Luật sư Trương Trọng Nghĩa nói: Hành động Trung Quốc dùng vũ lực chiếm đoạt Hoàng Sa, một số đảo tại Trường Sa của Việt Nam không bao giờ được thế giới thừa nhận. Chúng ta sẽ yêu cầu công luận, tài phán quốc tế, Liên Hợp Quốc bác bỏ lập luận sai trái của Trung Quốc.
Thưa ông, vì đâu Trung Quốc cho rằng họ có quyền hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 vào thềm lục địa, sâu trong lãnh hải Việt Nam?
Trung Quốc viện dẫn Hoàng Sa của họ để tự ý đặt giàn khoan 981. Nhưng điều đó hoàn toàn sai trái. Hoàng Sa là của Việt Nam và họ đã chiếm đóng bất hợp pháp.
Giàn khoan của họ nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam. Theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982, Trung Quốc không thể đơn phương, tùy tiện đặt giàn khoan, tiến hành hoạt động nghiên cứu, thăm dò, khai thác trên thềm lục địa, nếu không có sự đồng ý của Việt Nam.
Việt Nam có quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với vùng biển này. Đây là cơ sở để ta khởi kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế.
Việc khởi kiện có mất nhiều thời gian không và ông có tin vào thắng lợi?
Việc khởi kiện đòi hỏi có nguồn nhân lực, chuyên gia trong nước và quốc tế có chuyên môn cao tham gia cùng chúng ta. Ngay cả khi chúng ta có cơ sở pháp lý vững chắc rồi, như hiện nay đã khẳng định, phải chuẩn bị để trình bày cơ sở pháp lý ấy dưới một luận cứ, bằng chứng và tài liệu đó theo một trình tự, thủ tục.
Chúng ta phải theo đuổi vụ kiện liên tục, sâu sát, khôn khéo; phải kết hợp với đấu tranh ngoại giao, tác động để công luận quốc tế thừa nhận chính nghĩa của chúng ta.
Đây cũng là cuộc đấu tranh của cả nhân dân. Phải củng cố về kinh tế, quốc phòng, tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân. Đó là bài học của dân tộc ta trong hàng ngàn năm qua.
Trung Quốc đang thực hiện lý lẽ của kẻ mạnh. Nếu chúng ta thắng kiện mà họ vẫn không rút giàn khoan về, thậm chí họ tiếp tục đưa thêm giàn khoan ra?
Thắng kiện là điều hết sức quan trọng. Trung Quốc trở thành nước vi phạm luật pháp quốc tế, được tổ chức tài phán quốc tế xác định. Trà đạp công lý, anh sẽ bị cô lập, mất uy tín, thiệt hại nhiều mặt. Tôi tin nhân dân Trung Quốc cũng không ủng hộ hành vi đó của nhà cầm quyền.
Thực tế thế giới đang có tình trạng một số quốc gia lớn lấn lướt, bắt nạt các quốc gia nhỏ hơn. Nhưng chúng ta có Công ước liên hiệp quốc tế về Luật biển, có chính nghĩa. Dư luận tiến bộ trên thế giới cũng chính là một sức mạnh rất lớn, buộc các quốc gia như Trung Quốc phải thay đổi hành vi của mình.
Theo ông, Quốc hội có nên ra nghị quyết về Biển Đông?
Đại biểu Quốc hội mong muốn Quốc hội sẵn sàng làm bất cứ điều gì để thể hiện đúng vị trí, nhiệm vụ của cơ quan quyền lực cao nhất – đại diện cho ý chí nhân dân. Chúng ta sẽ tiếp tục theo dõi, có hình thức phù hợp. Nhưng dù thế nào, Quốc hội phải thể hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân ta; phải tác động hiệu quả, mạnh mẽ để Trung Quốc rút giàn khoan về.
