 |
Sẽ ra sao nếu đào được hài cốt của anh Đảm? Ở Việt Nam đó không phải là một việc lạ lùng. Người Việt làm việc này theo thông lệ, ba năm hoặc hơn ba năm sau khi chôn thì cải táng. Bốc hài cốt lên, rửa xương cho sạch rồi chôn lại xuống đất. Nhưng nay đã gần bốn mươi năm rồi. Xương cốt có lẽ đã ngả màu nâu đen, gẫy vỡ, và bộ quân phục mới tinh của anh Đảm hẳn đã nát vụn.
Có ánh sáng phía ngoài cửa sổ. Tôi nhìn đồng hồ trên máy tính: năm giờ. Tôi mặc quần áo và đi ra ngoài. Phía cuối sườn đồi, tám tầng của một ngôi chùa mới, quét sơn sặc sỡ, vươn lên nền trời. Trong khi chậm rãi đi lên, tôi nhìn thấy Homer đang đi xuống phía tôi. Tôi không ngạc nhiên.
“Anh cảm thấy thế nào”?
“Thực sự là ổn”.
“Anh không thấy lo cho điều đang xảy ra với anh em nhà họ Hoàng hay sao?”.
“Anh đã lo đủ cho cả hai chúng ta rồi mà”, Homer nói.
“Nói thật với anh, tôi cứ băn khoăn không biết chúng ta nên hay không nên làm việc này. Liệu tôi có xử sự đúng khi đưa anh đến đây, bắt anh phải chứng kiến tất cả những điều này hay không”.
Homer mỉm cười: “Điều hiện đang làm hay không làm đối với tôi không phải là vấn đề. Tôi muốn họ tìm được anh Đảm”.
“Anh là một người dũng cảm”.
Homer nhắm mắt lại và lắc đầu, dường như tôi đã hiểu chệch. Chúng tôi cùng im lặng. Tôi ra hiệu về phía phòng ăn, nơi một số nhân viên đang sửa soạn bàn ăn theo kiểu tự chọn.
Chúng tôi đến bên bàn thức ăn, tự rót cà phê, pha thêm chút sữa theo cách người Việt Nam thường làm. Tôi phết bơ lên một chiếc bánh mì que.
“Bố tôi là một người dũng cảm”, Homer bất chợt nói. “Dũng cảm hơn tôi rất nhiều. Về mặt tinh thần, ông là người mạnh mẽ nhất mà tôi từng biết”.
 |
| Homer Steedly cha. |
Anh cũng vậy, tôi muốn nhắc lại điều này. Nhưng tôi biết điều đó sẽ làm cho anh ngừng nói. Tôi tự hỏi, khi nhìn qua cửa sổ ra phía những ngọn đồi kia, trong giây phút hồi tưởng, tại sao anh lại nói về cha mình thay vì nhớ đến những ký ức khác chắc hẳn đang tràn ngập ở nơi này?
“Ông có một trái tim nhân từ, rộng lượng. Tôi nhớ có một hôm cả hai bố con làm việc suốt ngày, một công việc gì đó bẩn thỉu, nặng nhọc và kiếm được 20 đô la. Nhưng rồi ông đưa hết số tiền đó cho một người da đen làm việc cùng với chúng tôi – người cần tiền hơn, và hình như đang gặp khủng hoảng trong gia đình – tất thảy đã làm mẹ tôi rất giận”.
Homer nhìn đi chỗ khác. “Ông cũng là người luôn biết phải trái. Tôi lớn lên ở vùng Nam Carolina, thời đó, người ta phải chấp nhận tình trạng phân biệt chủng tộc. Nó giống như khí trời người ta phải thở. Người ta không thắc mắc bởi vì không hề có sự lựa chọn nào khác. Nhưng bố tôi biết điều đó là sai. Ông ghét điều đó.
Tôi không biết điều gì khiến ông khác biệt như vậy. Có thể là do chiến tranh. Có thể là do ông bà nội của tôi – tôi cũng không biết nữa. Tôi còn nhớ, chuyện về cái nhóm 3K, Ku Klux Klan ấy...
