Thưa ông hành vi kéo giàn khoan trái phép vào vùng biển của Việt Nam của Tổng Công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) có gây thiệt hại cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN)?
Điều này rất rõ ràng. CNOOC đã xâm hại chủ quyền lãnh thổ Việt Nam, vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế, gây thiệt hại đến quyền lợi kinh tế của Việt Nam nói chung và PVN nói riêng vì chỉ có PVN mới có quyền khai thác tại đó. Việc khai thác dầu khí chưa diễn ra nên có thể CNOOC chưa gây thiệt hại cụ thể, nhưng việc kéo giàn khoan vào chiếm đoạt bất hợp pháp quyền khai thác là đã vi phạm và tòa án có thể tuyên buộc DN này phải chấm dứt hành vi xâm hại đến lợi ích của chủ thể khác.
Nếu phía Trung Quốc sử dụng vũ lực bằng cách đâm va, phun vòi rồng vào gây hư hại tàu và làm bị thương một số nhân viên thực thi công vụ trên tàu của Việt Nam thì các bên bị thiệt hại vẫn có thể khởi kiện, yêu cầu các bên liên quan bồi thường dân sự và chấm dứt ngay hành vi vi phạm.
Các DN và cá nhân bị thiệt hại có thể khởi kiện ở đâu?
Hành vi gây thiệt hại của phía Trung Quốc xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam nên Việt Nam có quyền tài phán trên vùng biển đó.
Việc xét xử sẽ căn cứ theo các quy định tại bộ Luật Dân sự. Phần 7 của Bộ Luật Dân sự quy định về quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. Tòa án xét xử, theo tôi là tòa dân sự cấp tỉnh, thành phố. Nếu vụ việc xảy ra trên phạm vi huyện đảo nào thì người bị hại có thể khởi kiện tại tòa án nhân dân tỉnh của huyện đó. Nếu vùng bị xâm hại nằm ngoài phạm vi quản lý một tỉnh thì có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội hoặc Tòa án nhân dân TPHCM. Đương nhiên, phân định thẩm quyền xét xử thì phải có văn bản hướng dẫn của Tòa án nhân dân Tối cao.
Khởi kiện trong nước liệu có hy vọng bảo vệ được công lý?
Việc khởi kiện sẽ làm cho dư luận nhân dân trên thế giới thấy rõ dân tộc Việt Nam rất tôn trọng công lý, mọi hành vi vi phạm phải được công lý xem xét. Hiệu lực của bản án như thế nào, có thi hành được không thì rất khó nói song ít ra nó tạo ra một tiền lệ trên thế giới. Và, qua những tiền lệ ấy, dư luận trên thế giới, kể cả người dân Trung Quốc sẽ xem xét, bình luận, phê phán và hiểu rõ hơn chủ quyền biển đảo của Việt Nam, tư tưởng pháp lý của Việt Nam, phê phán những thế lực có hành vi sai trái.
Bị tàu Trung Quốc gây thương tích, cán bộ, chiến sỹ cảnh sát biển, nhân viên kiểm ngư có thể khởi kiện đòi bồi thường?
Hoàn toàn có thể khởi kiện. Thậm chí nếu chứng minh được hành vi xâm hại đó vi phạm Luật Hình sự thì vẫn có thể đề nghị tòa án khởi tố vụ án. Tuy nhiên, tiếc là Bộ Luật hình sự không có quy định về truy cứu trách nhiệm hình sự pháp nhân nên trước mắt chỉ có thể căn cứ Bộ Luật dân sự để kiện đòi bồi thường thiệt hại.
Ta giải quyết những vấn đề liên quan đến kiện pháp nhân. Đơn vị, cá nhân nào gây thiệt hại thì phải có trách nhiệm bồi thường. Và, đơn vị, cá nhân đó tiến hành một hành vi thương mại theo thông lệ thì không được quyền nhân sự tài phán.
Cảm ơn ông.
