> Quy hoạch vùng nuôi chim yến
> Lúng túng quản lý nuôi chim yến
Trên 500 m vẫn nuôi được yến
Nghe tin anh Chuyện chị Thủy nuôi chim yến ở TP Kon Tum tôi ngờ ngợ. Loài yến lâu nay sống ở đảo xa ngoài biển khơi, làm tổ trên những vách đá cheo leo.
Chỉ một số người các tỉnh ven biển như Đà Nẵng, Bình Dương, Ninh Thuận biết nuôi chim yến bằng cách mô phỏng đảo yến, làm nhà mời gọi chim yến bay về. Có người khẳng định đây là mỏ vàng trắng, mỗi tháng có tiền tỷ từ thu hoạch tổ yến.
Loài chim này sống trong điều kiện môi trường nắng ấm, từ độ cao 500 m trở xuống. Vậy mà TP Kon Tum cao trên 530 m vẫn nuôi được yến đấy.
Anh Chuyện cho biết, cái duyên nuôi chim yến của anh hết sức tình cờ. Anh vào thăm trại yến của một người bạn ở TPHCM. Thấy anh tò mò thích thú, ông bạn nhiệt tình “chuyển giao công nghệ” nuôi yến cho anh Chuyện, cử cả chuyên gia mang máy móc thiết bị lên dò yến nhiều nơi ở tỉnh Kon Tum.
 |
| Anh Chuyện và tổ yến được thu hoạch. |
Cuối cùng, phát hiện khu vực phường Thắng Lợi (TP Kon Tum) có thể nuôi yến. Sẵn lô đất vườn nhà rộng rãi chưa biết làm gì, anh Chuyện bàn với vợ xây nhà để mời gọi yến về.
Nhà nuôi yến phải đảm bảo độ cao, rộng để yến bay về có chỗ chao liệng trước khi đậu vào tổ. Kích thước nhà yến của anh Chuyện ngang 9m dài 16 m cao hơn 13 m chia làm 2 tầng có thể làm nơi trú ngụ 4.000 cặp yến.
Nhà nuôi yến phải đảm bảo độ sáng, độ ẩm, thoáng khí, sạch. Máy phun sương tự động giữ độ ẩm luôn đạt mức 80%. Khu nuôi yến phải có máy phát âm thanh mời gọi yến. Công trình hoàn thành tháng 1-2012, sau một năm đã có tầm 50-60 cặp yến về xây tổ.
Nhiều cơ hội cho người dân Tây Nguyên
Người nuôi chim yến hay đùa rằng loài này có 4 đức: Nhân, nghĩa, trí, tín. Nhân là vì chúng hiền hoà, không khi nào đánh đập, cắn xé tranh giành mặc dù sinh sống cả hàng nghìn cặp trong không gian chật hẹp như vậy.
Nghĩa là bởi chúng thủy chung son sắt, cặp nào ở riêng cặp ấy, không chung chạ, thay đổi bạn tình.
Loài yến có trí nhớ tuyệt vời, chúng đi tìm mồi có bán kính lên đến 200 km song vẫn nhớ đường bay về, nên gọi là trí.
Còn tín là tín nghĩa, sống ở đâu thường gắn bó hết đời này đến đời khác chỗ đó, ít khi thay đổi chỗ ở, trừ trường hợp môi trường ở đó không đảm bảo.
Nuôi yến không phải chăm nom, cho ăn cho uống như gia súc gia cầm, vì thế chỉ cần bỏ ra chi phí ban đầu và tiền điện hàng tháng, nhà nuôi yến có thể thu hoạch hàng trăm năm.
Vài ba năm sau khi yến về, sinh sản lên khoảng nghìn cặp, xem như việc nuôi yến thành công. Mỗi đôi chim yến hàng năm sinh sản 2-3 lần, mỗi lần sinh 1 cặp yến con. Cứ thế đàn yến sinh sôi theo cấp số nhân. Đây là lúc người nuôi có nguồn thu nhập lớn từ tổ chim yến.
Yến là loài vật chăm chỉ, chúng dậy sớm từ 5-6 giờ khi hừng đông vừa ló dạng, bay liên tục suốt ngày trên trời kiếm động vật phù du làm thức ăn. Mãi chiều tối, khi mặt trời sắp xuống núi yến mới bay về. Những cặp nào có con nhỏ thì về trước, số thong dong chưa con chưa cái về sau.
Tổ yến là nguồn thức ăn bổ dưỡng mà loài người phát hiện ra khá sớm, cho đến nay lượng cung quá bé so với cầu. Vì thế không lo gì bế tắc đầu ra.
Khi đàn yến đã lên khoảng 3-4 ngàn cặp việc khai thác tổ được đẩy nhanh, vừa kích thích chúng làm tổ, vừa hạn chế yến sinh nở. Tổ yến được chúng làm bằng chính thứ nước dãi trong cơ thể nên khi xây tổ, yến sẽ hạn chế năng lực sinh sản.
Việc nuôi yến thành công ở TP Kon Tum mở ra nhiều cơ hội cho người dân Tây Nguyên, nhất là đối với một số vùng đông Trường Sơn ở tỉnh ta như Phú Thiện, Ayunpa, Krông Pa, Kbang, An Khê…Vốn nuôi chim yến bỏ ra một lần khá lớn từ 700 triệu đến một vài tỷ đồng, song nếu thành công người nuôi yến có thu nhập ổn định rất cao.
