đã cao, nhưng ký ức về Chiến thắng Điện Biên Phủ năm xưa vẫn còn nguyên vẹn trong ông.

TP - 70 năm qua, dù vết thương trên da thịt đã lành theo năm tháng nhưng ký ức hào hùng về một thời “hoa lửa” của Chiến dịch Điện Biên Phủ vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức người lính già Trần Văn Tứ (SN 1926, ở xã Khánh Vĩnh Yên, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh).

TP - Không e ấp nơi sân nhà, không chao nghiêng bên mái hiên như Đào, như Mận, hoa Ban mang sức sống bời bời bung trắng núi rừng sau giấc ngủ đông. Ban trắng trời, trắng đất, phủ kín những thung lũng xa xa, hất lên nền trời xanh sắc trắng dịu dàng, thanh khiết nhưng cũng đầy mê hoặc như bản tình ca Tây Bắc không bao giờ mất…

TP - Tận dụng ánh sáng pháo của quân giặc thả, xé áo quấn lốp, luồng làm nan hoa... đoàn quân xe thồ từ Thanh Hóa vượt núi băng rừng, vận chuyển lương thực hướng về chiến trường Điện Biên Phủ.

TP - Những ngày đầu đất nước thống nhất, Tây Nguyên vẫn chưa được yên ổn bởi sự quấy phá của tổ chức phản động Fulro. Bộ Công an đã tăng cường một tiểu đoàn tinh nhuệ gồm 310 quân vào Tây Nguyên. Một nhân chứng sống trực tiếp chiến đấu đã chia sẻ cùng Tiền Phong cuộc chiến đẩy lùi “bóng ma” Fulro.

TP - Trung tá Ngô Thị Ngọc Diệp bước sang tuổi 88, nom đầy duyên dáng nhờ chất văn công chảy trong huyết quản. Sau lời năn nỉ của phóng viên, đôi tay bà vẫn mềm mại múa một đoạn trong điệu múa xòe chiến dịch Điện Biên năm xưa. Hai vợ chồng bà đều là văn công Điện Biên Phủ, nắm tay nhau đi qua mấy chục năm hôn nhân “không bao giờ cãi vã”.

TP - “Rừng khuya im lặng như tờ, không một tiếng chim kêu, không một tiếng lá rụng hay một ngọn gió nào đó khẽ rung cành cây…”, tôi đọc đoạn nhật ký của bác sĩ Đặng Thùy Trâm trước giờ vào khu vực núi Chúa, nơi đang thi công hầm xuyên núi thuộc dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn. Dự kiến tháng 7/2026, nơi in dấu chân chị Trâm sẽ kết nối hệ thống cao tốc Bắc-Nam.

TP - Lẩn thẩn? Nhưng đôi khi trong những thời khắc buồn nản, chống chếnh… tôi thường tìm đến Trung tâm Lưu trữ số III Cục Lưu trữ Quốc gia. Ở đó chưa hẳn có cô cháu Giám đốc Trần Việt Hoa dịu dàng ẩn nhẫn chu đáo như đội ngũ nhân viên của Trung tâm. Tại đây, tôi được hướng dẫn tiếp cận được với những tập Hồ sơ đã được giải mật. 

TP - Không nhiều người biết để tạo nên bức tranh panorama về chiến dịch Điện Biên Phủ, gần 200 họa sĩ đã phải lao động rất miệt mài, gian khổ. Trình độ mỹ thuật cao chỉ là một trong nhiều yếu tố tạo nên tác phẩm nghệ thuật đồ sộ ấy…

TP - Du khách thập phương, đặc biệt là các cựu chiến binh về thăm Điện Biên Phủ những ngày này đều hài lòng, xúc động khi tham quan các di tích được bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị. Tỉnh Điện Biên đang mong muốn xây dựng quần thể di tích Chiến trường Điện Biên Phủ thành công viên thực cảnh về chiến trường để vừa bảo tồn, vừa tạo động lực phát triển du lịch, kinh tế - xã hội cho địa phương...

TP - Dù phân khu Trung tâm của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ đã thất thủ, tướng Đờ Cát đầu hàng vô điều kiện nhưng quân Pháp ở phân khu Hồng Cúm vẫn còn nguyên 3 tiểu đoàn. Chúng ngoan cố chống cự để tìm đường tẩu thoát sang Lào...

TP - Như đã đề cập ở các bài trước, ngay từ khi nổ súng, nã pháo vào đồi Him Lam vào ngày 13/3/1954, Bộ Chỉ huy chiến dịch của ta đã lập tức triển khai các biện pháp để vô hiệu hóa sân bay Mường Thanh. Mất đường tiếp viện duy nhất bằng đường hàng không, các cứ điểm lần lượt thất thủ, tướng Đờ Cát không còn cách nào khác phải tuyên bố đầu hàng…

TP - “Đờn cò lên trục kêu vang-Anh còn thương bạn, bạn khoan có chồng”.

TP - Ngọn đồi A1 giờ đã ngủ yên dưới tán lá xanh ngát của những cây nhãn, vải, tếch, phượng đỏ, tùng, thông, đa, tre… và điểm xuyết thêm màu trắng tinh khôi của hoa ban. Du khách đến đây, ai cũng dừng lại hồi lâu trước dòng chữ “A1: bùn - máu và hoa” được đặt trang trọng trên đỉnh đồi.

TP - Cái tiết tận xuân sơ hạ êm mát của vùng biên giới Nậm Cắn của Nghệ An và NoongHet của Xiêng Khoảng đất Lào như thứ xui nguyên giục bị cứ muốn ngồi lỳ mãi trong khu chợ đường biên này. Chợ đường biên, cái chợ có tên gọi Đoàn Kết mở ra xôm tụ phiên chính cứ mỗi tháng 2 lần đã bao năm nay.

