>> Năng lực cạnh tranh : Hà Nội tụt hạng, Đà Nẵng dẫn đầu
 |
| Đà Nẵng có hấp lực mạnh và tiếp tục dẫn đầu về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh - Ảnh: Nam Cường |
Trong cái mớ hỗn tạp đó của các giải thưởng vẫn có những giải thưởng thực sự có giá trị, không bị đồng tiền làm vẩn đục. Đấy là những giải thưởng do nhân dân đánh giá, cho điểm và bình chọn.
Thứ nhất, các cuộc đánh giá, bình chọn này do hàng chục ngàn người hay doanh nghiệp tiến hành. Làm sao có thể đút lót được ngần ấy người trên mọi miền đất nước. Đấy là lý do chính khiến cho các phần thưởng hay danh hiệu này thực sự có giá trị.
Thứ hai, tổ chức, xử lý ý kiến đánh giá của dân là những người có phương pháp khoa học, có tâm phục vụ cộng đồng và đất nước. Tất nhiên, để làm việc đó, họ cũng cần có kinh phí.
Thứ ba, kinh phí ấy là do các bên thứ ba, độc lập cung cấp chứ không phải do những người có liên quan.
Theo tôi, đó là ba lý do để cho một phần thưởng có giá trị thực sự. Thí dụ, sự tôn vinh các mặt hàng được người tiêu dùng bình chọn như hàng Việt Nam chất lượng cao. Phần thưởng này thỏa mãn ba điều kiện tối thiểu nêu trên. Chính vì thế nó có uy tín.
Thí dụ nữa là các phần thưởng mà cộng đồng doanh nghiệp tư nhân phát cho lãnh đạo nhà nước của các tỉnh đạt thành tích cao về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI). Bạn đọc đừng có lẫn PCI ở đây với vụ hối lộ bê bối của công ty PCI liên quan đến ông Huỳnh Ngọc Sỹ và một số quan khác.
PCI-2009 là chỉ số tính cạnh tranh cấp tỉnh năm 2009 vừa được Phòng Thương mại&Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố ngày 14-1-2010. Trong buổi công bố long trọng này, VCCI đã nhân danh cộng đồng doanh nghiệp, tức là nhân danh một bộ phận nhân dân, đánh giá, cho điểm lãnh đạo các tỉnh và thành phố, xếp hạng họ và cấp bằng khen cho các địa phương đạt điểm cao cũng như có tốc độ cải thiện cao.
Dân chấm điểm các quan và khen thưởng các quan. Nghe có vẻ ngược đời, và một số người có thể nghĩ như vậy. Nhưng ngẫm nghĩ kỹ thì phải như vậy mới đúng, không hề ngược đời một tí nào.
Các ông chủ phải đánh giá, cho điểm và khen thưởng những đầy tớ của nhân dân. Đáng mừng là các quan cũng rất trân trọng và đánh giá cao sự cho điểm và khen thưởng này.
Sở dĩ vậy là vì sự đánh giá và giải thưởng này cũng thỏa mãn ba điều kiện hay lý do mà tôi nêu ở trên.
VCCI đã hợp tác với Dự án Sáng kiến Cạnh tranh Việt Nam (VNCI) tiến hành điều tra gần 10.000 doanh nghiệp tư nhân (không có doanh nghiệp đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp nhà nước) với một bảng câu hỏi chi tiết.
 |
| Doanh nghiệp sản xuất gỗ sàn Vigo (Hà Nội) - Ảnh: T.L |
Gần mười ngàn doanh nghiệp tham gia chấm điểm, đánh giá ở khắp mọi miền đất nước. Họ được lựa chọn ngẫu nhiên để tạo ra mẫu đủ lớn, mang tính đại diện cho một loại cộng đồng doanh nghiệp.
Việc thiết kế các câu hỏi, xử lý các câu trả lời được tiến hành một cách bài bản, có phương pháp khoa học vững chắc.
Những người tổ chức thực sự tận tâm trong công việc và mục đích duy nhất của họ là giúp các địa phương cai quản kinh tế một cách hiệu quả, tức là vì sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp, phát triển của mỗi địa phương và của đất nước. Nói cách khác hai điều kiện đầu được thoả mãn.
| Kinh tế là lĩnh vực quan trọng hàng đầu, song đời sống của đất nước còn nhiều lĩnh vực khác nữa, từ giáo dục, y tế, hoạt động dân sự, v.v. Tại sao không học kinh nghiệm dân đánh giá chính quyền trong lĩnh vực cai quản kinh tế sang các lĩnh vực khác? Tại sao lại chỉ đánh giá chính quyền địa phương? Nếu thực sự muốn dân giàu nước mạnh, xã hội dân chủ công bằng và văn minh, muốn nhà nước là của dân, do dân và vì dân thì chẳng có lý do gì để không áp dụng kinh nghiệm tốt của PCI cho các lĩnh vực khác. |
Công việc điều tra, xử lý dữ liệu này tốn khá nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Người hỗ trợ tài chính không phải là các chính quyền địa phương. Họ không thể dùng tiền để mua danh như các trường hợp tai tiếng được nêu ở đầu bài, mà là một tổ chức thứ ba. Đó là Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID).
PCI đo lường cái gì? Nó đo lường chất lượng thực tế của việc điều hành kinh tế của các địa phương (chứ không phải chất lượng các kế hoạch, chính sách bằng văn bản do địa phương ban hành).
Ai đo chất lượng thực tế đó? Các tổ chức kinh tế tại địa phương đó. PCI đo chất lượng hoạt động của bộ máy chính quyền trong cai quản kinh tế, chứ không đo mức độ phát triển kinh tế.
PCI đánh giá kết quả thực hiện các chính sách kinh tế của bộ máy chính quyền địa phương, chứ không phải của chính quyền trung ương. PCI đo thành tích thực tiễn chứ không phải mô hình lý thuyết.
PCI-2009 đánh giá thành tích của địa phương theo chín tiêu chí: gia nhập thị trường; tiếp cận đất đai; tính minh bạch; chi phí thời gian; chi phí không chính thức; tính năng động; dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp; đào tạo lao động; và thiết chế pháp lý.
PCI được tiến hành từ 2005 và điều đáng mừng là nó góp phần cải thiện đáng kể cho kết quả cai quản kinh tế của địa phương, tạo môi trường ngày càng thông thoáng cho hoạt động kinh tế.
Sáu tỉnh đạt điểm rất tốt, theo thứ tự, gồm Đà Nẵng, Bình Dương, Lào Cai, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Vĩnh Phúc; 20 tỉnh đạt loại tốt; 27 tỉnh đạt loại khá; sáu tỉnh loại trung bình; ba tỉnh tương đối thấp; và Cao Bằng đạt loại thấp. Giải thưởng đã được trao cho không chỉ các tỉnh đạt điểm cao nhất mà cho cả các tỉnh có mức cải thiện cao nhất.
Đánh giá đúng, khen thưởng đúng có tác động rất tốt đến sự nỗ lực của các cơ quan nhà nước. Chất lượng, tính hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước có vai trò hết sức quan trọng đối với phát triển của đất nước.
