Gia đình anh cũng là gia đình Mông đầu tiên ở đây có ba người con đi học đại học. Mong có thêm kiến thức giúp đỡ bản làng, anh đang tiếp tục theo học tại chức trường ĐH Vinh.
Đưa ngô lai và hoa ly về Nậm Cắn
Để tìm anh Nhìa, quả là rất khó. Chị Lầu Y Xềnh, vợ anh Nhìa cho biết, mỗi sáng tinh sương Nhìa đã rời khỏi nhà chui vào nương rẫy để kiểm tra cây trồng và vật nuôi trên đó. Khoảng non 8 giờ sáng là về nhà thay quần áo tới UBND xã Nậm Cắn làm việc.
Trời lạnh thấu xương, sương mù giăng kín, chỉ còn dăm chục mét mà vẫn chưa nhìn thấy trụ sở xã. Anh Nhìa vồn vã sai người lấy than củi đốt cho mọi người sưởi ấm ngay tại trụ sở UBND xã Nậm Cắn. Anh Nhìa sinh ra và lớn lên, rồi trưởng thành nơi đây.
Nậm Cắn là xã biên giới nghèo, giáp nước bạn Lào. Khí hậu quanh năm khắc nghiệt vì có độ cao gần một nghìn rưỡi mét so với mực nước biển. Vùng biên cương này có bốn thành phần dân tộc anh em là Kinh, Thái, Mông và Khơ mú, đồng bào Mông chiếm phần lớn.
Bà con sống bằng nghề nương rẫy và chăn nuôi. Trai gái lớn lên không mấy ai được học hành cho tử tế. Sau khi tốt nghiệp lớp 12(năm 1987), Nhìa được bầu làm Phó bí thư Chi đoàn xã Nậm Cắn. Có năng khiếu thể thao, âm nhạc, chẳng mấy chốc Nhìa đã giúp khắp các bản làng của Nậm Cắn có chi đoàn để sinh hoạt.
Ba năm sau, Nhìa được bầu làm Bí thư Chi đoàn xã Nậm Cắn. Miệng nói, tay làm, 9 năm làm thủ lĩnh đoàn xã, Nhìa có rất nhiều sáng kiến.
Anh tự hào nhớ lại, ngày đó do bà con chưa biết tiếng Kinh nhiều, Nhìa phải dịch lời những bài hát về đoàn, cách mạng...từ tiếng Kinh sang tiếng Mông. Thông qua mỗi buổi sinh hoạt đoàn, đội, Nhìa còn sáng tác và tập hát cho mọi người nhiều bài hát có ý nghĩa.
Tháng 6-2004, anh được bầu làm chủ tịch UBND xã Nậm Cắn, khi mới 34 tuổi. Nhìa trở thành một trong những ông chủ tịch xã trẻ nhất xứ Nghệ. Ngày đầu, Nhìa không đêm nào ngủ được, vì thấy đồng bào ai nấy đều siêng năng, thanh niên ai nấy khỏe mạnh và tháo vát, nhưng không hiểu sao vẫn nghèo? Một lần đọc báo và lên huyện họp, nghe mọi người ở Kỳ Sơn bàn tán xì xào chuyện trồng ngô lai có năng suất cao.
Nhìa sang Xiêng Khoảng (Lào) tìm hiểu, đưa giống ngô lai về trồng thí nghiệm. Vụ đầu tiên, anh mạnh dạn trồng12 ha, không ngờ ngô ở đất Nậm Cắn lại tốt đến thế.
Ngày thu hoạch, vợ chồng anh bán được 140 triệu đồng. Nhìa mừng rỡ và ngày đêm mời bí thư, trưởng bản lên xã họp bàn cách giúp đồng bào. Thấy chủ tịch Nhìa trồng ngô có tiền, bà con người Mông, Thái, Khơ mú... bắt đầu thi nhau trồng ngô.
Khi khắp nương rẫy đầy ngô, chủ tịch Nhìa lại nghĩ đến chuyện chăn nuôi trâu bò để tận dụng hết nguồn nguyên liệu của cây ngô.
Nhìa lại đi đầu trong công việc chăn nuôi, thay số trâu bò thả rông trước đây, Nhìa đã hướng dẫn bà con làm chuồng để nhốt trâu bò vào những ngày đông giá, mà nguồn lương thực cho gia súc không gì khác ngoài lá, thân cây ngô và các bắp non. Nhờ vậy mà không ít gia đình ở Nậm Cắn có gần cả trăm con bò.
Nhìa là người đầu tiên đưa giống hoa ly về trồng trên đất Nậm Cắn. Năm ngoái, vợ chồng bán được gần 40 triệu đồng.
Chủ tịch Nhìa cho biết, thấy nhu cầu của bà con miền xuôi rất ưa chuộng hoa ly, vì thế năm nay vợ chồng anh trồng nhiều hơn và có khả năng thu nhập cao gần gấp đôi năm ngoái. Được biết, năm tới Nhìa sẽ vận động bà con nhân rộng giống hoa ly trồng nhiều hơn trên khắp các bản làng của Nậm Cắn.
 |
| Một góc bản làng Nậm Cắn. |
Gia đình hiếu học
Vợ chồng Hờ Chống Nhìa và Lầu Y Xềnh sinh được ba người con thì cả ba đã đi học đại học. Cô gái đầu của anh, tức Hờ Y Chùa, đang học năm thứ hai, trường ĐH Y khoa Thái Bình, cô thứ hai Hờ Y Sùa, học năm thứ nhất ĐH Lâm nghiệp và cậu trai út học ĐH Biên phòng.
Không chịu thua kém con, và mong có thêm kiến thức về giúp đỡ bản làng, Hờ Chống Nhìa cũng đang theo học lớp tại chức ngành Nông- Lâm của trường ĐH Vinh.
Giơ bốn ngón tay, Nhìa tự hào: “Nhà ta có bốn sinh viên” nhé. Nói rồi Hờ Chống Nhìa có chút gì đó tiếc nuối cho nhiều gia đình bản làng, con cái họ thông minh đâu thua kém ai, chỉ vì cha mẹ không có điều kiện cho con cái học hành để mở rộng tương lai.