TP - Đúng 17h5 phút ngày 13/3/1954, bộ đội ta nổ súng vào Him Lam, mở màn cuộc tổng tiến công vào tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Đó là “cánh cửa sắt” của địch nhưng bị chúng ta phá toang bằng sự mưu trí và lòng quả cảm, trong “mưa dầm, cơm vắt”, trong “máu trộn bùn non”…

TP - Trong quá khứ, Mường Phăng được coi như trái tim của chiến dịch Điện Biên Phủ. Hiện nay, Mường Phăng đang từng bước chuyển mình để trở thành trái tim của thành phố Điện Biên Phủ…

TP - Việc ngăn chặn những âm mưu bắt cóc, ám sát các yếu nhân của ta góp phần rất quan trọng vào sự thành công của chiến dịch Điện Biên Phủ. Nhiệm vụ đó được thực hiện bởi những người cảnh vệ có những kỹ năng chiến đấu, sinh tồn thiện nghệ, sự gan dạ hơn người và lòng trung thành tuyệt đối…

TP - Ngã ba Tuần Giáo là một điểm trung chuyển then chốt trên con đường tiếp tế cho chiến trường Điện Biên Phủ. Biết rõ điều đó, địch đã dùng nhiều hỏa lực, biệt kích và cả thổ phỉ để phá hoại…

TP - Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, đèo Pha Đin (huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên) là cung đường giao thông bị thực dân Pháp bắn phá ác liệt. Đỉnh đèo là địa bàn dễ bị lộ nhưng bằng sự quả cảm, mưu trí, sáng tạo, quân và dân ta đã tiến gần, tiến nhanh, tiến đông hơn đến cứ điểm được coi là bất khả xâm phạm của địch ở Điện Biên…

TP - Bến phà Tạ Khoa (huyện Bắc Yên, Sơn La) nối liền hai bờ sông Đà, là điểm trọng yếu trên cung đường chuyển quân, lương thực, vũ khí cho chiến dịch Điện Biên Phủ. Lần này, chúng tôi ghé thăm, ghi lại chuyện ở bến phà xưa, và được ông Trần Công Chính, Chủ tịch Hội TNXP tỉnh Điện Biên, giới thiệu gặp cựu thanh niên xung phong (TNXP) từng chiến đấu tại bến phà này…

TP - Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ngã ba Cò Nòi (huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) là “cửa ải mà tất cả người ra trận phải vượt qua”. Đây là “túi bom”, là “cửa tử” trước khi bước vào lòng chảo Điện Biên. Tại đây, chúng tôi may mắn tìm gặp được ông Lò Văn Pọm người trực tiếp làm giao liên năm xưa để được nghe chuyện quân và dân ta đã sống và chiến đấu để làm nên một Điện Biên Phủ “lừng lẫy 5 châu, chấn động địa cầu”...

TP - Mỗi khi cùng NSND Tiến Thọ về quê Bồng Báo, ông lại ngân nga cái câu ấy có trong tích trò khuyết danh Quan Âm Thị Kính. Hình như trong lộ trình thành danh, Lê Tiến Thọ đã sớm làu thuộc câu hát về miền quê mình có vùng đất xưa mang tên cái tên rất cổ. Vùng đất ấy có nếp rèn cặp người, những “đối tượng” cỡ như Thị Kính…

TP - Ngư dân Huỳnh Tấn Dũng (51 tuổi, xã An Hải, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam) có kinh nghiệm lâu năm về đánh bắt cá xa bờ tại khu vực biển này, khi nghe chúng tôi nói muốn trải nghiệm đảo cát “khủng long” đã thân thiện, chu đáo sắp xếp chuyến vượt biển ra đảo.

TP - Với người dân tộc M’nông, Lễ mừng thọ là nghi lễ quan trọng, mang nhiều ý nghĩa xã hội sâu sắc. Đây là nghi lễ của gia đình nhưng được cộng đồng buôn làng quan tâm, thể hiện tinh thần cố kết, giúp đỡ lẫn nhau bền chặt giữa các thành viên.

TP - Trekking khám phá, trải nghiệm lá phổi xanh Cát Tiên và chèo thuyền ngắm đàn cá sấu Xiêm thong dong bơi lội là cảm giác thú vị nhất mà du khách có thể thực hiện ở Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai, Bình Phước, Lâm Đồng).

TP - Không biết có từ bao giờ và cứ như thế, nghề lưới thúng gần bờ ở thôn Sơn Trà (xã Bình Đông, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được duy trì cho đến hôm nay. Chỉ một chiếc thúng đơn sơ, không buồm, không mái che, nhỏ nhoi trước sóng dữ, có lúc phải đánh đổi cả mạng sống nhưng bằng một cách nào đó những ngư dân vẫn yêu nghề, bám biển mưu sinh từng ngày.

TP - Thời hoàng kim, nghề rèn ở xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, Nghệ An có cả trăm hộ làm nghề, nay, tuy không còn nhộn nhịp như trước, nhưng làng rèn vẫn được duy trì, giữ “lửa” bởi những người thợ yêu nghề.

TP - Hơn 30 năm đam mê sưu tầm, ông Trần Thái Bình (thành phố Vinh, Nghệ An) đang sở hữu bộ sưu tập 5.000 hiện vật cổ xưa, đa chủng loại, chất liệu. Với ông, việc sưu tầm các hiện vật cổ xưa không chỉ thỏa mãn niềm đam mê về cổ vật, mà qua đó lưu giữ những giá trị to lớn về lịch sử, tinh thần, văn hóa nghìn năm của dân tộc. Ông cũng là người đầu tiên của tỉnh Nghệ An được Tổ chức kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục.