Tại hội nghị lấy ý kiến xây dựng đề án tổng thể sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã từ nay đến năm 2021, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cho rằng, quá trình chia tách, thành lập mới đơn vị hành chính các cấp trong thời gian trước đây bên cạnh một số kết quả đạt được cũng phát sinh nhiều hạn chế. Đó là chia nhỏ đơn vị hành chính các cấp đã dẫn đến sự phân tán nguồn lực, chia nhỏ tiềm năng của địa phương.
Theo ông Tuấn, việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sẽ có tác động đến hoạt động quản lý nhà nước trên địa bàn, tác động đến sản xuất kinh doanh của người dân, tác động đến tư tưởng đội ngũ cán bộ công chức ở những nơi sáp nhập.
“Đội ngũ cán bộ công chức đang làm việc ở 2 đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện mà sáp nhập làm 1 thì việc quản lý biên chế ra sao, giải quyết chế độ chính sách như thế nào? Đây là 1 câu chuyện nan giải cần phải giải quyết trong đề án”, Thứ trưởng Nội vụ đặt vấn đề.
Theo thống kê của Bộ Nội vụ, từ 1986 - 2016, số đơn vị hành chính cấp huyện đã tăng hơn 270 đơn vị. Cùng với đó, số đơn vị hành chính cấp xã cũng tăng hơn 1.500 đơn vị. Thống kê cũng cho thấy, hiện có 259 huyện, hơn 1.500 xã trong cả nước chưa đạt 50% tiêu chuẩn về quy mô dân số và diện tích. Các đơn vị hành chính cấp huyện, xã chưa đạt tiêu chuẩn sẽ phải sắp xếp lại.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Quốc Thắng cho rằng, nếu áp dụng tiêu chí về dân số, diện tích thì quận Hoàn Kiếm quá nhỏ. Vì thế, nếu áp dụng máy móc sẽ là nguy hiểm. Theo ông Thắng, phải rà soát sắp xếp hợp lý từ thực tiễn khách quan chứ không thể áp dụng máy móc được.
“Thế giới làm cái này như thế nào? Người ta không đụng chạm gì đến đơn vị hành chính vì họ quản lý xã hội không theo đơn vị hành chính. Họ quản lý theo khu vực, là mở, là liên kết, không bó hẹp. Trường học, bệnh viện ai gần đâu thì làm đó. Còn mình cứ gắn hộ khẩu dẫn đến trái tuyến hành dân, cứ trái tuyến là mất tiền. Xu hướng thế giới là liên kết, liên thông với nhau để phục vụ”, ông Thắng cho hay.
Tại hội nghị, nhiều địa phương cũng tỏ ra không đồng thuận với việc áp dụng hai tiêu chí dân số và diện tích. Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Nguyễn Chí Đoàn đề nghị nghiên cứu sâu vào 6 yếu tố cấu thành đơn vị hành chính, đặc biệt là yếu tố phong tục tập quán, xem xét trong mối liên hệ hài hòa với tiêu chuẩn về diện tích và dân số.
Nếu căn cứ vào nghị quyết, theo ông Đoàn, Hà Nội có 30 quận, huyện, thị xã; 584 xã, phường, thị trấn thì hầu hết không đạt tiêu chí về diện tích. Lớn nhất là Ba Vì, huyện trung du miền núi cũng chỉ có hơn 200 km2, không thể đạt đến con số 450 km2 theo quy định của nghị quyết.
Phó giám đốc Sở Nội vụ Bắc Ninh Vũ Bá Rồng cũng cho rằng, đơn vị hành chính của tỉnh này hình thành từ lịch sử, hiệu quả đang cao, bảo đảm tính ổn định. Nhưng nếu áp dụng các tiêu chí đưa ra, thì Bắc Ninh không thể ổn định được, sẽ bị xáo trộn 100% các đơn vị hành chính cấp xã, chưa nói tới cấp huyện.
Theo lộ trình thực hiện theo kế hoạch, trong năm nay, các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư xây dựng xong đề án. Năm 2019, bố trí nguồn kinh phí cần thiết cho việc xây dựng đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã. Sang năm 2020, hoàn thành việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã còn lại chưa đạt 50% tiêu chuẩn diện tích tự nhiên, dân số; sắp xếp tổ chức bộ máy, giải quyết chế độ, chính sách đối với những người dôi dư.