Tôi nhìn qua cửa sổ phòng ngủ của mình và trông thấy một đám cháy ở nhà bên cạnh. Họ đang đốt cây thánh giá, cho dù lúc đó tôi không biết đó là cái gì. Tôi gọi bố tôi và bảo ông nên ra ngoài xem sao. Ông bước ra ngoài rồi quay trở vào, cầm lấy khẩu súng săn, nạp thuốc súng và bảo chúng tôi ở yên trong nhà.
Tiếp đó, tôi nghe thấy hai tiếng nổ. Không ai có ý định trả thù ông vì điều đó. Mọi người kính phục ông, biết là không thể ngăn cản ông. Anh biết không, ông là loại người mà nếu ai đó trong quán rượu đánh nhau với ông, vì bất cứ lý do gì, anh ta chắc phải giết chết ông thì mới mong giành chiến thắng. Ông không ngại cái chết, và ông không đầu hàng. Người ta nhìn thấy điều đó, người ta sẽ lùi bước”.
Trước đó, Homer nói với Jessica rằng trong nhiều năm cho tới khi anh gặp Tibby, anh không dám nhìn thẳng vào mắt mọi người. “Tôi không nhìn họ trừ phi tôi sắp sửa vật tay với họ”, anh nói. Trông anh lúc nói ra điều ấy – anh không phải là người to con – tôi đã nghĩ đúng như bây giờ, khi anh nói về cha mình. “Nếu người ta đánh nhau với cha tôi, người ta phải giết chết ông, chứ ông không chịu bỏ cuộc”.
Homer liên hệ câu chuyện về cha mình với nhóm 3K, nhưng có điều gì đó thay đổi trong lời anh kể. Trong giây lát tôi chợt nhận ra đó là điều gì. “Tôi không nhớ những hình ảnh”, anh cũng từng nói với tôi như vậy. “Đó là lý do tại sao tôi thấy rất khó trả lời những câu hỏi của anh, và thỉnh thoảng của Jessica nữa.
Khi anh hỏi tôi cảm thấy như thế nào về một điều gì đó, tôi không thể trả lời. Tôi không nhớ, không thấy những hình ảnh liên quan đến các câu hỏi, vì thế các câu hỏi không có ý nghĩa gì đối với tôi”. Nhưng lúc này anh đã có thể tả lại ánh lửa từ cây thánh giá đang cháy khi anh nhìn qua cửa sổ như thế nào, việc anh bị đánh thức, và tiếng nổ từ khẩu súng săn của người cha. Anh tả lại được cảm nhận của mình.
Bên ngoài cửa sổ, một chú chim hót những tiếng chói tai hướng về phía chúng tôi, đưa tôi trở về với thực tại.
“Bố tôi là người không được học hành nhiều, nhưng ông biết mọi thứ”, Homer kể tiếp. “Ông có thể quan sát mọi người làm việc – đào một cái giếng, chữa một động cơ – và rồi ông có thể làm được việc đó”.
“Thật vậy sao?”.
“Tôi từ cuộc chiến trở về, bố nhìn vào mắt tôi và nói: Bố có thể thấy rằng con đã thay đổi. Nhưng đừng để nó điều khiển con theo hướng tiêu cực. Hãy trưởng thành lên từ điều đó. Hãy làm cho nó trở thành điều tốt đẹp”.
“Đó là điều mà anh đang làm”.
“Tôi yêu bố tôi. Nhưng anh biết không? Tôi đi đưa tang ông mà không cảm thấy gì. Tôi biết là tôi yêu ông và tôi biết cái mà tôi đáng ra phải cảm thấy. Nhưng tôi chẳng cảm thấy gì cả”.
Tôi không biết phải nói gì.
Điều mà tôi muốn nói là, lúc này đây tôi đang cảm thấy điều đó. Tôi nhớ bố tôi. Nếu giờ đây tôi có mặt trong đám tang của ông, tôi có thể sẽ khóc được. Chắc là tôi sẽ khóc.
Tôi nhìn Homer. Những điều anh nói về cha mình là câu trả lời cho mối băn khoăn của riêng tôi, rằng chuyến đi này có phải là một việc tốt hay không.
| Cả làng hầu như tập trung đông đủ. Hàng trăm người đứng ngồi khắp hai bên sân. Một số dựa lưng vào tường, những người khác ngồi trên ghế, xếp thành hàng, có cả quân nhân, già lẫn trẻ, mặc quân phục màu xanh lá cây. Kỳ tới: Sự kiện ở Thái Giang |
