Địa phương “lách” trung ương
Ông Hiền cho biết, quy hoạch khai thác khoáng sản theo luật hiện hành không rõ ràng về thẩm quyền giữa T.Ư và địa phương. Hiện, địa phương được quy hoạch, cấp phép ngoài vùng quy hoạch của T.Ư. Trong khi, T.Ư lại chưa làm quy hoạch hết, thậm chí chỗ quy hoạch thì khoáng sản ít, chỗ chưa quy hoạch thì khoáng sản nhiều. Địa phương thấy T.Ư chưa quy hoạch chỗ nào thì tự ý quy hoạch và cấp phép, dẫn đến trong mấy năm mà có hàng nghìn giấy phép được cấp. Bây giờ phải dừng lại ngay.
Vậy trong Luật Khoáng sản (sửa đổi) trình Quốc hội sẽ giải quyết vấn đề này ra sao, thưa ông?
Chúng ta phải có 3 loại quy hoạch. Thứ nhất là quy hoạch về điều tra cơ bản. Hai là, quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản chung của cả nước. Ba là, quy hoạch về khai thác chế biến khoáng sản. Từ ba loại quy hoạch này sẽ đi liền với việc phân quyền.
Theo đó, Bộ TN- MT làm hai loại quy hoạch đầu, bởi bộ này là cơ quan khoanh định vùng khoáng sản, xác định chỗ nào được khai thác, chỗ nào hạn chế khai thác, cấm khai thác. Bộ này cũng cấp phép và thanh tra nhà nước về tài nguyên khoáng sản.
Loại quy hoạch thứ ba sẽ do các bộ chuyên ngành như Công thương, Xây dựng lập theo yêu cầu sử dụng để phát triển sản xuất của ngành.
Về cấp phép cụ thể sẽ được siết chặt ra sao, thưa ông?
Luật hiện hành đang có hạn chế. Phân cấp giữa địa phương và T.Ư không rõ ràng, dẫn đến việc cấp giấy phép dễ dãi trong thời gian qua. Có chỗ không nên cấp thì lại cấp, doanh nghiệp đủ năng lực khai thác thì không được cấp mỏ, doanh nghiệp không đủ năng lực lại được cấp. Do vậy, có doanh nghiệp được cấp mỏ rồi, không tổ chức khai thác mà bán giấy phép qua tay mấy doanh nghiệp.
Đấu giá mỏ
Nhiều ý kiến đề xuất phải đấu giá mỏ, trong luật sửa đổi đã tính tới điều này chưa?
Luật lần này sẽ quy định việc đấu giá quyền thăm dò, khai thác khoáng sản. Khi xác định những chỗ nhiều khoáng sản, khoáng sản quý thì phải đấu giá. Hiện, nhà nước cấp mỏ cho doanh nghiệp mà không thu gì ngoài thuế tài nguyên và phí môi trường. Trong khi khoáng sản là tài sản của nhà nước, giao mỏ đồng nghĩa giao quyền sở hữu cho doanh nghiệp.
Do vậy, nhiều ý kiến đề xuất, ngoài nghĩa vụ thuế, phí theo quy định, khi được giao mỏ doanh nghiệp phải nộp một khoản tiền nhất định, đó là tiền cấp quyền khai thác mỏ.
Cám ơn ông.
Hà Nhân ghi
