Trên 64% lao động nước ngoài đóng BHXH
Kể từ ngày Nghị định 143/2018 của Chính phủ về BHXH bắt buộc đối với NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam có hiệu lực, việc triển khai thực hiện ra sao, thưa ông?
Ông Đinh Duy Hùng: Theo quy định tại Nghị định 143/2018, từ ngày 1/12/2018, NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Đây là lần đầu tiên pháp luật Việt Nam có quy định về thực hiện BHXH bắt buộc đối với công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Việc đóng BHXH bắt buộc đối với đối tượng này được thực hiện theo lộ trình đóng vào từng quỹ thành phần, cụ thể như sau:
Từ ngày 1/12/2018 đến ngày 31/12/2021, hàng tháng người sử dụng lao động đóng toàn bộ bằng 3,5% tiền lương tháng đóng BHXH vào quỹ ốm đau, thai sản và quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp; Từ ngày 1/1/2022 trở đi, đóng bằng 25,5% tiền lương tháng đóng BHXH vào các quỹ ốm đau, thai sản, quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, quỹ hưu trí và tử tuất; trong đó, người sử dụng lao động đóng bằng 17,5%, NLĐ đóng bằng 8%.
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến ngày 28/2/2019, tổng số tiền đóng BHXH của lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam trên cả nước hơn 100 tỷ đồng.
Theo thống kê của cơ quan BHXH, tới nay có bao nhiêu doanh nghiệp nằm trong diện phải đóng BHXH cho NLĐ nước ngoài? Và số lượng lao động nước ngoài tại Việt Nam theo diện phải tham gia BHXH là bao nhiêu, thưa ông?
Ông Đinh Duy Hùng: Theo thống kê của chúng tôi, tính đến 28/2/2019, tổng số đơn vị tham gia BHXH cho lao động là người nước ngoài trên toàn quốc là 8.730 đơn vị, với số lao động là 51.524 người.
Theo ước tính của Bộ LĐ-TB&XH, hiện cả nước có trên 80.000 NLĐ nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Trong đó, đa số lao động được cấp giấy phép lao động (chiếm trên 90% tổng số lao động nước ngoài thuộc diện cấp giấy phép lao động). Như vậy, tới nay đã có trên 64% lao động thuộc đối tượng này tham gia BHXH bắt buộc. Đó là một kết quả khá khả quan đối với việc triển khai một chính sách mới.
Thời gian tới, BHXH Việt Nam tiếp tục chỉ đạo BHXH các địa phương tích cực phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về lao động để nắm bắt số lượng NLĐ nước ngoài thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, và hướng dẫn các doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài thực hiện.
Còn nhiều vướng mắc cần xử lý
Theo ông, chính sách BHXH bắt buộc cho NLĐ nước ngoài có tác động gì đến môi trường kinh doanh tại Việt Nam, cũng như việc thu hút lao động chất lượng cao đến Việt Nam?
Ông Đinh Duy Hùng: Chính sách BHXH đối với lao động di cư đã và đang được nhiều nước trên thế giới thực hiện. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng như hiện nay, việc Việt Nam bắt đầu thực hiện chính sách BHXH bắt buộc đối với NLĐ là công dân nước ngoài là cần thiết. Qua đó nhằm đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, góp phần tạo ra sự bình đẳng giữa lao động trong nước với lao động nước ngoài, tạo tâm lý yên tâm làm việc cho NLĐ. Đây là một yếu tố tích cực tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thu hút lao động chất lượng cao đến Việt Nam.
Theo ông, việc thu nộp BHXH cho lao động nước ngoài hiện có gặp khó khăn gì?
Ông Đinh Duy Hùng: Tuy vậy, do chính sách mới triển khai, nên việc thu nộp BHXH cho lao động nước ngoài cũng còn một số vướng mắc, khó khăn như: Về xác định đối tượng, Nghị định 143/2018 hiện chưa có Thông tư hướng dẫn. Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã ghi nhận một số vướng mắc của doanh nghiệp có sử dụng lao động là người nước ngoài và đã chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp xử lý, hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện. Rào cản nữa là về ngôn ngữ, khi lao động tới từ nhiều nước, sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau trên hồ sơ, giấy tờ tùy thân dẫn đến khó khăn trong giao dịch BHXH. Ngoài ra, lao động nước ngoài sang Việt Nam làm việc có thể đã tham gia BHXH tại nước sở tại và ngược lại, nên có khả năng bị đóng trùng. Về vấn đề này, Chính phủ đang giao Bộ LĐ-TB&XH đàm phán, ký kết các hiệp định song phương về BHXH để tránh tình trạng đóng trùng BHXH.
Trân trọng cảm ơn ông!
Theo ước tính của Bộ LĐ-TB&XH, hiện cả nước có trên 80.000 NLĐ nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Trong đó, đa số lao động được cấp giấy phép lao động (chiếm 90%). Tới hết tháng 2/2019, đã có trên 8.730 đơn vị tham gia BHXH bắt buộc cho lao động là người nước ngoài, với số lao động là 51.524 người.
Ông Đinh Duy Hùng, Phó Trưởng Ban Thu - BHXH Việt Nam 
