Dư luận còn đang xôn xao với nạn ngâm sầu riêng xanh vào dung dịch thúc chín độc hại, thì đã xuất hiện một dịch vụ mới, thuận tiện để có thể mua được sầu riêng ngon sạch, giúp cả người tiêu dùng lẫn những nhà vườn yêu nghề yên tâm chờ trái chín dậy mùi thơm...
Buồn với sầu riêng
Một đêm đầu tháng 9, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về môi trường, Công an tỉnh Đắk Lắk (PC49) mật phục, bất ngờ ập vào kiểm tra một số cơ sở thu mua và chế biến trái cây trên địa bàn xã Ea Kênh, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk.
Tại cơ sở thu mua sầu riêng Sang Hương, tổ công tác phát hiện công nhân tay trần đang nhúng những quả sầu riêng xanh vào thùng dung dịch hóa chất pha sẵn. Người quản lý của cơ sở xác nhận trong dung dịch có phân bón lá nhãn hiệu trái chín trộn với bột nghệ, nhằm thúc trái sầu riêng chín đều sau một đêm.
Khi sầu riêng rụng cuống, dậy mùi, cơ sở sẽ phân phối cho các thương lái đến chở để bán ra thị trường hoặc bóc múi nhập cho các lò chế biến trái cây sấy khô. Tiếp đó, các cơ sở thu mua sầu riêng Huỳnh Mai, Rồng Hoa Thái cũng bị phát hiện đang cho người phun hóa chất lên sầu riêng để thúc chín.
Cả ba cơ sở trên đều bị xử phạt, mỗi cơ sở 30 triệu đồng, bị tịch thu hết sầu riêng. Chiều ngày 8/9/2015, phòng PC49 công an tỉnh Đắk Lắk đã tiêu hủy gần 1,4 tấn sầu riêng bị nhúng hóa chất.
Chúng tôi đi dọc Quốc lộ 26. Vừa chạm địa phận xã Ea Kênh (huyện Krông Pắk-Đắk Lắk) đã thấy cảnh náo nhiệt, tấp nập của những chiếc xe công nông, xe tải đầy ắp sầu riêng ra vào các xưởng, công nhân hối hả, hò nhau bốc xếp hàng lên xe.
Ngay tại cơ sở Rồng Hoa Thái - nơi vừa bị phạt, được xem là cơ sở thu mua chế biến trái cây lớn nhất ở đây với rất nhiều chi nhánh nằm rải rác dọc Quốc lộ 26, xe hàng đậu chật nghẽn cả một đoạn đường.
Tạt vào quán nước ven đường có vài thương lái trên công nông đang ngồi tán dóc, chúng tôi gợi chuyện trong vai chủ vườn muốn bán sầu riêng.
Một thương lái tên Phong có thâm niên gần chục năm tiết lộ bí quyết nghề nghiệp: Chọn trái sầu riêng đủ độ già, to đẹp, không bị sâu bọ đục lỗ, gõ nghe tiếng bộp hoặc gần bộp thì cắt. Nếu sầu riêng còn non, khi nhúng thuốc sẽ bị thối. Khi cắt phải chú ý cắt phần phía trên cuống để sau khi nhúng thuốc thì sầu riêng sẽ rụng cuống như mới rơi từ trên cây.
Sầu riêng nhúng thuốc xong được đưa đi các tỉnh, hoặc xuất sang các nước có đệ tử nghiện sầu riêng…Tùy theo độ dài của đường đi mà chọn loại thuốc nhúng phù hợp. Nếu phân phối nội tỉnh thì chỉ cần nhúng thuốc qua một đêm, sầu riêng sẽ dậy mùi, còn vận chuyển xa với chặng đường dài thì ngâm 2-3 ngày sầu riêng mới rụng cuống.
