> Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh hòa bình, ổn định ở Biển Đông
Bộ trưởng Phạm Bình Minh:
1. Thủ tướng Chính phủ và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23 từ ngày 9-10/10/2013 tại Ban-đa Xê-ri Be-ga-oan, Bru-nây Đa-rút-xa-lam. Đây là cuộc họp quan trọng nhất của ASEAN trong năm nay nhằm nhìn lại 1 năm phát triển của ASEAN, đặc biệt là những kết quả đạt được trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN, đồng thời định hướng cho tương lai của Cộng đồng sau năm 2015.
Đây cũng là dịp để ASEAN trao đổi về việc bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển khu vực, cũng như thúc đẩy quan hệ hợp tác với các nước đối tác thông qua một loạt các Cấp cao quan trọng khác gồm: Cấp cấp cao Đông Á (EAS), Cấp cao ASEAN+3, Cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ và Liên hợp quốc .
2. Về đánh giá ASEAN trong năm qua, có thể nói kết quả nổi bật và quan trọng nhất là ASEAN tiếp tục giữ vững đoàn kết, thống nhất nội khối.
Lãnh đạo các nước ASEAN khẳng định cần đoàn kết và phát huy hơn nữa vai trò chủ đạo của mình trong hợp tác và xây dựng cấu trúc khu vực nhằm bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định, an ninh, phát triển và xử lý những thách thức đang đặt ra ở khu vực. Theo đó, ASEAN cần tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin chiến lược, chia sẻ các chuẩn mực ứng xử và phát huy tác dụng của các công cụ và cơ chế hợp tác về chính trị-an ninh ở khu vực.
Trong trao đổi, Lãnh đạo các nước ASEAN và đối tác đều nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS); thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm tiến tới Bộ qui tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), nhằm tăng cường lòng tin và bảo đảm tốt hơn hòa bình, ổn định và an ninh ở khu vực.
3. Về tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, trên cơ sở những kết quả tích cực đã đạt được trong năm qua, các nhà Lãnh đạo quyết tâm tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN đến năm 2015. Bên cạnh đó, đáng chú ý là ASEAN quyết định sẽ xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015, với trọng tâm đưa Cộng đồng ASEAN lên tầm mới. Trên cơ sở đó, các nhà Lãnh đạo đã nhất trí thông qua Tuyên bố Ban-đa Xê-ri Bê-ga-oan về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 dựa trên 3 trụ cột Cộng đồng và hướng tới một ASEAN gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, cùng chia sẻ trách nhiệm xã hội và hướng tới người dân, củng cố thể chế và hiệu quả hoạt động các cơ quan của ASEAN.
4. Trên cơ sở duy trì đoàn kết và thống nhất nội khối cũng như phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, trong năm qua, quan hệ giữa ASEAN và các bên đối thoại tiếp tục được đẩy mạnh.
ASEAN và các Đối tác đã thảo luận các biện pháp nhằm tiếp tục tăng cường và làm sâu sắc quan hệ giữa hai bên, vì các mục tiêu chung là hòa bình, ổn định và phát triển, thiết thực hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng và tăng cường liên kết, ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra. Các Đối tác đều khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, đưa ra nhiều đề xuất để tăng cường hỗ trợ xây dựng Cộng đồng và hợp tác với ASEAN thông qua các khuôn khổ ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, ARF, ADMM+… cũng như hợp tác về các lĩnh vực như an ninh biển, biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, cứu trợ cứu nạn, tội phạm xuyên quốc gia…
Đáng chú ý trong dịp này, Cấp cao ASEAN-Trung Quốc đã kỷ niệm và ra Tuyên bố chung về 10 năm Đối tác chiến lược; ASEAN cũng đã quyết định tổ chức Cấp cao kỷ niệm 40 năm quan hệ với Nhật vào tháng 12/2013 và 25 quan hệ với Hàn Quốc vào tháng 12/2014.
