Đây là điều được các ban ngành chức năng tập trung mổ xẻ tại buổi tọa đàm “Đánh giá thực trạng việc cho nhận con nuôi và định hướng xây dựng Luật Con nuôi” được Bộ Tư pháp và UBNDTP Đà Nẵng tổ chức tại Đà Nẵng mới đây.
Bà Võ Thị Như Hoa, Phó GĐ Sở Tư pháp Đà Nẵng, cho biết, vướng mắc lớn nhất của việc giao nhận con nuôi là xác minh nguồn gốc trẻ bị bỏ rơi rất khó khăn. Theo quy định tại Nghị định số 68/2002/NĐ - CP, Sở Tư pháp chịu trách nhiệm trong việc thẩm tra hồ sơ trẻ. Tuy nhiên, tình trạng trẻ em bị bỏ rơi được nuôi dưỡng một thời gian khá lâu (5 - 12 tháng) mới nộp hồ sơ khiến cho việc xác minh nguồn gốc trẻ gặp khó khăn.
“Thực tế, đa số những trường hợp trẻ em bị bỏ rơi, người phát hiện không thông báo cho công an, UBND cấp xã nơi trẻ bị bỏ rơi để lập biên bản xác định tình trạng của trẻ bị bỏ rơi. Sau một thời gian dài đem về nuôi dưỡng, cha mẹ nuôi mới đăng ký khai sinh cho trẻ tại nơi trẻ đang sinh sống. Lúc này thì UBND xã, phường (nơi trẻ đang sống) không đủ cơ sở để cấp giấy khai sinh, vô hình trung gây khó khăn trong việc giải quyết nuôi con nuôi đối với trẻ thuộc diện bỏ rơi” - Bà Hoa cho biết thêm.
Quy rõ trách nhiệm
Ông Trần Việt Dũng, Trưởng phòng Văn bản Quy hoạch Pháp luật, Sở Tư pháp TP Đà Nẵng, cho rằng, tập hồ sơ giao nhận con nuôi quá dày, phản ánh một loạt các yếu tố từ người phát hiện đến công tác thông báo, xác nhận các ngành chức năng nhưng hiệu quả lại không cao, không đủ sức ngăn ngừa các trường hợp lách luật, vì thiếu yếu tố trách nhiệm.
Pháp luật về giao nhận con nuôi hiện nay không quy định cơ quan nào có trách nhiệm trong việc xác định nguồn gốc trẻ. Vấn đề cần phải được đơn giản hoá ngay từ thủ tục nhưng tập trung vào vai trò, trách nhiệm của các ngành chức năng.
Ông Dũng cho rằng cần qui định giám đốc trung tâm nuôi dưỡng và cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm trong việc tiếp nhận trẻ vào trung tâm phải đảm bảo đúng đối tượng, có nguồn gốc rõ ràng và là trẻ em sạch, giám đốc trung tâm phải chịu trách nhiệm về tình trạng môi giới, mua bán trẻ, làm sai lệch hồ sơ liên quan đến nguồn gốc trẻ.
| Trong năm năm thực hiện Nghị định số 68/2002/NĐ-CP, TP Đà Nẵng đã giải quyết đăng ký giao nhận 131 trường hợp nhận nuôi con nuôi trong nước và 371 trường hợp con nuôi có yếu tố nước ngoài. Trong đó Pháp là quốc gia có công dân nhận trẻ tại TP Đà Nẵng nhiều nhất (150 trẻ), Mỹ (146 trẻ). |
Theo ông Lâm Quang Tống, Phó trưởng phòng Quản lý xuất Nhập cảnh, Công an TP Đà Nẵng, để đảm bảo “hồ sơ sạch và con nuôi sạch” việc phối hợp chặt chẽ giữa Sở Tư pháp và CATP trong việc thẩm tra, xác minh các trường hợp con nuôi là rất quan trọng.
Nếu phát hiện nguồn gốc trẻ không rõ ràng, nghi ngờ hồ sơ giả mạo hoặc nghi ngờ có dấu hiệu mua bán, đánh tráo, bắt cóc trẻ em, Sở sẽ trình báo công an thành phố để vào cuộc thẩm tra.
Vụ làm giả hồ sơ trẻ sơ sinh cho người nước ngoài nhận làm con nuôi tại Trung tâm trợ giúp nhân đạo và dạy nghề cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn huyện Ý Yên (Nam Định) được công an tỉnh phát hiện vào tháng 7/2008 cho thấy vẫn còn nhiều khe hở trong công tác quản lý nhà nước để bọn tội phạm lợi dụng buôn người - Thạc sĩ Luật, Lê Thị Hoàng Yến, Phó cục trưởng Cục Con nuôi, Bộ Tư pháp, nhận định.
Tính từ thời gian thành lập trung tâm (tháng 2/2005) đến khi phát hiện có hơn 220 trẻ em được đưa ra nước ngoài làm con nuôi, ba trẻ làm con nuôi trong nước, trong đó có 162 cháu mang hồ sơ giả.
| Bán đứt con mà không biết Theo Sở LĐ - TB & XH TP Đà Nẵng, tại thành phố mới tiếp nhận trường hợp chị Th. mới sinh con, được một người nước ngoài qua mai mối thường xuyên đến thăm hỏi, cho tiền. Sau đó, người này mang đến một tập hồ sơ, làm biên bản thỏa thuận để giao tiếp cho chị 1.000 USD nữa và đem con về nước. Lúc này, chị mới tá hỏa nhận ra mình đã bán đứt đứa con mà vô tình không biết. Chị làm đơn kêu cứu nhưng sự việc đã rồi vì bên nhận con có đủ các giấy tờ hợp pháp. |