“Có ngày, anh em cắt và vận chuyển tới hơn 40 tấn sầu riêng. Nhiều nhà vườn trồng sầu riêng với diện tích lớn, việc trông nom gặp nhiều khó khăn vì chim, sóc hay đục phá làm hỏng trái, nên thường chọn cách cắt xanh bán cho các thương lái để tránh thiệt hại, cây lại có sức cho mùa sau.
Sầu riêng ngày càng được nhiều thương lái săn đón, kéo theo đó là tệ nạn “bảo kê” do một số nhóm lưu manh côn đồ bày trò ép mua, giành bán khiến chủ vườn lo sợ, thương lái từ nơi khác đến thu mua sầu riêng bị đe dọa, dằn mặt. Cơ quan điều tra vừa phải thụ lý một vụ đốt nhà trọ của công nhân hái sầu riêng, do một bọn “đầu gấu” gây ra.
Niềm vui được mùa, được giá
Trong 5 tỉnh Tây Nguyên, 3 tỉnh có sản lượng sầu riêng lớn là Lâm Đồng, Đắk Lắk, Đắk Nông. Mùa này, lữ khách đi dọc nhiều tuyến quốc lộ, liên tỉnh, liên huyện, liên xã vòng quanh Tây Nguyên đều có thể nhìn thấy những “phố sầu riêng” tấp nập bày bán hai bên vệ đường.
Nhưng nơi thường xuyên tập trung các dãy xe hàng đậu nối đuôi nhau chờ “ăn hàng sầu riêng” đông đúc nhất, vẫn là huyện Krông Pắk, nơi hơn chục năm trước công ty cà phê Phước An đã tiên phong mua giống sầu riêng ngon về trồng xen vào hàng nghìn hécta vườn cây già cỗi, mở đầu phong trào “nhà nhà trồng sầu riêng, người người trồng sầu riêng”, ngày càng lan rộng ra nhiều huyện xã xung quanh.
 |
Nhân viên giao hàng sầu riêng sạch bất kể nắng hay mưa
Đang chọn mua sầu riêng trong gùi của đồng bào Ê đê, anh Hữu Huy (tỉnh Đồng Nai) vui vẻ cho chúng tôi biết: “Đây là nơi dừng chân quen thuộc của nhiều du khách như tôi. Nơi tôi ở cũng là vựa hoa quả đấy, nhưng tôi thấy không an toàn, đi ngang qua thấy đồng bào bản địa bày bán nên ghé mua vài chục ký làm quà cho gia đình, người thân”.
Bà H’Diu bán hàng ở ven đường hơn chục năm nay cho biết: “Sầu riêng của mí (mẹ) đảm bảo lắm. Nhà mí có một chục cây xen lẫn cà phê. Sức mua của khách cao nên mí mua của anh em họ hàng về bán. Sáng mí dậy sớm đi ra vườn lượm sầu riêng chín rụng, chở ra đây bán với giá từ 30-35 nghìn đồng/kg, tùy quả to nhỏ. Có ngày mí bán được 2 tạ!”.
Bà Mai Thị Nga (54 tuổi, trú tại xã Hòa Đông, Krông Pắk) cho biết: “Gia đình tôi trồng vài chục cây sầu riêng xen canh cà phê, ước tính năm nay bán được hơn hai chục triệu. Tuy quả không to, cơm không dày nhưng nhiều người vẫn thích mua vì tôi giữ quả rất sạch”.
Ông Nguyễn Hữu Thăng hàng xóm bà Nga cũng vui chuyện: Nhà tôi có gần 50 cây sầu riêng xen lẫn cà phê, mang lại thu nhập còn cao hơn cà phê mà không phải chăm bón vất vả như cà phê! Quanh đây, không ít hộ thu nhập năm, bảy trăm triệu đồng, thậm chí có hộ bán được cả tỷ đồng sầu riêng, xây nhà lầu, mua ô tô ngay trong mùa sầu riêng này đấy!
