Viện trưởng Viện Kinh tế, TS Trần Đình Thiên thẳng thắn, với cách làm như hiện nay, xử lý nợ xấu mới chỉ tạm dừng ở việc gom nợ, sau đó phân loại bán dần. Trong lúc bí thì đây cũng là một giải pháp. Chưa bàn hiệu quả bán ra sao nhưng việc “bán dần” cũng thể hiện rõ sắc thái: Chưa biết đến bao giờ mới xong.
Với một nền kinh tế không thật sự mạnh, vốn lưu thông “ách tắc” kéo dài sẽ sớm nảy sinh những vấn đề mới. Nợ xấu không được xử lý đồng nghĩa sẽ đe dọa tính an toàn của chính các ngân hàng. Trong cuộc chơi này, ngân hàng cũng chính là người trong cuộc, có vay có trả. Ngân hàng huy động, đến hạn cũng phải móc túi trả người gửi. Gốc lãi đều phải sòng phẳng, rõ ràng. Khó có thể vin cớ, nợ xấu cao quá, kinh doanh khó khăn, cho tôi khất trả tiền.
Ở khía cạnh sâu hơn, khi phát sinh nợ xấu các ngân hàng sẽ thiếu hụt dòng tiền từ việc thu nợ các hợp đồng tín dụng đã cấp. Việc mất thanh khoản là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Xử lý nợ xấu, các chuyên gia không ít lần bày tỏ, cần cách khai thông quyết liệt bên cạnh thực hiện những biện pháp như hiện nay. Nợ xấu, nói một cách ví von, nó như “hòn tuyết kẹt trong ống”, chỉ cần bào mòn đi và tạo ra sức đẩy thật mạnh thì điểm tắc nghẽn sẽ được khơi thông. Cục nợ xấu sẽ lăn đi thay vì phải kỳ công hỳ hụi “đánh tan” bằng được. Để làm được điều này, cần phải giải tỏa bằng tiền tươi thóc thật, thay vì thực hiện mua bán trên giấy.
Các ngân hàng khi bán nợ cho VAMC, ngoài chuyện sổ sách được đẹp hơn, đều mong cơ quan này sẽ thu hồi được một phần hoặc toàn bộ số nợ. Nhưng, đây sẽ là điều “hy vọng” khi đầu ra cho nợ xấu vẫn chưa có giải pháp. Các quy định về Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai cũng như thị trường mua bán nợ xấu vẫn chưa được hình thành một cách hoàn chỉnh.
Ở khía cạnh khác, xử lý nợ sẽ dứt điểm một khi cơ chế mua nợ theo giá thị trường được thông qua. Ngân hàng nhẹ gánh nợ xấu khi nhận dòng tiền tươi (tiền thực) từ VAMC. Ý kiến nhà nước đứng ra mua lại nợ xấu cũng là kiến nghị cần xem xét. Nhưng đây sẽ là đề nghị khó khi VAMC vẫn đang phải loay hoay xây dựng danh mục để hình thành thị trường thứ cấp bán nợ xấu.
Nỗ lực của VAMC đáng ghi nhận nhưng có một điều chắc chắn, chừng nào hàng loạt những “thiếu vắng” khác về quy định (kể cả VAMC đang hưởng chế đặc thù đã được dành sẵn) sẽ là những rào cản tiếp tục ngăn bước đẩy nhanh xử lý khối u nằm lâu năm trong các ngân hàng. Khi đó những món nợ khổng lồ mà VAMC mua được vẫn sẽ nằm trong tủ và sẽ chỉ dừng ở mức gom tạm vào một chỗ chờ xử lý sau.
