Vượt hơn 80 cây số trên con đường khúc khuỷu, mấp mô, chúng tôi đến xã Ea Sin, để tận mắt chứng kiến cảnh người dân chật vật xách từng can nước từ suối lên để sinh hoạt.
Ông Y Thương, Trưởng buôn Cư M’tao, cho biết: “Công trình nước sạch được xây dựng và đưa vào sử dụng năm 2008 theo Chương trình 134. Tuy nhiên, chỉ 1 tháng sau, nguồn nước này đã nhiễm phèn nặng, bốc mùi hôi tanh, không thể sử dụng được. Để có nước sinh hoạt, bà con phải tự tìm nguồn khác”.
Nhiều năm nay, nguồn nước sinh hoạt chủ yếu của người dân 4 buôn được lấy từ các khe sông suối, đập nước. Bà H’ Níp Mlô (55 tuổi, trú tại buôn Cư Kanh) nói: “Có công trình nước sạch, ai cũng phấn khởi, nhưng mới dùng được một tháng thì nước nổi màng đen đỏ, mùi tanh lắm, không dùng được nữa, nên bà con phải đi xách nước ở sông suối về dùng. Mùa mưa, suối còn có nước mà lấy. Đến tháng 2, tháng 3, suối cạn, phải đi đến tận đập Ea Truôl mới có nước”.
Do nguồn nước khan hiếm, sử dụng phải tằn tiện nên đồng bào không thể mở rộng sản xuất hay chăn nuôi.“Năm ngoái, gia đình được xã hỗ trợ 200 cây bơ và một số gia cầm nhưng được vài ngày gà vịt bị dịch bệnh chết hết, còn cây thì chết khô vì thiếu nước”, bà H’Níp than.
 |
Gùi nước về từ suối
Do nguồn nước ở các khe suối xa nơi ở cả vài cây số, nên tranh thủ những lúc sáng sớm, đi làm về hay giờ nghỉ trưa, bà con lại rủ nhau đi gùi nước. Người lớn xách bằng xô, can nhựa lớn, còn những đứa trẻ theo bố mẹ ôm từng chai nước nhỏ về dùng.
Chị H Huế Ayun (33 tuổi, buôn Ea Sin) kể: “Mỗi ngày tôi phải đi hai lần sáng sớm và chiều tối, mỗi lần gùi 20 lít mới đủ nước cho cả gia đình dùng một ngày. Khổ nhất vẫn là những ngày lễ lạt, vất vả lắm mới nấu nướng, rửa dọn xong. Đi tắm giặt là cứ phải tranh nhau đến thật sớm. Ở đây, nước còn quý hơn cả cơm”.
Ông Y Dinh Niê, Trưởng thôn Ea Sin, cho biết, nhiều nhà trong thôn cố gắng đầu tư khoan giếng, nhưng mũi khoan toàn đụng đá bàn, không khoan xuyên qua nổi.
Ông Y Tuyên Niê, Phó phòng Dân tộc huyện Krông Búk, cho biết, công trình nước tập trung theo Chương trình 134, 1592 cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện do Ban quản lý dự án huyện Krông Búk làm chủ đầu tư, với tổng kinh phí gần 1,7 tỷ đồng. Công trình đưa vào sử dụng chưa được 1 năm thì nước bị nhiễm phèn, chất lượng nước không đảm bảo để người dân sinh hoạt cũng như phục vụ sản xuất nên người dân không sử dụng nữa, công trình cũng ngừng hoạt động. Phòng Dân tộc đã tham mưu cho UBND huyện xin tỉnh chuyển công trình nước tập trung này thành một công trình khác, đã được UBND điều chỉnh sang Chương trình mục tiêu quốc gia Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, với nguồn vốn dự toán hơn 7,3 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay huyện chưa được bố trí vốn để khởi công.
Theo ông Y Răn Niê, Phó Chủ tịch UBND xã Ea Sin, tình trạng thiếu nước sinh hoạt xảy ra ở 4 buôn: Ea Sin, Ea Bông, Cư Kanh, Cư M’Tao thuộc khu tái định cư mới của xã Ea Sin. Năm 2008, hệ thống nước sạch được đầu tư xây dựng cho 4 buôn này, nhưng hoạt động chẳng bao lâu đã ngưng đến tận bây giờ vì bị nhiễm phèn nặng. “Chúng tôi đã “kêu” đủ mọi cách mà chẳng ăn thua gì”, ông nói.
