Ông đánh giá thế nào về con số 1,2 triệu người kê khai tài sản tham nhũng, chỉ xác minh được 1.200 trường hợp, phát hiện 5 trường hợp có vi phạm và xử lý 2 trường hợp?
Theo tôi kiểm soát kê khai tài sản chỉ là một phương diện, quan trọng là phải kiểm soát được thu nhập của người có chức vụ cao. Cán bộ công chức thu nhập bằng tiền lương đơn thuần, không có chức vụ quyền hạn để quyết định vấn đề gì, việc kê khai cũng cần thiết nhưng không quan trọng bằng người quyết định cấp dự án, cấp giấy phép kinh doanh dịch vụ…
Vậy ông kiến nghị sửa đổi gì để công tác này được thực chất hiệu quả hơn?
Pháp luật không loại trừ ai. Vấn đề là phải thực hiện thế nào, phát hiện ra làm sao. Tôi cũng cho rằng, phải đổi mới để kiểm soát thực thi, phải đi vào thực tế. Trước hết phải đề ra văn bản, trong quá trình thực hiện thấy cái gì chưa phù hợp thì phải sửa đổi, bổ sung.
Nhưng quan trọng là phải làm thế nào để đi vào thực tế được thì phải có biện pháp tổ chức thực hiện và phải có những con người biết cách chống tham nhũng, được độc lập và được trao quyền mạnh mẽ như Bao Công ngày xưa. Pháp luật nếu có mà không được thực hiện thì sẽ lưu động trong không khí thôi.
Có nghĩa là cần phải trao quyền mạnh hơn cho cơ quan chống tham nhũng?
Đúng thế. Cơ quan chống tham nhũng phải độc lập cao. Tôi đã nhiều lần kiến nghị phải thành lập cơ quan chống tham nhũng độc lập. Ví dụ, cơ quan điều tra chống tham nhũng phải độc lập với cơ quan điều tra cấp tỉnh.
Việc sửa đổi Luật phòng, chống tham nhũng, ông kiến nghị phải sửa theo hướng nào?
Đối với tội tham ô, hối lộ là tội nghiêm trọng không áp dụng thời hiệu, “râu dài đến rốn” vẫn bị bắt, xử lý chứ không phải chỉ phạt tù 5 năm, 10 năm như các tội khác. Tôi vẫn giữ quan điểm không bỏ từ hình đối với tội tham ô, hối lộ. Quan điểm của tôi, những người tham nhũng kể cả 75 tuổi trở lên vẫn bị tử hình, không loại trừ. Anh về hưu, phát hiện ra khối tài sản tham ô hàng trăm tỷ thì phải tử hình chứ? Đừng hi vọng những người tham nhũng khắc phục hậu quả, mà họ chỉ tìm cách tẩu tán tài sản thôi.
Vậy khi sửa đổi Luật phòng, chống tham nhũng phải siết chặt hơn việc kê khai tài sản, thu nhập?
Không chỉ sửa đổi Bộ Luật hình sự, Luật phòng, chống tham nhũng và các luật liên quan đến việc quản lý, cán bộ, công chức cũng phải sửa đổi để không chỉ kiểm soát thu nhập, tài sản mà còn liên quan đến việc đề bạt cán bộ, chống “mua quan, bán chức”.
Vậy làm thế nào để tăng tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng?
Tôi đề nghị còn phải tính đến chứng cứ điện tử, chứ không phải vật chất bình thường. Để thu hồi tài sản, rất coi trọng phong tỏa tài khoản của người bị nghi tham nhũng ngay từ đầu, áp dụng các biện pháp điều tra đặc biệt để xem dòng tiền đó đi đâu. Nếu đấu tranh trực diện thì rất khó.
Tới đây Bộ luật tố tụng hình sự sẽ đề nghị các biện pháp đặc biệt ví dụ thu giữ điện tử bí mật, khám xét bí mật, áp dụng các biện pháp cưỡng chế, phong tỏa tài sản, kê biên tài sản ngay thời khâu điều tra để kết nối với thi hành án để bảo đảm bồi thường, thi hành án, nếu không khi ra tòa, hỏi tiền đi đâu thì họ bảo “mất hết rồi”.
Có ý kiến cho rằng, khi giải trình không được nguồn gốc tài sản thì cũng phải tính đến việc thu hồi?
Các nước trên thế giới nếu không chứng minh được nguồn gốc tài sản thì có thể xem đó là tài sản bất hợp pháp để thu hồi. Còn ở Việt Nam chưa có quy định. Nhưng có rất nhiều ý kiến cho rằng, cần đưa vào Bộ Luật hình sự một tội làm giàu bất chính. Cá nhân tôi cũng ủng hộ quan điểm này.
Xin cảm ơn ông!