5. Nhân dịp này, các nước đánh giá cao những thành công chung của ASEAN trong năm 2013 và vai trò Chủ tịch của Bru-nây, đặc biệt là việc tăng cường đoàn kết nội khối và đồng thuận để ASEAN có thể tập trung đẩy mạnh các lĩnh vực ưu tiên và phát huy vai trò chủ đạo, tích cực ở khu vực. Các Lãnh đạo cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với My-an-ma tiếp nhận chức Chủ tịch ASEAN năm 2014 và chủ đề “Đoàn kết tiến tới một cộng đồng hòa bình và thịnh vượng”.
Câu hỏi: Xin Bộ trưởng cho biết sự tham gia và đóng góp của Việt Nam vào thành công của các Hội nghị Cấp cao.
Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Đoàn ta đã có đóng góp quan trọng vào các chủ đề trọng tâm của HNCC ASEAN 23 và các Cấp cao liên quan, cụ thể là:
- Thực sự trong năm qua, cùng với các nước ASEAN khác, Việt Nam đã rất chủ động, tích cực với những đóng góp xây dựng và trách nhiệm vào các công việc chung của ASEAN, đặc biệt là việc góp phần giữ vững đoàn kết, chủ động tham vấn rộng rãi và đề xuất các ý kiến, trên cơ sở kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia và khu vực để xây dựng và củng cố đồng thuận trong ASEAN. Có thể nói đây là điểm nổi bật của ASEAN trong năm qua. Theo đó, ASEAN đã đưa ra được nhiều quyết định quan trọng trong hoạt động của mình trong 2013 và định hướng cho sự phát triển của ASEAN trong các năm tới.
- Thứ hai, chúng ta đã cùng các nước ASEAN, đề xuất xây dựng và thông qua nhiều chương trình hành động và định hướng xây dựng Cộng đồng và phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN, trong đó có xây dựng Tầm nhìn ASEAN sau 2015; tăng cường liên kết và kết nối, đảm bảo sự phát triển bền vững và đồng đều trong khu vực; đóng góp xây dựng vào hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực, ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra như biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia…
Đồng thời, Việt Nam cũng đóng góp tích cực vào việc mở rộng quan hệ đối ngoại và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong quá trình hình thành cấu trúc ở khu vực vì hòa bình, an ninh và phát triển thịnh vượng; đóng vai trò động lực và là hạt nhân mở rộng liên kết và kết nối ở khu vực Đông Á; tăng cường hợp tác để ứng phó hiệu quả với với các thách thức như thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh lương thực và năng lượng, và đặc biệt là việc quản lý và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên nước, trong đó có Tiểu vùng Mê Công.
Đoàn Việt Nam đã đề cao việc xây dựng lòng tin chiến lược, tuân thủ luật pháp quốc tế, trách nhiệm thi hành các cam kết đã thỏa thuận và kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích chung của khu vực, vì hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng của khu vực.
- Thứ ba, chúng ta đã đóng góp quan trọng vào việc nâng cao vai trò và đóng góp tích cực của ASEAN trong việc bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh ở khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông. Chúng ta đã cùng các nước ASEAN nhất quán ủng hộ các nguyên tắc đã đề ra của ASEAN, giữ vững đoàn kết để ASEAN đồng thuận phát huy tiếng nói chung và chủ đạo về hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông; nhấn mạnh giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế nhất là Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS); thực hiện đầy đủ DOC đi đôi với thúc đẩy sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử COC.
Những đóng góp tích cực và xây dựng của Đoàn ta đã được Chủ tịch, các nước ASEAN và đối tác đánh giá cao. Nhân dịp dự Hội nghị lần này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có nhiều tiếp xúc với Lãnh đạo các nước nhằm trao đổi về tăng cường hợp tác song phương cũng như các vấn đề cùng quan tâm.
Bru-nây, 9-10/10/2013