Bài toán nào cho sầu riêng sạch
Càng ngày càng có nhiều người “nghiện” sầu riêng, mà lúng túng không biết mua sầu riêng sạch ở đâu. Nhóm phóng viên chúng tôi từng nhiều lần mua sầu riêng dọc đường công tác, ngay tại các nơi được mệnh danh là “vựa sầu riêng”.
Người bán bao giờ cũng chào hàng rất khéo, lách dao tách khía cho khách thử nếm hẳn hoi. Vậy mà mua về, bổ cả quả ra thì ôi thôi, cả chục múi chỉ được một, hai múi không sượng, không hư, chính là cái múi mà người bán đã xuyên thấu được để lừa khách qua đường.
Anh Nguyễn Hồng Nam (21 tuổi, nhân viên một khách sạn) kể: Tôi được chứng kiến rất nhiều lần khách du lịch bỏ ra 200.000-300.000 đồng mua một quả sầu riêng về làm quà. Họ nhờ tôi bổ để đóng gói mang lên máy bay.
Nhìn quả to đẹp là thế, nhưng khi bổ ra chỗ thì nhũn, chỗ thì sống sượng, không thể ăn được. Họ cũng nhận xét sầu riêng bây giờ ăn chỉ cho no chứ không còn mùi, vị ngọt của sầu riêng như trước nữa. Biết nơi tôi ở có nhà vườn trồng sầu riêng sạch nên nhiều người phải nhờ tôi đặt mua giùm làm quà”.
 |
Hai công nhân bị bắt quả tang đang nhúng sầu riêng
Mới đây, người tiêu dùng đã có thêm một địa chỉ tin cậy để có thể mua được những loại trái cây mới hái, chín tự nhiên, tươi rói, không chất bảo quản. Công ty TNHH Công nghệ Tương Lai Sáng ở đường Ama Khê (Buôn Ma Thuột) vừa mở trang web Muatanvuon.vn.
Anh Võ Phụng Hoàng quản trị website kể, sau vài lần bị anh ngộ độc trái cây ngâm tẩm hóa chất, choáng váng khi biết trong các loại hóa chất này có cả chất dioxin cực độc, bèn mở dịch vụ mua tận vườn. Anh vào các vườn sầu riêng giống ngon, đặt cọc trước với giá cao hơn thị trường vài nghìn đồng một ký, dặn chủ nhà để sầu riêng chín tự nhiên trên cây hoặc rụng xuống, rồi thuê những người làm vườn am hiểu đặc tính sầu riêng tới tận vườn thu mua.
“Tôi làm việc này trước tiên là vì tôi! Tôi thèm trái cây và không thể nhịn thèm mãi! Sau đó là vì những người thân, tôi muốn họ được bổ sung các loại vitamin và chất bổ từ trái cây chứ không phải là nạp vào người những loại hóa chất độc hại.
Với quy trình kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu kỹ thuật, thu hoạch, đóng gói… Mua tận vườn sẽ cung cấp cho khách hàng những loại trái cây chất lượng và an toàn. Với cách làm này, sắp tới công ty sẽ mở rộng thị trường thêm nhiều mặt hàng trái cây sạch khác nữa - anh Hoàng chia sẻ.
Chúng tôi thử đặt hàng online qua Muatanvuon.vn với 2 dạng giao múi đóng hộp và giao nguyên trái. Chỉ sau hơn nửa tiếng, dù trời đang mưa, đã nghe tiếng nhân viên giao hàng của dịch vụ mới tinh trên Tây Nguyên này gọi ngoài cửa. Duyên, cô gái giao hàng vui vẻ mở hộp xốp đã được đóng gói kỹ lưỡng cho chúng tôi xem những múi sầu riêng to tròn, vàng óng nằm xếp lớp. Cô cho biết khách nội tỉnh đặt, thì công ty sẽ giao hàng ngay trong ngày, còn các tỉnh thành khác sẽ mất thêm một ngày kèm tiền cước vận chuyển.
