Sáng 1/3, Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam TPHCM đã tổ chức hội nghị phản biện xã hội dự thảo “Đề án tăng cường vận tải hành khách công cộng kết hợp kiểm soát sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân tham gia giao thông trên địa bàn TPHCM”.
Đề án do Sở GTVT TPHCM phối hợp cùng Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Bộ GTVT) thực hiện đã đề xuất hạn chế và tiến tới ngưng hoạt động xe máy tại một số khu vực thuộc trung tâm thành phố (quận 1, 3, 5, 10,…) vào giai đoạn 2025 – 2030.
Việc hạn chế xe máy sẽ được thực hiện khi hệ thống vận tải hành khách công cộng (xe buýt, đường sắt đô thị, xe buýt nhanh BRT, vận tải hành khách công cộng đường thủy, bãi giữ xe máy, dịch vụ cung cấp xe đạp hoặc xe máy điện công cộng…) đảm bảo nhu cầu đi lại trong khu vực hạn chế với cự ly tiếp cận trung bình của hành khách đến hệ thống vận tải hành khách công cộng đạt dưới 500m.
Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM Vũ Thanh Lưu Theo TS Đặng Hoài Trung, đại diện Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông vận tải, khi triển khai đồng bộ các giải pháp của đề án thì tình trạng ùn tắc giao thông sẽ giảm dần, góp phần tiết kiệm chi phí xã hội do ùn tắc giao thông, giảm thời gian đi lại, giảm thiểu ô nhiễm môi trường,…
“Giảm sử dụng phương tiện cá nhân, tăng sử dụng vận tải hành khách công cộng còn tiết kiệm chi phí chung của xã hội về thời gian, nhiên liệu, giảm chi phí bảo dưỡng, duy tu hệ thống đường bộ đô thị do bị quá tải, xuống cấp”, ông Trung nói.
Theo đề án, cơ sở để hạn chế tiến tới dừng hoạt động của xe máy trong giai đoạn 2025 – 2030 là quy hoạch giao thông đến năm 2020, tầm nhìn sau năm 2020 và thục tiễn triển khai quy hoạch thì đến năm 2020 thị phần vận tải hành khách công cộng toàn TPHCM đảm nhận từ 15% – 20%
Đến năm 2025, thị phần vận tải hành khách công cộng toàn thành phố đảm nhận từ 20,5% -26,6% và đến năm 2030 đảm nhận từ 29,3% – 36,8%. Khi thị phần đảm nhận của hệ thống vận tải hành khách công cộng tăng thì tỷ lệ người dân sử dụng phương tiện cá nhân sẽ giảm tương ứng.
Tuyến metro số 1 dự kiến đến cuối năm 2020 mới hoàn thành Tuy nhiên, đề án này cũng chỉ ra khó khăn khi triển khai các giải pháp kiểm soát xe máy năm 2030 là hiện tượng ùn tắc cục bộ sẽ xuất hiện tại các điểm trông giữ phương tiện tại khu vực bên ngoài vành đai hạn chế, điểm dừng, nhà chờ vận tải hành khách công cộng (xe buýt), nhà ga (đường sắt đô thị) do lượng hành khách sử dụng vận tải hành khách công cộng gia tăng.
Ngoài ra, một bộ phận người dân bị ảnh hưởng quyền lợi sẽ không có sự chia sẻ, đồng thuận với giải pháp hạn chế xe máy.
Theo Sở GTVT, TPHCM có 36 điểm thường xuyên xảy ra ùn tắc, có thể phân thành 4 khu vực ùn tắc giao thông với các đặc điểm khác nhau: Khu vực sân bay Tân Sơn Nhất: 6 điểm; khu vực Cảng Cát Lái: 3 điểm; khu vực trung tâm và cửa ngõ: 14 điểm và các khu vực khác 13 điểm.
Tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng nghiêm trọng về mức độ và xuất hiện nhiều dạng ùn tắc. Cụ thể: ùn tắc trong khu vực trung tâm và cửa ngõ do mật độ phương tiện vượt năng lực thiết kế của nhiều tuyến đường. ùn tắc tại các đầu mối vận tải (sân bay Tân Sơn Nhất, Cảng Cát Lái…) do mật độ phương tiện lớn , hạ tầng giao thông còn hạn chế, tổ chức giao thông chưa hợp lý.
U2n tắc giao thông tại Ngã tư Thủ Đức, cửa ngõ phía Đông TPHCM Tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Vũ Thanh Lưu chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông là do quy hoạch phát triển đô thị chưa đồng bộ, phát triển đô thị mất cân đối, tập trung quá cao ở khu vực trung tâm, phát triển các khu đô thị, trung tâm thương mại, cao ốc chưa gắn liền với phát triển giao thông..
Ngoài ra, nguyên nhân ùn tắc giao thông còn do hệ thống vận tải hành khách công cộng chưa phát triển, mới có xe buýt, tỷ lệ đảm nhận chỉ đạt 3,35% và khối lượng vận chuyển hành khách liên tục sụt giảm từ năm 2012.
TS Đặng Hoài Trung cho biết sự bùng nổ các phương tiện giao thông cá nhân đang vượt quá năng lực đáp ứng của kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.
“Con số thống kê chính thức là TPHCM có 8 triệu xe máy nhưng thực tế con số này có thể lên tới khoảng 10 triệu xe”, ông Trung cho hay.
Tại hội nghị, nhiều chuyên gia cũng chỉ ra tình trạng ùn tắc là do điều kiện khí hậu thủy văn (mưa lớn, ngập lụt), ý thức chấp hành giao thông của một bộ phận người tham gia giao thông còn kém, tình trạng lấn chiếm lòng lề đường còn phổ biến…
